شهرنشینی؛ خطری برای «سلامت»!

تدبیر24»دکتر غلامرضا معصومی در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به پدیده شهرنشینی که طی قرن‌ها زندگی بشر، رو به تکامل رفته است، گفت: معماری، شهرسازی، عمران، خیابان‌کشی، شریان‌های حیاتی و امنیت از جمله مواردی است که در تامین سلامت انسان‌ها، در کنار زندگی کردن باهم نقش ایفا می‌کنند. این درحالیست که متاسفانه برآیند آنچه تاکنون در طول این قرن‌ها در این حوزه‌ها اتفاق افتاده، آسیب‌ها و حوادث ناگواری بوده که گریبانگیر نسل انسان‌ها شده است.

وی با بیان اینکه طبق بررسی‌های انجام شده، آمار و ارقام به نوعی فواید زندگی شهرنشینی را زیر سوال می‌برند، افزود: بر اساس آمار نحوه شهرسازی، خیابان‌کشی، عمران شهرها ۴۱ درصد مصدومیت‌ها در معابر ترافیکی، ۳۳ درصد مصدومیت‌ها در منزل  و ۱۰ درصد مصدومیت‌ها را در محل کار به دنبال دارد. از طرفی در کشور ما نیز حوادث ترافیکی با ۳۰.۳ درصد، ضربه با ۲۷.۶ درصد و سقوط ۹.۷ درصد سه علت اول مصدومیت ناشی از حوادث محسوب می‌شوند.

معصومی با بیان اینکه از سوی دیگر ۷۰ درصد حوادثی که برای کودکان رخ می‌دهد در خانه‌های غیراصولی و غیر استاندار است، افزود: بر این اساس تدوین استاندارهای روزآمد و پیشرفته برای طراحی و ساخت شهرها از جمله اقداماتی است که مهندسین معماری شهرسازی و عمران انجام می‌دهند تا زندگی شهری عاری از هر گونه حادثه و آسیب ناشی از خطاهای انسانی باشد. در این زمینه سازماندهی‌ها و ساختارهای مختلفی نیز ایجاد شده که شاید بزرگ‌ترین آنها شهرداری‌ها و سازمان‌های نظام مهندسی ساختمان و... هستند.

وی با بیان اینکه در دنیا اقدامات متعددی برای بهبود  این شرایط شهرسازی انجام شده است، گفت: بر همین اساس سازمان جهانی بهداشت به تشکیل ساختاری تحت عنوان جامعه ایمن یا Safe Community اقدام کرد و الگوی پیشگیری از حوادث در قالب جامعه‌ ایمن، نخستین بار در سال ۱۹۸۸ میلادی از سوی دانشگاه کارولینسکای سوئد پیشنهاد شد و به عنوان الگویی مناسب برای پیشگیری از حوادث در سطح یک شهرستان، مورد قبول سازمان جهانی بهداشت قرار گرفت.

معصومی ادامه داد: اهداف اختصاصی این طرح شامل کاهش وقوع آسیب‌ها، مرگ‌ومیر و معلولیت ناشی از حوادث، جلب حمایت مسئولین سیاسی، جلب همکاری‌های سازمان‌های دولتی، غیردولتی و مردم  در ارتقای آگاهی مردم نسبت به حوادث و اصول ایمنی، جمع آوری اطلاعات لازم و اولویت‌بندی بر اساس معیارهای موجود، طراحی و اعمال مداخله مبتنی بر شواهد و اولویت‌های هر جامعه، پژوهش، پایش و نظارت و ارزشیابی است.

وی همچنین گفت: طرح اولیه جامعه ایمن در ایران نیز در سال ۱۳۷۵ تحت عنوان «پیشگیری از حوادث در سطح شهرستان» تدوین شده است. این طرح از سال ۱۳۷۶ در شهرهای کاشمر (خراسان رضوی)، لاهیجان (گیلان)، بوشهر (بوشهر)، شازند (مرکزی) و اسلامشهر (تهران) به صورت پایلوت اجرا شد. در سال ۱۳۸۳ نیز برنامه جامعه ایمن در یک شهر از هر دانشگاه اجرا شد. در سال ۱۳۸۴ این برنامه در دو شهر از هر دانشگاه اجرا شد و در سال ۱۳۸۷ هم تعداد ۱۲۵ شهرستان مجری برنامه جامعه ایمن در کشور شدند. در عین حال یکی از افتخاراتمان در این حوزه این است که ۲۲ منطقه شهرداری تهران و نهایتا کل شهر تهران به عنوان بزرگ‌ترین شهری که تا کنون عضو این جامعه جهانی شده، ثبت شد.

عضو هیات برد سلامت در بلایای وزارت بهداشت با بیان اینکه ادامه‌دار بودن این همت و واگذاری آن به نهادهای مردمی حائز اهمیت است، اظهار کرد: مهم‌ترین اصل از بین این اصول همکاری و مشارکت مردم در اجرا و ادامه‌دار بودن طرح جامعه ایمن است که البته نیازمند فرهنگ‌سازی درست و آموزش صحیح است. خوشبختانه شهرداری‌های کشور در این چند سال ورود خوبی به این حوزه داشته‌اند و  عملا نهادهای مردمی در این حوزه را تشکیل داده‌اند، بخصوص شهرداری تهران، اما هرچند که این اقدامات در راستای بهبود شرایط و ایمنی بالاتر انجام شده است، اما هنوز هم مشکلاتی در حوزه سلامت و شهرنشینی وجود دارد و قطعا برنامه‌ریزی‌های بیشتری برای رسیدن به هدف نهایی که داشتن جامعه عاری از آسیب و حادثه است، لازم داریم.