بایدها و نبایدهای تشکیل اتحادیه منطقه‌ای

ایران همه تخم مرغ‌های خود را در سبد اتحادیه اروپا قرار داد و درحالی که امید می‌رفت روابط ایران و کشورهای منطقه طی 4 سال اخیر به ویژه پس از برجام بهبود یابد اما هیچ تغییری در وضعیت موجود حاصل نشد.

تدبیر24»براین‌اساس، رئیس جمهوری ایران اذعان کرد که تمام کشورهای کنار آبراهی مهم از هند و پاکستان گرفته تا کشورهای سواحل عمان و خلیج‌ فارس، عربستان و سایر کشورها و تا عراق، همه می‌توانند در سایه قدرت ملت ایران و تصمیم صلح‌ خواهانه این ملت، در فکر تشکیل یک اتحادیه بزرگ برای تجارت، گردشگری، صنایع و انرژی باشند. این در حالی است که تشکیل اتحادیه بزرگ برای تجارت، گردشگری و صنایع برای کشورهای منطقه سودی ندارد. زیرااین کشورهااز جمله‌امارات خود سرمایه‌اش را به بهترین وجه صرف توسعه شهری به ویژه‌ درابوظبی کرده‌است. اگرچه این کشورها در یمن آلوده به ماجراجویی نظامی شدند، اما چنانچه بیش از این در ماجراجویی‌های نظامی خود درمنطقه غرق نشوند،آینده‌شان از منظر اقتصادی تقریبا روشن است. بنابراین شاید بتوان گفت تشکیل‌اتحادیه برای آنها سودی ندارد. به نظر می‌رسد سخن رئیس‌جمهور نوعی دلجویی است برای اینکه بهبودی در روابط ایران با کشورهای منطقه ایجاد شود. زیرا تا امروز تغییری در روابط ایران با کشورهای منطقه حاصل نشده است. ایران با برخی از کشورهای بزرگ جهان مشکلاتی اساسی دارد. امروز برخی کشورهای منطقه منافع خود را در خصومت با ایران می‌دانند. حتی کشوری مانند افغانستان از ایران بهره‌مند می‌شود، اما با این همه در گسترش روابط خود با ایران گامی برنمی‌دارد و بیشتر به سمت آمریکا تمایل دارد. در عراق نیز با وجود اینکه ایران اقدامات بسیار بزرگ و مهمی در مبارزه با تروریست‌ها در آن انجام داد، اما باز هم این آمریکایی‌ها هستند که در این کشور حضور دارند. آمریکا حکومت را از صدام گرفت و الان اکثریت شیعه در عراق حاکم هستند. عربستان، امارات و بحرین نیز در جهت خصومت با ایران رفتار می‌کند. ترکیه عضو ناتو و دوست قدیمی اروپاست و هر چه که دارد از اتحاد با غرب است. به همین دلیل به سمت اتحادیه اروپا بیشتر تمایل دارد. روسیه هم روابطش با ایران به دلیل منافعی است که از آن بهره‌مند می‌شود و این روابط را در حدی که بتواند مسائل محلی خود را با ابزار قراردادن ایران حل کند، ادامه می‌دهد. عمان نیز نسبت به کشورهای دوست خود، به دلیل نگرانی‌های دیگر، ملاحظه کشورهای همسایه و از جمله ایران را می‌کند. بنابراین با توجه به این وضعیت و برخی از اظهارات در ایران، به آسانی نمی‌توان در جهت بهبود روابط ایران با برخی کشورهای منطقه اقدامی عملی انجام داد.

فریدون مجلسی، دیپلمات و تحلیلگر