امکان درمان "فوبیا" با خواندن مغز

بحث در مورد استفاده از "fMRI"(تصویرسازی تشدید مغناطیسی کارکردی) است که در واقع چیزی را که بیمار در ذهن خود از آن می‌ترسد، می‌بیند.

این تکنولوژی تجربی توسط محققان موسسه تحقیقات پیشرفته ارتباطات بین‌المللی، ژاپن و دانشگاه کالیفرنیا لس‌آنجلس توسعه داده شد.

اف.ام.آر.آی یا تصویرسازی تشدید مغناطیسی کارکردی(Functional Magnetic Resonance Imaging) مشهور به "fmri" نام نوعی روش تصویربرداری در ام.آر.آی است.

در این روش تصاویری متناوب از مغز در حال فعالیت و سپس در حال استراحت گرفته می‌شود و از یکدیگر به صورت دیجیتالی(به کمک نرم‌افزارهای مخصوص) تفریق می‌گردند، که حاصل این پردازش عملکرد مغزی در اثر تغییرات جریان خونی در مغز را از لحاظ فیزیولوژیکی نشان می‌دهد.

سه روش تصویربرداری در "fMRI" غالبا DWI، بولد و Perfusion می‌باشند. در تمام این روش‌ها عموما از دنباله پالسی از نوع EPI استفاده می‌گردد.

برای شروع، اسکن‌های "fMRI" بر روی مغز 30 فرد آزمایشی که از لحاظ روانشناختی سالم بودند، در حالی که تصاویری از انواع حیوانات را به آنها نشان می‌دادند، انجام شد.

این کار به دانشمندان اجازه داد تا مشخص کنند که کدام الگوهای منحصر به فرد فعالیت مغز مربوط به درک تصاویر موجودات است. هرچند اختلاف فیزیولوژیکی بین همه شرکت‌کنندگان وجود داشت، اما الگوهای رایج قابل تشخیص باز هم ظاهر شدند.

سپس "fMRI" بر روی مغز 17 نفر که ترس شدیدی از حداقل دو حیوان به عنوان مثال عنکبوت و مار داشتند، اعمال شد.

یک رایانه اسکن‌های آنان را در زمان واقعی تجزیه و تحلیل کرد و هر بار که علامت مغز را برای موجود ترسناک (حتی اگر شخص در یک سطح ناخودآگاه تصویری را مجسم می‌کرد) تشخیص می‌داد، پاداش کوچک مادی به وی داده می‌شد.

به این ترتیب، آنها ارتباط مثبتی با حیوانات برقرار کردند، به طوری که آزمایش‌ها نشان داد آنها بعد از این کار، کمتر از حیوانات می‌ترسیدند.

ترس شدید یا بیمارگونه که در روانشناسی به هراس یا فوبیا(phobia) شهرت دارد، عبارت است از نوعی بیمارگونه و پایدار از ترس در فرد که باعث اختلال در زندگی روزمره وی می‌شود.

بر خلاف ترس معمولی که واکنشی زودگذر و طبیعی به یک عامل خطرناک خارجی است، هراس بیشتر ترس از قرار گرفتن در یک موقعیت خطرناک مانند ترس از پرواز یا ماشین‌سواری است. در برخی موارد، فرد هرگز در تماس با چیزی که از آن می‌ترسد نبوده است.

هراس‌زدگی، ترس نامعقول و شدید از یک موضوع، یک موقعیت یا یک شئ است. در واقع با اینکه فرد می‌داند ترسش نامعقول است ولی توانایی کنترل آن را ندارد و اگر در معرض آنچه که از آن هراس دارد، قرار بگیرد، موجی از اضطراب، ترس شدید و حتی وحشت‌زدگی بر او چیره می‌شود و این تجربه چنان برایش ناخوشایند است که سعی می‌کند همیشه از آن مورد هراس‌آور دوری کند.

در میان اختلال اضطراب، «فوبیاها» از همه شایع‌ترند. سالانه 7.8 درصد از بزرگسالان آمریکایی از یکی از انواع هراس‌زدگی رنج می‌برند و هراس‌های بیمارگونه، شایع‌ترین اختلال روانشناختی در میان زنان و دومین اختلال شایع در میان مردان سنین بالای 25 سال است.

ترس واکنش طبیعی بشر هنگام مواجهه با خطر است که هدف محافظتی دارد. هنگام مواجهه با خطر، دستگاه عصبی سمپاتیک با ترشح آدرنالین آمادگی مبارزه یا فرار را ایجاد می‌سازد. آدرنالین موجب افزایش ضربان قلب و جریان خون در عضلات بدن می‌شود و در نتیجه فرد می‌تواند در شرایط اضطراری بهتر عکس العمل نشان دهد.

همچنین میزان قند خون نیز بالا می‌رود. در چنین شرایطی، جسم و روح آماده عمل است. پس در موقعیت‌های خطرناک، ترس، طبیعی و حتی مفید است.

اما فوبیا، ترس بیمارگونه‌ای است که به شدت مبالغه آمیز و حتی توهمی است.

در نهایت امید است که این روش جدید بتواند به عنوان یک روش غیرتهاجمی و بدون جراحی در درمان فوبیاها همراه با سایر شرایط روحی مانند اختلال استرس بعد از ضربه، مورد استفاده قرار گیرد.

یک مقاله در مورد این تحقیق اخیرا در مجله Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America (مجموعه مقالات آکادمی ملی علوم ایالات متحده آمریکا) منتشر شده است.