دولت در شفاف‌سازی بودجه یک‌شبه راه ۴۰‌ساله رفت

تدبیر24»سال 96 به روزهای پایانی نزدیک می‌شود و دولت روحانی پنجمین سال فعالیت خود را پشت سر می‌گذارد، سالی که با چالش‌های بسیاری همراه بود و دولت دوازدهم مسیر همواری را پیش رو نداشت. در حوزه سیاسی و به‌طور ویژه در حوزه اقتصادی سال سختی به مردم و دولت گذشت و عملکرد قوه مجریه محل نقد و بررسی‌های متفاوت بوده است. برخی از جمله مخالفان دولت و اصولگرایان معتقدند مسئولان اجرائی باید عملکرد بهتری می‌داشتند و حامیان روحانی هم فشارهای بیرونی و مخالفت‌های داخلی را دلیل اصلی کمبود‌ها دانسته و رفتار دولت را تحسین‌برانگیز می‌دانند. برای تحلیل بیشتر این موضوع و درباره برنامه‌های سال آینده که دولت باید پیگیری کند، غلامرضا جعفرزاده ایمن آبادی، نماینده رشت در مجلس شورای اسلامی با «آرمان» گفت‌و‌گو کرده که می‌خوانید.

سال 96 نخستین سال فعالیت دولت دوازدهم بود. به‌نظر شما رئیس‌جمهور در تحقق وعده‌هایی که پیش از انتخابات داده بود موفق عمل کرد؟

وعده‌های رئیس‌جمهور در بخش‌هایی محقق شد و در بخش‌هایی هم ناموفق بود. در آن بخشی که تحقق پیدا نکرد سهم دولت تقصیر 50‌درصدی است و در 50‌درصد دیگر هم نمی‌توان ایرادی به آن گرفت. در 50‌درصدی که دولت بی‌تقصیر است بیشتر به دلیل شرایط اقتصادی و عدم پایبندی کامل دولت ترامپ به مساله برجام بود و 50‌درصدی که مقصر است به‌دلیل تعلل در بخشی از برنامه‌های اقتصادی بود. این تعلل موجب شد نتواند اصلاحات لازم را به‌طور کامل در امور اقتصادی انجام دهد. به‌طور نمونه می‌بایست در اصلاح نظام گمرکی، نظام بانکی و نظام مالیاتی مدون‌تر عمل می‌کرد که اگر این اتفاق رخ می‌داد شاید اکنون در این نقطه نبودیم و خیلی از اثرات منفی بحران‌های اقتصادی در کشور را می‌توانست جبران کند ولیکن چون برنامه اقتصادی منسجمی نداشت موفق به اصلاح امور اقتصادی نشد. در اصلاح نظام بانکی که نظام مالی کشور را دربرداشت هیچ ‌اتفاقی نیفتاد. در اصلاح نظام مالیاتی تحولی صورت گرفت اما هنوز مالیات‌‌دهندگان بزرگ از پرداخت مالیات طفره می‌روند. اینکه دولت توانست حدود 900 نفر از فرارکنندگان بزرگ مالیاتی را شناسایی کند، کار بسیار بزرگی بود اما این تعداد عدد کوچکی است. دولت می‌توانست کارهای خوبی انجام دهد اما در برخی موارد درگیر شعار‌های سیاسی شد و به اقتصاد نپرداخت. به‌رغم اینکه ژنرال‌های اقتصادی بزرگی در کابینه داشت اما نتوانست در این حوزه وحدت نظر ایجاد کند.

عملکرد دولت در سیاست را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

در حوزه سیاسی مساله متفاوت است. عمده برنامه‌های رئیس‌جمهور در حوزه سیاسی بود و چربش وعده‌های سیاسی‌اش بیشتر از وعده‌های اقتصادی بود. البته پاشنه آشیل روحانی هم همین بود چرا که اگر در حوزه اقتصادی عملکرد بهتری داشت می‌توانست حوزه سیاسی را تحت تاثیر قرار دهد. در خصوص وعده‌های سیاسی، برخی موارد در حدود اختیارات دولت نبود. فکر می‌کنم رئیس‌جمهور در زمان انتخابات بیشتر آرزوهای خود را گفت که مردم تلقی به وعده کردند. در بخشی که اختیار داشت و می‌توانست مقاومت خوبی کرد و عملکرد قابل قبولی داشت. نباید منکر این تلاش‌ها شویم. در مجموع کارنامه دولت روحانی در حوزه سیاسی بسیار موفق‌تر از حوزه اقتصادی بود.

اهم برنامه‌های دولت در سال آتی را چه مواردی می‌دانید؟

به‌نظر من روحانی در سال 97 باید به سمت‌و‌سوی اصلاح امور اقتصادی برود و سال آینده دولت رفاه شود. این امر محقق می‌شود تنها اگر جسارت بیشتری به خرج دهد. زمانی موفقیت به دست می‌آید که رفاه مرد افزایش پیدا کند. باید قبول کنیم که سفره مردم کوچک‌تر شده و این قابل انکار نیست. تا زمانی که سفره کوچک‌تر شود محبوبیت رئیس‌جمهور هم کمتر می‌شود. باید این سفره گسترش پیدا کند. بالاخره حوز اقتصادی نیاز به جسارت دارد. در باب بازگرداندن قطار هدفمند کردن حامل‌های انرژی به ریل اصلی واقعا تعلل صورت گرفت و روحانی در 4 سال دوره اول، به اجبار همان راه دولت احمدی‌نژاد را رفت که راهی اشتباه بود. همه می‌دانیم که احمدی‌نژاد قانون را زمین گذاشته بود و رئیس‌جمهور با وعده اینکه قطار را به ریل برگرداند روی کار آمد اما عملا مشاهده کردیم که در 4 سال نخست همان راه دولت قبل را پی گرفت. نظام تامین اجتماعی باید شکل پیدا کند و همه نیازمندان را در قالب نظام تامین اجتماعی و بدون صدقه یارانه‌ها مدیریت کنیم. شاید بگویید این حرف‌ها فقط در گفتار آسان است و در عمل چنین نیست. هرچند سخن درستی است اما از آن طرف می‌گویم 5 سال زمان کمی نبوده و اصلاح این امور غیرممکن نیست.

از دید شما مشکلات اقتصادی کشور در سال گذشته به‌دلیل عملکرد ضعیف دولت بود؟

خیر. همان‌طور که در ابتدا گفتم در 50‌درصد موارد تقصیری متوجه دولت نیست. مساله آمریکا و برجام و یا دخالت برخی بخش‌ها در مسائل کلان اقتصادی در این‌باره نقش خود را ایفا می‌کنند. همه می‌دانیم که 62 اسکله در کشور وجود دارد که اختیار آن در دست دولت نیست. به عبارت دیگر دست‌هایی غیراز دولت در اقتصاد وجود دارد که خارج از اراده رئیس‌جمهور است. اقتصاد محل ورود بخش خصوصی است و بخش‌های غیرمرتبط نباید بنگاهداری کنند. دولت درخصوص بودجه دولت اقدام شایسته‌ای انجام داد هرچند کمی دیر بود اما کار بزرگی صورت گرفت و هزینه زیادی را پرداخت کرد. باید از دولت در این زمینه حمایت شود چرا که راه شفاف‌سازی 40‌ساله را یک‌شبه رفت و باید قدردان این شفاف‌سازی‌ها بود.