استیضاح وزرا هرچند حق نمایندگان است اما همواره با حاشیههای بسیار زیادی همراه بوده و از منطق علمی و عملی و میدانی پیروی نکرده است.
تدبیر24» بهویژه آنکه زمان برگزاری جلسه استیضاح سه وزیر اقتصادی کابینه دولت بسیار نامناسب بود و اگر استیضاحها با رای موافق همراه میشد، بسیاری از کارها با شرایط دشواری مواجه میشدند؛ زیرا همزمان با تعطیلات نوروزی بود و پس از آن هم اداره دو وزارتخانه کلیدی جهاد کشاورزی و راه و شهرسازی که مسئولیتهای زیادی در ساختار اقتصادی کشور دارند با سرپرست امکانپذیر نبود ولی خوشبختانه آنچه باید اتفاق میافتاد، رخ داد و رای نمایندگان مردم در مجلس نمایانگر چیره شدن عقل و دانایی بر احساسات و جناح بندیهای دو طیف سیاسی بود. بدون شک وزیر راه و شهرسازی شاید یکی از مناسبترین وزرای راه در طول تاریخ پس از انقلاب باشد. در دوره او پروژههایی که سالها خاک میخوردند، از بایگانیها خارج شدند. پروژه آزاد راه شمال بیش از 25سال در حالت تعلیق بود. رئیس جمهورها و وزرای راهی آمدند و رفتند اما هیچکس کاری نکرد ولی وزیر راه این پروژه را از بایگانی خارج کرد و امیدواریم بخش اساسی آن تا پایان بهار سال آینده آماده بهرهبرداری شود. راه آهن تقریبا به پنج استان کشور رسیده است و یا در آینده نزدیک خواهد رسید. راه آهن بسیار استراتژیک چابهار- مشهد که برای ما تنها منافع ناشی از ترانزیت بسیار بالای کالا را ندارد بلکه برای ما از نظر امنیتی و حفظ قدرت خود در منطقه به عنوان هاب ترانزیت کالا از هندوستان، پاکستان به آسیای میانه باشد، با تمام کمبودهای مالی اجرایی شده و کلنگ بخش نخست آن با حضور معاون رئیس جمهور به زمین زده شد. آزادراه بسیار استراتژیک آبیک به آزادراه قم که برای کشور اهمیت بسیار زیادی دارد در مرحله اجراست و علاوه بر آن به تازگی شاهد امضای شش قرارداد برای ساخت 475 کیلومتر آزادراه بودیم. در همان زمان وزیر راه و شهرسازی اعلام کردند که به زودی قراردادهای ساخت حدود 900 کیلومتر آزادراه جدید هم به امضا خواهد رسید. نوسازی ناوگان هوایی کشور بهرغم همه مخالفان داخلی و خارجی بالاخره تا حدودی به نتیجه رسید. کسانی که زمانی مخالفت خود را با خرید هواپیماهای جدید مطرح میکردند در زمان سقوط هواپیما همه مسائل و واقعیتها را به کناری گذاشتند و وزیر را مسئول میدانستند در حالی که کسی نبود که به این نکته حتی اشاره کند که عمر این هواپیما 25 سال بوده و در خطوط هوایی امروز جهان شرکتهای هواپیمایی معتبر مثل امارات، قطر و حتی ترکیش ایرلاین، هواپیماهای خود را هر پنج سال یکبار عوض میکنند. به خاطر اینکه هواپیماهای جدید دارای تکنولوژیهای نوینی هستند و آنها برای جذب مسافر ناچارند که ناوگان هوایی خود را نو کنند. در همین حال حاضر تعدادی از خطوط هوایی ایران به علت فرسوده بودن هواپیماهایشان حق ورود به فرودگاههای اروپا را ندارند. راه آهنی که قرار بود مرکز کشور یعنی اصفهان را به بندر امام یعنی دومین بندر بزرگ کشور که بهصورت بالقوه بزرگترین بندر کشور است وصل کند که مطالعات آن در سال 1355 توسط یک شرکت ایتالیایی انجام شده بود تا مرحله امضای تفاهمنامه با یک شرکت کرهای پیش رفت ولی به علت مشکلات بانکی که در رابطه ما با سیستم بانکی بینالمللی وجود دارد این کار هنوز قطعیت نیافته و اجرایی نشده ولی شاید در بین طرحهایی که حتی در پیش از انقلاب هم مطالعاتی روی آنها انجام نگرفته بود، وصل کردن بازرگان که به معنای مرز اروپاست به بندر امام از طریق یک آزادراه به طول 1200 کیلومتر که اگر چنین پروژه ای اجرا شود درآمد سالانه ناشی از ترانزیت کالا از این طریق به ویژه از طرف کشورهای حاشیه خلیج فارس به میلیاردها دلار در سال خواهد رسید. بنابراین برای من به عنوان یک اقتصاددان که مسائل میدانی اقتصاد ایران را همواره مورد توجه قرار داده ام، این پرسش مطرح است که استیضاح وزیر راه و شهرسازی به چه مناسبتی انجام گرفت؟ وزیر اقتصادی دیگر، وزیر جهاد کشاورزی است. وزیر جهاد کشاورزی هم از آنچنان قدرتی برخوردار بود که توانست مافیای واردات شکر را سرکوب کند. در طول دولتهای نهم و دهم، گاها میزان واردات شکر در ایران به یک میلیون و 700 هزار تن هم میرسید. شکر تولیدی کارخانههای ایرانی بدون فروش باقی میماند ولی در سال زراعی 96-95 تولید شکر برای نخستین بار به یک میلیون و 600 هزار تن رسید و در سال جاری برآورد میشود که این میزان به یکمیلیون و 700 هزار تن برسد. یعنی عملا نیاز کشور به واردات کشور چیزی حدود 400 تا 500 هزار تن بیشتر نخواهد بود. ولی در مورد وزارت کشاورزی، مساله سوء مدیریت وزارت جهاد کشاورزی در رابطه با مساله ریزگردها در استان خوزستان است که متاسفانه عملکرد وزارت در این رابطه به هیچ وجه با انتظارات مردم و دغدغههای مقام معظم رهبری همخوانی ندارد و با شیوههای بسیار عقب مانده و با صرف هزینههای سنگین، اندک منابع مالی کشور که به این امر اختصاص پیدا کرده را تبدیل به دکانی برای عدهای خاص کرده و فساد در زمینه مقوله مبارزه با ریزگردها و ندانمکاری و عدم استفاده از تکنولوژیهای نوین بسیار نگران کننده است که امیدواریم با رایی که مجلس به آقای حجتی داده است این مساله به شکل جدی پیگیری شود. ولی در اینجا خطاب من به عنوان یک اقتصاددان به نمایندگان مجلس است. به یاد دارم روزی که کلنگ ساخت کارخانه تولید تجهیزات پتروشیمی در گچساران به زمین زده شده بود از نماینده گچساران که به عنوان یکی از موافقان استیضاح سخنرانی میکرد، پرسیدم که کارهای آن به کجا رسیده، اظهار بیاطلاعی کرد! جای تاسف است که فردی با چنین پیشینهای به عنوان موافق استیضاح وزرایی موضعگیری میکند که عملا به آن اهتمامی ندارد. اگر فردی میخواست مخالف وزیر راه و شهرسازی باشد حداقل در محدوده حوزه انتخابیه خود یعنی استان کهگیلویه و بویراحمد که عملا در بنبست قرار دارد و از طریق شبکههای آزادراهی و راهآهن نه به خلیج فارس و نه به غرب استان و نه شرق و شمال ارتباط ریلی و آزادراهی مناسبی ندارد، صحبت میکرد. اما این گونه موارد نشان دهنده این واقعیت هستند که در پس پرده این استیضاحها آنچه نادیده گرفته شده، منافع ملی است و همین نادیده گرفتن منافع ملی یکی از بزرگترین ابزارهایی است که دشمن همواره علیه ما از آن استفاده کرده است. اگر کسی به دنبال دشمن است، دشمن از آسمان نیامده. رئیس جمهور و وزرای ایران که ترامپ و کابینهاش نیستند؛ همینهایی هستند که در کشور هستند. بنابراین باید یکبار دیگر تاکید بر حاکمیت عقلانیت و وجدان کاری بر منافع شخصی را مورد تاکید قرار داد.
بهمن آرمان؛ اقتصاددان