والیبال ایران از افول تا اولین مدال جهانی

تیم ملی والیبال ایران در سال ۹۶ در ۱۰ رویداد مختلف بین المللی در رده‌های مختلف سنی حضور داشت که مهمترین عنوانی که در سال ۹۶ کسب کرد کسب مدال برنز جام قهرمانان بزرگ جهان بود که اولین مدال جهانی تاریخ والیبال ایران به حساب می‌آید که با هدایت ایگور کولاکویچ به دست آمد. همچنین می‌توان از قهرمانی تیم ملی نوجوانان در جام جهانی نیز به عنوان نقطه عطفی در فغالیت‌های فدراسیون والیبال در سال ۹۶ یاد کرد. علاوه بر این صعود تیم ملی به قهرمانی جهان بدون حتی یک ست باخته، قهرمانی امیدها در رقابت‌های زیر ۲۳ سال آسیا و قهرمانی تیم ملی جوانان در بازی‌های کشورهای اسلامی اشاره کرد.

فارغ از نتایج درخشان والیبال در سال ۹۶ در برخی رقابت‌ها شاهد نتایجی بس دور از انتظار و عملکردی ضعیف بودیم و ایستادن در رتبه یازدهم لیگ جهانی آن هم در بین ۱۲ تیم و باخت تیم امید به اندونزی در قهرمانی مردان آسیا که دست ایران را از کسب مدال کوتاه گذاشت از موارد قابل تامل در سال گذشته بودند.  

* تیم ملی نوجوانان/ سرافکندگی در آسیا تا آقایی در جهان

نخستین رقابتی که در اوایل سال ۹۶ والیبالیست‌های ایرانی در آن شرکت کردند یازدهمین دوره مسابقات قهرمانی نوجوانان آسیا بود که از هشتم تا شانزدهم فروردین ماه به میزبانی میانمار برگزار شد و تیم‌ ‌ملی والیبال نوجوانان ایران در حالی برای نهمین بار گام به این رقابت‌ها می گذاشت که هم مدافع عنوان قهرمانی بود و هم با هفت بار قهرمانی در رقابت‌های نوجوانان آسیا پر افتخارترین تیم قاره کهن به حساب می آمد، اما در سال ۲۰۱۷ شاگردان محمد وکیلی دور از انتظار ظاهر شدند و با قبول چهار شکست برابر تیم‌های کره جنوبی و چین در مراحل مختلف به رده چهارم بسنده کردند و نتوانستند قهرمانی دوره گذشته را تکرار کنند و شاید انتخاب مرتضی شریفی به عنوان بهترین دریافت کننده و کسب سهمیه رقابت‌های جهانی تنها نکات  مثبت حضور تیم‌ ‌ملی والیبال نوجوانان ایران در قهرمانی آسیا بود.

اما چهار ماه بعد والیبالیست‌های نوجوان ایران در پانزدهمین دوره رقابت‌های قهرمانی نوجوانان جهان که به میزبانی بحرین و با حضور ۲۰ تیم برگزار شد، کاری کردند کارستان و در پایان رقابت‌ها با کسب هشت پیروزی پیاپی و بدون شکست و تنها با سه ست باخت موفق شدند برای دومین بار بر سکوی قهرمانی جهان بایستند. با توجه به عملکرد ضعیف و دور از انتظار تیم‌ ‌ملی نوجوانان در قهرمانی آسیا کمتر کسی انتظار درخشش از شاگردان وکیلی داشت، اما او نشان داد که با تلاش می‌توان هر قله‌ای را فتح کرد.

در سال ۲۰۱۴ نوجوانان ایران توانسته بودند به مدال  برتر جهان برسند و این بار در سال ۲۰۱۷ با عملکردی درخشان پس از کسب چهار پیروزی در دور مقدماتی در مراحل بعد به ترتیب تیم‌های ترکیه، برزیل و روسیه را از پیش رو برداشتند و برای دومین بار پس از سال  ۲۰۰۷ به مدال طلای جهان دست یابند. با این قهرمانی تیم‌ ‌ملی نوجوانان ایران پس از تیم‌های برزیل و روسیه در رتبه سوم پر افتخارترین تیم‌های  قهرمانی والیبال نوجوانان  جهان قرار گرفت.

* تیم‌ ‌ملی امید/ قهرمانی در آسیا، باخت به اندونزی و بدشانسی در قهرمانی جهان

یک ماه پس از عملکرد ضعیف  تیم‌ ‌ملی نوجوانان در قهرمانی آسیا فدراسیون والیبال ایران  میزبان دومین دوره رقابت‌های قهرمانی  زیر ۲۲ سال آسیا بود که از یازدهم اردیبهشت ماه با حضور ۱۱ تیم میزبانی اردبیل برگزار شد.

در این دوره از رقابت‌ها که با حضور پرشور هواداران اردبیل رنگ و بوی خاصی به خود گرفته بود شاگردان خوان سیچلو موفق شدند پس از پیروزی بر پاکستان در مرحله گروهی یک به یک حریفانشان را از پیش رو بردارند و با شکست ژاپن در فینال ضمن تکرار عنوان قهرمانی دوره گذشته موفق شدند سهمیه رقابت‌های امیدهای جهان در مصر را نیز کسب کنند. همچنین چهار بازیکن  ایرانی در جمع برترین های آسیا قرار گرفتند.

با توجه به تعدد مسابقات و اردوهای تیم‌ ‌ملی بزرگسالان مسئولان فدراسیون والیبال تصمیم گرفتند تا تیم‌ ‌ملی امید با هدایت خوآن سیچلو را که برای حضور قدرتمند در رقابت‌های جهانی مصر آماده می‌شد به نوزدهمین دوره قهرمانی مردان آسیا اعزام کنند. رقابت‌های قهرمانی آسیا ۲۰۱۷ از دوم تا دهم مرداد ماه به میزبانی اندونزی برگزار شد و در پایان امیدهای ایران با قبول دو شکست دستشان از کسب مدال کوتاه ماند اما باخت سه بر دو به اندونزی در مرحله یک چهارم نهایی به نقطه تاریکی در پرونده کاری سیچلو در ایران بدل شد، چرا که چنین شکستی بیش از همه علاقمندان به والیبال را آزرده خاطر کرد. در پایان ژاپن برای نهمین بار قهرمان آسیا شد و امیدهای ایران به عنوان پنجم رسیدند و حتی در بین برترین ها نیز اسمی از والیبالیست‌های ایرانی دیده نشد.

تقریبا یک ماه پس از ناکامی تیم‌ ‌ملی امید در قهرمانی مردان آسیا  این بار امیدهای والیبال ایران برای حضور در سومین دوره رقابت‌های قهرمانی امیدهای جهان راهی قاهره مصر شدند، اما این بار هم بدشانسی گریبان سیچلو و شاگردانش را گرفت تا دست والیبالیست‌های امید ایران از کسب مدال جهانی کوتاه بماند. دوره سوم قهرمانی امیدهای جهان با قوانین جدیدی از جمله پایان امتیازات هر ست در عدد ۱۵ و مشخص شدن تیم برنده پس از پیروزی در چهار ست برگزار شد و همین مساله بر عملکرد کیفی تیم‌ها تاثیرگذار بود.

با این وجود تیم‌ ‌ملی امید  ایران در گروه دوم پس از چهار پیروزی  برابر روسیه، چین، ترکیه و الجزایر تنها به آرژانتین باخت تا همین  باخت و شکست ناباورانه آرژانتین برابر روسیه باعث شد امیدهای ایران از رسیدن به مرحله نیمه نهایی باز مانند و در ادامه‌ نیز با شکست برابر ژاپن و پیروزی مقابل چین در هفتم جهان ایستادند. این در حالی بود که آرژانتین و روسیه  دو تیم هم گروه ایران دیدار فینال را برگزار کردند و در پایان آرژانتین به مدال طلا دست یافت.

* تیم‌ ‌ملی جوانان / از قهرمانی آسان در بازی‌های کشورهای اسلامی تا بدبیاری در قهرمانی جهان

پس از حضور نوجوانان و امیدهای والیبال  در رقابت‌های قهرمانی آسیا این بار تیم‌ ‌ملی جوانان با هدایت بهروز عطایی که خود را برای حضور مقتدرانه در قهرمانی جهان آماده می‌کرد. با تصمیم فدراسیون والیبال به عنوان نماینده ایران راهی بازی‌های کشورهای اسلامی شد.

رقابت‌های والیبال چهارمین دوره بازی‌های کشورهای اسلامی از ۲۲ اردیبهشت با حضور ۱۲ تیم به میزبانی باکو در حالی برگزار شد که در دو دوره، قبل برگزاری رقابت‌های والیبال در سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۱۳ تیم‌ ‌ملی ایران به عنوان قهرمان رسیده بود و در سال ۲۰۱۷ نیز جوانان ایران برای  کسب سومین قهرمانی راهی این بازی‌ها شدند و در پایان شاگردان  عطایی موفق شدند پس از چهار پیروزی در دور مقدماتی در نیمه نهایی و فینال  تیم‌های ترکیه و آذربایجان را شکست  دهند و به مدال طلا  دست یابند و با روحیه‌ای عالی لازم قهرمانی جوانان جهان در جمهوری چک شدند.

پس از بازگشت از بازی‌های کشورهای اسلامی و برگزاری چند اردو بازی دوستانه تیم‌ ‌ملی جوانان از دوم تا یازدهم تیر ماه به رقابت‌ با حریفان  در قهرمانی جوانان جهان پرداخت. تیم‌ ‌ملی جوانان ایران که یازدهمین حضورش را در قهرمانی جهان تجربه می‌کرد تنها یک بار در سال ۲۰۰۷ به مدال برنز  دست یافته بود، اما در دوره قبل با هدایت فرهاد نفرزاده به عنوان دوازدهمی بسنده کرد. در سال ۲۰۱۷ شاید بدشانسی و قرعه بد دست جوانان آینده دار ایران را از کسب مدال جهانی کوتاه گذاشت، چرا که جوانان ایران تنها دو شکست برابر تیم‌های لهستان و کوبا متحمل شدند که در نهایت این دو تیم به ترتیب قهرمان و نایب قهرمان شدند و جوانان ایران با شکست چین به عنوان پنجم بسنده کردند.

* پایان موفق اولین ماموریت ایگور در سال ۹۶ با صعود آسان به قهرمانی جهان

در گرم‌ترین روزهای سال ۹۶ رقابت‌های انتخابی قهرمانی جهان ۲۰۱۸ در منطقه آسیا و از گروه B به میزبانی اردبیل و با حضور پنج تیم ایران ، کره جنوبی، قزاقستان، چین و قطر برگزار شد تا تکلیف دو تیم دیگر صعود کننده به قهرمانی جهان از منطه آسیا مشخص شود چرا که بیش از این تیم‌های استرالیا و ژاپن از گروه A جواز حضور در قهرمانی جهان را دریافت نکرده بودند.

در پایان تیم‌ ‌ملی والیبال ایران با چهار پیروزی و بدون حتی یک ست باخت توانست برای ششمین بار جواز صعود به قهرمانی جهان را دریافت کند و باید از نوزدهم شهریور ماه در این رقابت ها که به میزبانی ایتالیا و بلغارستان برگزار خواهد شد، حضور یابد. همچنین بهترین عملکرد ایران در قهرمانی جهان به دوره گذشته در سال ۲۰۱۴ بر می‌گردد که با قبول شکست برابر روسیه در رده ششم ایستاد.

* درخت والیبال میوه داد/  کسب نخستین مدال جهانی تاریخ والیبال

پس از صعود آسان والیبالیست های تیم‌ ‌ملی به قهرمانی جهان در لیگ جهانی ۲۰۱۷ شاهد عملکرد ضعیفی از شاگردان کولاکوویچ بودیم و حتی برخی از کارشناسان به عملکرد ایگور نیز نقد داشتند و با این که مصدومیت‌ها اجازه نمایش قابل قبول را گرفت، اما باز هم انتظارات به حدی از والیبال بالا رفته که کسب چنین نتایجی به هیچ عنوان رضایت مردم را در پی نداشت. با همه این شرایط تیم‌ ‌ملی والیبال برای شرکت در هفتمین دوره جام قهرمانان بزرگ جهان که پنجمین تورنمنت معتبر والیبال جهان پس از  المپیک، قهرمانی جهان، جام جهانی و لیگ جهانی به حساب می‌آید عازم کشور ژاپن شد.

در این دوره تیم‌های برزیل، آمریکا، ایتالیا، فرانسه، ایران و  ژاپن از ۲۱ تا ۲۶ شهریور ماه به رقابت پرداختند که در پایان تیم‌ ‌ملی ایران در سومین حضورش دست به کار بزرگ زد و با چهار پیروزی و قبول تنها یک شکست برابر برزیل  و به دلیل امتیاز کمتر در رده سوم ایستاد و با کسب این مدال ارزشمند برنز والیبال ایران در سطح اول جهان بالاخره درخت والیبال میوه داد.

تیم‌ ‌ملی ایران برابر تیم‌های ایتالیا ، آمریکا و فرانسه  با نتیجه‌ سه بر دو به پیروزی رسید و تیم ژاپن را هم سه بر یک  شکست داد، اما برابر برزیل با حساب سه بر صفر شکست خورد تا با ۹ امتیاز پس از برزیل و ایتالیا ۱۲ امتیازی در رده سوم بایستد.

* بدترین حضور در لیگ جهانی / یازدهمی در بین ۱۲ تیم

بیست و هشتمین دوره لیگ جهانی از ۱۲ خرداد ماه ۹۶ با حضور ۳۶ تیم در سه سطح برگزار شد که تیم‌ ‌ملی ایران در سطح یک که با شرکت ۱۲ تیم انجام شد پس از سه هفته‌ و انجام ۹ بازی به هیچ عنوان عملکرد سال‌های قبل را نتوانست تکرار کند و با توجه به مصدومیت‌هایی که گریبانگیر برخی از ستاره‌ها همچون موسوی و معنوی نژاد شد در پایان با سه برد و شش باخت و کسب تنها هفت امتیاز در بین ۱۳ تیم در رده یازدهم ایستاد و از صعود به مرحله نهایی باز ماند.

در هفته‌ اول رقابت‌ها در ایتالیا تیم‌ ‌ملی والیبال ایران در دو دیدار نخست برابر میزبان و برزیل با نمایش عملکردی ضعیف شکست خورد، اما در دیدار سوم برابر لهستان با این که کولاکوویچ از نفرات ذخیره استفاده کرد والیبالیست‌های ایران به نخستین بردشان دست یافتند. در هفته‌ دوم که رقابت‌ها به میزبانی تهران برگزار شد ملی‌پوشان ایران برابر صربستان مدافع قهرمانی کاری از پیش نبردند، اما برابر بلژیک و آرژانتین و در حضور ۱۲ هزار تماشاگر موفق به پیروزی سه بر دو شدند، اما باز هم این پیروزی‌های ضعیف مردم را از عملکرد والیبال راضی نکرد. چنان چه در هفته‌ سوم نیز تیم‌ ‌ملی با هدایت کولاکویچ سه باخت  سه بر صفر برابر لهستان ، آمریکا و روسیه تجربه کرد تا بدترین حضورش در لیگ جهانی در سال‌های اخیر را به ثبت برساند.

کارشناسان در کسب نتایج ضعیف تیم‌ ‌ملی در لیگ جهانی حاشیه‌های مربوط به بیماری برخی از بازیکنان در هفته‌ نخست و همچنین تعویض‌های نامناسب کولاکوویچ و عدم حمایتش از بازیکنان جوان را دخیل می دانستند. در پایان فرانسه با شکست برزیل قهرمان شد و کانادا با پیروزی بر آمریکا به نخستین مدال جهانی دست یافت.

* خاتم همه را انگشت به دهان گذاشت/ انحلال قهرمان سه ساله لیگ!

سی و یکمین دوره لیگ برتر والیبال با نام جام شهید حججی از ۱۶ مهر ماه ۱۲ روز زودتر نسبت به سال گذشته آغاز شد و همین مساله کمی از فشردگی بازی‌ها در لیگ امسال کم کرد.

در لیگ ۹۶ دوازده تیم بانک سرمایه، پیکان، سایپا، شمس ، شهرداری ارومیه، شهرداری تبریز، شهرداری ورامین، کاله مازندران، خاتم اردکان، ساری ۲۱، هاوش گنبد و رعد پدافند کاشان شرکت داشتند که در پایان با قهرمانی بانک سرمایه برای سومین سال پیاپی پرونده رقابت‌های لیگ بسته شد، اما با وجود برگزاری منظم بازی‌ها در مراحل پایانی لیگ ۹۶ با حواشی بسیار زیادی همراه بود که همین حواشی به پایین آمدن سطح کیفی بازی‌ها بسیار تاثیرگذار بود.

مهم‌ترین مشکلی که در طول لیگ همواره شاهد آن بودیم خبر انحلال تیم‌ها به دلیل مشکلات مالی بود و هر چند لیگ برتر والیبال با ۱۲ تیم کارش را به پایان رساند، اما همگان دیدند که تیم‌های هاوش گنبد و ساری ۲۱ چگونه توانست خود را در لیگ نگه دارند، چرا که در طول فصل هر کدام از این تیم‌ها به دلیل مشکلات مالی یک بار برابر حریفانشان بازی نکردند و همواره بازیکنان شان از مشکلات مالی گله داشتند.

همچنین در اواخر دور گروهی از تیم شمس که ترکیبی از بازیکنان تیم‌ ‌ملی نوجوانان بود سه امتیاز به دلیل عدم تیمداری در لیگ نوجوانان کسر شد و همین مساله  باعث شد تا پس از عدم صعود شمس به پلی‌آف محمد وکیلی نسبت به این گونه برخوردها انتقاد کند، علاوه بر این مسائل در تیم‌های مختلف نیز مسائل مالی و عدم تعهد باشگاه‌ها به قول‌هایی که به بازیکنان داده بودند مشکلاتی از پیش آورد، اما در نهایت در ۲۳ اسفند ماه تیم بانک سرمایه با کسب دومین پیروزی برابر خاتم اردکان توانست برای سومین بار فاتح لیگ برتر والیبال شود.

یکی از مهم‌ترین نکات در مورد لیگ ۹۶ صعود تیم خاتم اردکان به فینال رقابت‌ها در حضور تیم‌هایی هم چون پیکان ، سایپا و شهرداری تبریز بود، چرا که شاگردان میر حسینی در دور گروهی در رده  هفتم ایستادند و کمتر کسی تصور می‌کرد که با توجه به قرعه سخت این تیم شهرستانی بتواند تا فینال پیش بیاید ، اما آنها با شگفتی سازی و با  از پیش رو بر داشتن سایپا و شهرداری تبریز بزرگی خود را در لیگ به اثبات رساندند و هر چند در دو دیدار فینال با وجود نمایش درخشان مغلوب تجربه ستاره‌های بانک سرمایه شدند ، اما هیچ چیزی از ارزش‌های آنها کم نمی‌شود.

حواشی لیگ پس از پایان آن هم تمامی نداشت و یک هفته‌ پس از مشخص شدن تیم قهرمان و صعود کننده به باشگاه‌های آسیا مدیران بانک سرمایه خبر انحلال این باشگاه را اعلام کرد تا انتشار خبر عدم تیم داری قهرمان سه ساله لیگ و آسیا همگان را شوکه کند. پس از انتشار این خبر مسئولان باشگاه بانک سرمایه پاسخگوی سوالات نبودند و فدراسیون نیز جلسه رسیدگی به این موضوع را به پس از تعطیلات عید موکول کرد. باید دید با توجه به انحلال تیم بانک سرمایه آیا خاتم اردکان به عنوان جانشین راهی جام باشگاه‌های آسیا می‌شود یا مسئولان در سازمان لیگ تصمیمات دیگری را خواهند گرفت؟