بیانیهای که اخیرا فدریکا موگرینی پس از دیدار وزرای خارجه سه کشور اروپایی با هم و وزیر امور خارجه کشورمان صادر کرد، بیانیهای مثبت و در واقع گامی رو به جلو بود و دغدغههای ایران به خوبی در آن دیده شده بود.
با آن که بیانیه اخیر مثبت بود اما باید گفت که این بیانیه ناکافی است و نیاز به ورود اتحادیه اروپا به میدان عمل دارد، در واقع آنچه که برجام را حفظ میکند عملیاتی و اجرا شدن موارد ذکر شده در بیانیه مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا است نه صرفا بیانیه صادر کردن. آمریکاییها در 10درصد بانکهای حساس صنایع تاثیرگذار جهان حضور دارند. آنچه که امروز بهعنوان یکی از موانع اصلی پیش روی تداوم برجام وجود دارد، سنگاندازی و کارشکنی آمریکاییهاست، مشخص نیست که اروپاییها تا چه حد توان ایستادگی در مقابل این فشارها و کارشکنیها را دارند از این رو صرف صدور بیانیه از سوی کشورهای اروپایی کافی نیست و آنها باید در میدان عمل اظهارات خود را اثبات کنند. اثبات تعهد اروپاییها به برجام مسالهای مهم و تاثیرگذار در سایر روابط میان ایران و اروپا است. اروپا باید ثابت کند حرف و عملشان تا چه حد با هم منطبق است، اگر بیانیه اخیر خانم موگرینی اجرایی شود و اروپا در مسیر تامین منافع قانونی ایران در چهارچوب برجام گام بردارد، این امکان وجود دارد که مذاکرات مستقلی میان ایران و اروپا در حوزههای سیاسی و امنیتی شکل بگیرد تا برخی بهانههای بیثبات ساز نیز در این مسیر از بین برود. ایران چیزی جز تضمین منافع قانونی خویش نمیخواهد، ایران خواهان عدم مشکل در حوزه فروش نفت و گاز و فناوری است، ایران میخواهد در مسیر توسعه میادین نفتی و گازی خویش همچنین در مسیر معاملات بانکی و تجاری خود با جهان بهویژه اروپا دچار مشکل نشود و اروپا باید اثبات کند که در این مسیر چه اقداماتی را میتواند انجام دهد و چه تضامینی را به ایران ارائه کند. اینکه اروپاییها امروز میگویند شرکتهایشان برای سرمایهگذاری و حضور در ایران آزادند، نباید به معنی فراری دادن آنها باشد بلکه باید به معنای حمایت از این شرکتها و تشویق هرچه بیشتر آنها برای حضور و سرمایهگذاری در ایران باشد. بیانیه اخیر مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مثبت ارزیابی میشود اما این بیانیه در حوزه عمل از هیچگونه تضمینی برای اجرایی شدن برخوردار نیست و همانند یک نقشه راه و ترسیم آینده است و اگر اروپا این بیانیه را اجرا کند و حقوق ایران را تضمین کند، برجام باقی میماند و روابط ایران و اروپا شکلی به مراتب متفاوتتر با گذشته به خود خواهد گرفت. زمان عاملی تاثیرگذار و تعیینکننده در مذاکرات مابین ایران و اروپا است. برجام بهعنوان قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد شاهد نقض عهد و پیمانی بزرگ از سوی کاخ سفید بود، نقض عهدی که موجب تحقیر اروپاییها شد، اما اگر امروز اروپاییها در میدان عمل وارد زورآزمایی در برابر ایالات متحده آمریکا و وزارت خزانهداری این کشور شوند، برجام باقی خواهد ماند اما اگر قرار باشد به صرف صدور بیانیه اکتفا کنند، این مساله محقق نخواهد شد اما با تمام این تفاسیر باید منتظر ماند و دید اروپاییها در روزهای پیشهرو چگونه عمل خواهند کرد.
حشمت الله فلاحت پیشه، عضو کمیسیون سیاست خارجی مجلس