امروز فرصت آزمون و خطا نداریم

 از این جهت برخی لایه‌ها و بخش‌ها که خواهان به‌دست گرفتن مجدد دولت در وضعیت آینده هستند، شکاف با دولت را در ساختار سیاسی گسترش بخشیده‌اند و موجب گسترش شکاف‌ها شده که می‌تواند به شکاف عمیق‌تری تبدیل شود. بنابر این بخش‌هایی دولت را تحت فشار قرار داده‌اند تا با واگرایی ملت نسبت به دولت بتوانند قوه مجریه را به دست بگیرند و این موجب می‌شود که در بافت متن خطرناک امروز این شکاف افزایش پیدا کرده و نارضایتی‌های مدنی را نیزگسترش بخشد. به هر تقدیر آنچه که حسن روحانی بیان می‌کند، با توجه به چنین بافتی است، اما روحانی خود باید بپذیرد که با توجه به وعده‌های تبلیغاتی که داده او اکنون یکی از مرکز ثقل‌های توجه جامعه مدنی و نیروهای اجتماعی است. او مسئول همه بخش‌ها نیست؛ مسئول دولت است اگرچه دولت بخشی از حکومت محسوب می‌شود، اما او تنها مسئولیت پاسخگویی به عملکرد دولت را دارد و باید خود را به عنوان نماینده مستقیم ملت کارآمدی کابینه را بالا ببرد. او باید مردم را آگاه کند که در ساخت و ساختار دولت و بافت و بافتار قدرت دولت در بافت متن حکومت تا چه اندازه دارای توان و به چه میزان دچار چالش و بحران است. رئیس‌جمهور نمی‌تواند در مقابل ملت پاسخگو نباشد، اما می‌تواند به ملت آگاهی دهد که پاسخگویی او باید مناسب و متناسب با میزان قدرتی باشد که در ساختار سیستماتیک قدرت و نحوه اعمال آن در سطح تحلیل کلان دارد. از این رو از یک سو باید به افزایش سطح دانایی مردم نسبت به عملکرد دولت و چالش‌ها و موانعی بپردازد که اجازه عملکرد صحیح به دولت نمی‌دهد، از طرف دیگر نیز باید وزرا و سازمان‌های تحت مدیریت خود را با تمام وجود پاسخگوی ملت تا بار دیگر اعتماد از دست رفته آن هم به طور نسبی با کور سوی امیدی که اکنون باقی است دوباره احیا شود. اینکه بخواهیم با گفتاردرمانی و شعار، خریدن وقت و تکیه بر تصادف برای اینکه در وضعیت بین‌المللی تغییری رخ دهد، برنامه‌های خود را متکی کنیم، بار دیگر از تبعات و پیامدهای آن دور نخواهیم ماند و بدین ترتیب باید نتایج سخت‌تر و پیامدهای مهلک‌تری را در آینده شاهد باشیم. امروز دیگر فرصت برای آزمون و خطا وجود ندارد. باید به سرعت پاسخگوی نیازهای واقعی و خواسته‌های حقیقی ملت بود که به سرعت میل به تبدیل به نیازهای وقعی را در خود حمل می‌کند. مردم خود را در وضعیت نا بسامان و متزلزل می‌بینند که امکان برنامه‌ریزی برای ادامه حیات را از آنها گرفته است. لذا اگر مردم از اکنون زدگی به طور کامل رها شوند و ترس از رفتن به آینده در آنها فرو ریزد و از سوی دیگر امید به اصلاحگری در آنها خاموش شود، می‌توانند بسیار خطرناک باشند. این مردمند که به گفته بنیانگذار انقلاب اسلامی ولی‌نعمتند. قدرت‌های بزرگ مشروع در نهایت به قدرت ملت‌هایشان متکی هستند. اگر قدرت ملت‌ها به عنوان پشتوانه دولت‌ها و حکومت‌ها از آنها دور شود، دیر یا زود بنیاد قدرت آنها تضعیف و فروریزش اتفاق می‌افتد. نمی‌توان به‌واسطه عبور از بحران‌های گذشته این تضمین را داد که این بار نیز با همان روش سابق از معضلات عبور خواهیم کرد. دیگر زمان حل بحران با بحران‌ها پایان یافته چرا که مردم خسته از این همه فشردگی التهاب در زندگی هستند و حاضرند با کمک به دولت هزینه بالایی را بپردازند که به زندگی پسابحران از منظر سیاست داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی وارد شوند.

مهدی مطهرنیا، آینده پژوه سیاسی و اجتماعی