پوپولیسم پارلمانی چاره‌ساز نیست

تدبیر24»بدین ترتیب رئیس‌جمهوری باید ظرف یک ماه در مجلس حضور یافته تا به پرسش‌های نمایندگان پاسخ دهد. علی‌القاعده پس از اینکه جلسه پرسش و پاسخ به اتمام برسد، نمایندگان رأی خواهند داد که آیا پاسخ‌های رئیس‌جمهوری قانع کننده بوده است یا خیر. این یعنی رأی دادن به بقای دولت دوازدهم. بعید می‌دانم که نمایندگان از پاسخ‌های رئیس‌جمهوری قانع نشوند و رأی به عدم اعتماد ایشان بدهند و ایشان در مقام استعفا یا برکناری قرار بگیرند. روحانی در جایگاه خود خواهد ماند و رأی قبولی خواهد گرفت؛ ممکن است رأی قاطع نیاورد ولی اکثریت رأی با او خواهد بود. اما نکته اصلی به حرکت مجلس در طرح سوال از رئیس‌جمهوری در چنین شرایطی باز می‌گردد. در اینکه دولت روحانی در بخش اقتصادی ضعف‌ها و ناکارآمدی‌هایی داشته است، تردیدی وجود ندارد. ظرف یک سال گذشته هیچ‌کس نمی‌تواند به دولت آقای روحانی نمره بالایی بدهد. منتها سوال اساسی از نمایندگانی که خواهان حضور رئیس‌جمهوری در مجلس هستند این است که چه میزان از مشکلات و مصائب جاری کشور ناشی از عملکرد دولت بوده است و چه میزان آن خارج از عهده، اراده و تصمیمات دولت روحانی است؟ بعید به نظر می‌رسد که نمایندگان مجلس ندانند که ریشه‌های اصلی بحران اقتصادی موجود نه در دولت روحانی که در مراکز و نهادهای دیگر قرار دارد. آن که کشور را با بحران رو‌به‌رو ساخته ‌است، چه بحران‌های بین‌المللی، چه سیاست داخلی و بحران اقتصادی، در حقیقت در نتیجه سیاست‌هایی است که در بیرون از مجموعه دولت اتخاذ می‌شود و دولت روحانی دنباله‌رو آن سیاست‌هاست. به طور قطع نمایندگان این مسائل را می‌دانند. نکته بعدی که موجب شگفتی است این است که گویا نمایندگان فراموش کرده‌اند که مجلس درباره بودجه کل کشور، تصمیم‌گیری می‌کند و به دولت برای اجرا احاله می‌کند. به‌علاوه می‌توان از بهارستان‌نشینان این پرسش را داشت که درست است شما نگران تورم یا بالا رفتن نرخ ارز و سکه و بیکاری هستید! اما یکسال و نیم است که از عمر مجلس دهم می‌گذرد، شما کدام طرح یا پیشنهادی را به دولت ارائه کردید که مشخصا در بهبود وضع اقتصادی کشور کمک کند و دولت آن طرح را اجرا نکرد؟ شما کدام سیاست اقتصادی دولت را نادرست می‌پندارید که بر اساس آن سیاست غلط، دولت باید استیضاح شود؟ در حقیقت آنچه که نمایندگان می‌گویند، مشتی شعار است. به بیان ساده‌تر همه می‌دانیم که بیکاری یک معضل بزرگ در کشور است، اما سوال از نمایندگان این است که دولت روحانی دقیقا در خصوص بیکاری چه باید انجام می‌داده که نداده است؟ ظرف یکسال و نیم گذشته، نمایندگان در نطق‌های خود، نتوانسته‌اند سیاست‌های مشخصی را که از نگاه آنها نامطلوب بوده است را در صحن علنی مجلس مطرح کنند. بنابراین به نظر می‌رسد که هدف بهبود وضع اقتصادی کشور دچار تلاطم‌های سیاسی شده است. در حقیقت نمایندگان مجلس می‌خواهند از قطار حمله و انتقاد از دولت عقب نمانند و در این فضای پوپولیستی حضوری اثرگذار داشته باشند! آنها می‌خواهند با سوار شدن بر قطار پوپولیسم، به رأی دهندگان و مردم حوزه‌های انتخابیه خود بگویند که ببینید ما چقدر موفق عمل می‌کنیم! نمایندگان خوب می‌دانند که اگر قرار شود دادگاهی تشکیل شود برای قضاوت درباره عملکرد مسئولانی که وضعیت اقتصادی کشور را به این روز دچار ساخته، یقینا دولت روحانی متهم ردیف اول نخواهد بود. ای بسا در کنار متهمان دیگر، مجلس حتی متهم جدی‌تری از دولت روحانی باشد. واقعیت تلخ این است که طراحان سوال از رئیس‌جمهوری یا واقعیات اقتصادی کشور را نمی‌دانند که اگر چنین باشد، دردآور است یا می‌دانند اما جسارت و شهامت بیان آنها را ندارند. بنابراین سعی می‌کنند به جای ورود به مسائل اصلی و واقعی، با شیوه ای تبلیغاتی به موضوعات اساسی بنگرند.

صادق زبباکلام، استاد دانشگاه