معمای اروپایی خانم صدر اعظم

صدر اعظم آلمان که به تازگی دولت ائتلافی خود را در برلین تشکیل داده است، با معمایی سخت به نام اوکراین دست و پنجه نرم می‌کند. هم اکنون حل معمای اوکراین به مهم‌ترین دغدغه آنگلا مرکل در عرصه سیاست خارجی آلمان و اروپا تبدیل شده است.

تدبیر24: صدر اعظم آلمان پس از تشکیل دولت ائتلافی خود با حزب سوسیال دموکرات با معضلی جدی در سیاست خارجی برلین و اروپا دست و پنجه نرم می کند.

فاصله گیری کی یف از اتحادیه اروپا به مهم ترین دغدغه آلمان در عرصه سیاست خارجی این کشور تبدیل شده است.

مرکل به عنوان فردی که داعیه رهبری جمعی اتحادیه اروپا و منطقه یورو را دارد، در صدد است تا بحران سیاسی به وجود آمده در اوکراین را به سود اروپای واحد حل و فصل کند. با این حال صدر اعظم آلمان در این مسیر با بحرانها و موانع زیادی روبه روست. بخشی از این معضلات به شرایط سیاسی برلین و بخش دیگر آن به اوضاع داخلی اوکراین باز می گردد.

تجربه تلخ مرکل در مواجهه با دولت اوکراین

صدر اعظم آلمان یکبار در سال ۲۰۱۲ میلادی تلاش کرد تا حرکتی جمعی را بر ضد دولت اوکراین رهبری کند. آنگلا مرکل پس از مخالفت یانوکویچ و اعضای دولت کی یف با پایان دادن به حبس یولیا تیموشنکو نخست وزیر سابق اوکراین، تصمیم گرفت مسابقات فوتبال جام ملتهای اروپا را تحریم کند.

با این حال صدر اعظم آلمان نتوانست دیگر کشورهای اروپایی را در خصوص تصمیم جنجالی خود اقناع کند. همین مسئله باعث شد تا مسابقات فوتبال در اوکراین برگزار شود و یولیا تیموشنکو نیز همچنان در حبس بماند. در آن زمان صدر اعظم آلمان هزینه سیاسی زیادی بابت مخالفت خود با با برگزاری رقابتهای فوتبال در اوکراین پرداخت.

حتی مطابق نظرسنجی های مختلف، حدود دو سوم شهروندان آلمانی نیز تصمیم صدر اعظم خود را احساسی و غیر منطقی قلمداد می کردند. عدم همراهی دولتهای اروپایی با تصمیم جنجالی مرکل سبب شد تا وی در رهبری حرکت اعتراضی علیه دولت کی یف ناکام بماند.

طعم تلخ آن ناکامی هنوز صدر اعظم آلمان را آزار می دهد. از این رو مرکل در برهه فعلی ترجیح می دهد دوباره رهبری یک حرکت اعتراضی جمعی علیه کی یف را بر عهده نگیرد. اگرچه در برهه فعلی سران اتحادیه اروپا رویکردی مخالف با دولت کی یف دارند اما به نظر می رسد در نحوه مواجهه با بحران اوکراین میان ۲۸ عضو اتحادیه اروپا اختلافا نظر وجود دارد.

در چنین شرایطی صدر اعظم آلمان ترجیح می دهد علی رغم نقش آفرینی فعال در پشت پرده، صرفا در ظاهر به حمایت کلی از معترضین بپردازد. صدر اعظم آلمان اخیرا در خصوص تحولات جاری در اوکراین اظهار کرده است:

"اوکراین باید امنیت مردم این کشور در برگزاری تظاهرات را تامین کند. من فکر می کنم همه ما تقاضا داریم که اوکراین با توجه به اصول دموکراتیک بنیادین، شرایط منطقی را برای برگزاری تظاهرات تضمین کند.در هر حال پیشنهاد پیوستن به اتحادیه اروپا با اوکراین هنوز بر روی میز باقی است."

مرکل این بار قصد ندارد در خط مقدم جبهه مقابله با یانوکویچ و آزاروف ایفای نقش کند.

موانع تازه مرکل در مقابله با دولت اوکراین

تشکیل دولت ائتلافی در برلین بدترین خبر ممکن برای حزب دموکرات مسیحی محسوب می شود. هم اکنون قدرت مانرو مرکل در عرصه سیاست خارجی برلین تا اندازه زیادی کاهش یافته است. به عبارت بهتر، به دلیل حضور اشتاین مایر، چهره سرشناس حزب مخالف سوسیال دموکرات در مسند وزارت امور خارجه، مرکل عملا قدرت تاثیرگذاری خود را در قبال تحولات مهم اروپا و حتی جهان از دست داده است.

اشتاین مایر و سوسیال دموکراتها بر خلاف مرکل و دموکرات مسیحی ها علاقه زیادی نسبت به مداخله در امور داخلی کشورهای اروپایی ندارند.

یکی از این دلایل می تواند ارتباطات نسبتا دوستانه حزب سوسیال دموکرات آلمان با روسیه باشد. مرکل به خوبی می داند که یک طرف مهم رقابت سیاسی فعلی در کی یف روسها هستند. از این رو اعلان جنگ سیاسی علیه دولت کی یف به معنای حضور در میدان نبرد غیر مستقیم با مسکو است. اشتاین مایر به عنوان وزیر امور خارجه دولت ائتلافی آلمان حاضر نیست هزینه حضور در این میدان نبرد را بپردازد.

از این رو مسئله اوکراین می تواند به نخستین اختلاف جدی سوسیال دموکراتها و دموکرات مسیحی های برلین در عرصه سیاست خارجی تبدیل شود. اگر دموکراتهای آزاد می توانستند در انتخابات سراسری امسال قوی تر ظاهر شده و همراه با مرکل تشکیل دولت ائتلافی می دادند، دست مرکل جهت اعمال فشار سیاسی بر کی یف بازتر بود اما حضور سوسیال دموکراتها در دولت ائتلافی و مهم تر از آن، حضور اشتاین مایر در مسند وزارت امور خارجه دولت مرکل منجر به تغییر معادلات سیاسی در برلین شده است.

نکته مهم دیگر اینکه مرکل حداقل در برهه فعلی، یعنی درست در زمانی که به تازگی دولت ائتلافی را به همراه سوسیال دموکراتها تشکیل داده است قصد مانور بر روی اختلافات با آنها را ندارد. سوسیال دموکراتها نیز نسبت به این واقعیت آگاه هستند. آشکارسازی از هرگونه اختلاف نظر سیاسی میان دو حزب تشکیل دهنده ائتلاف سیاه-زرد در آلمان به ضرر دولت مرکل تمام خواهد شد.

انتظارات غرب از مرکل به قوت خود باقیست

انتظارات ایالات متحده آمریکا، ناتو و اتحادیه اروپا از مرکل ، در خصوص مداخله جدی تر در اوضاع داخلی اوکراین به قوت خود باقیست. با این وجود صدر اعظم آلمان ترجیح داده است فعلا به صورت "چراغ خاموش" در صحنه ظاهر شود. هرگونه تغییر بازی مرکل در این میدان و رادیکال تر شدن مواضع وی در قبال دولت کی یف، می تواند نارضایتی آشکار شرکای سوسیال دموکرات وی را برانگیزد.

ایالات متحده آمریکا به عنوان یکی از اصلی ترین طرفداران ایجاد انقلاب نرم دوباره در اوکراین نسبت به نقش آفرینی فعلی مرکل در قبال مسائل جاری در کی یف ناراضی است. با این حال اوباما و دیگر مقامات کاخ سفید محدودیتهای پیش روی صدر اعظم آلمان را درک می کنند. حوادث اخیر اوکراین برای آنگلا مرکل به معمایی بزرگ تبدیل شده است.

به راستی مرکل چگونه می خواهد این معمای پیچیده را حل و فصل کند؟ آِیا صدر اعظم آلمان می تواند به بازی پشت پرده و مخفیانه خود در راستای تضعیف دولت کی یف ادامه بدهد؟ آیا سوسیال دموکراتها اجازه ادامه این بازی مخفیانه و آرام را به رئیس دولت خود خواهند داد؟

از سوی دیگر، مرکل به خوبی می داند که حتی در صورت همراهی سوسیال دموکراتها، نمی تواند بر روی همراهی مطلق اعضای اتحادیه اروپا در مواجهه سیاسی سخت با کی یف حسابی ویژه باز کند. تجربه شکست سال ۲۰۱۲ میلادی( در خصوص تحریم رقابتهای فوتبال جام ملتهای اروپا در اوکراین) ضریب احتیاط و ریسک پذیری مرکل در قبال کی یف را افزایش داده است. در صورتی که مرکل این بار نیز در به راه اندازی موج ضد اوکراینی در اروپا تنها بماند، هزینه های سیاسی بسیار بالایی را باید پرداخت کند.

با این حال انتظارات غرب از مرکل به قوت خود باقیست. در این میان آندرس فوگ راسموسن به عنوان دبیر کل ناتو و کاترین اشتون به عنوان مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا تا کنون نقش آفرینی مستقیم تری در تقابل با دولت آزاروف در اوکراین داشته اند. همین موضوع می تواند جایگاه آلمان به عنوان رهبر سیاسی اتحادیه اروپا را تنزل بخشد. مسئله ای که مرکل نسبت به آن بسیار نگران است.

برچسب ها: تدبیر24 صدر اعظم اتحادیه اروپا آنگلا مرکل یانوکویچ آلمان