فساد مالی در ترکیه و سرمايه‌هاي ملت ايران

زماني كه بحث فساد مالي شكل گرفته گولنيست‌ها به‌واسطه ناپاك شدن دولت با اردوغان درگير شده‌اند. در این بین مناصب سياسي عمدتا در اختيار حزب عدالت ...

تدبیر24: موضوعي كه در تركيه رخ داده، هم براي مسائل این کشور و هم منطقه و هم به‌ويژه در رابطه با ايران موضوع مهمي است؛ علت آن هم وجود شكاف زيرپوستي بین جنبش گولنيسم -به رهبری فتح‌ا... گولن است- (لايه فكري) با حزب عدالت و توسعه (لايه سياسي) در قدرت حاکم بر این کشور است. گولنيسم‌ها پيروان فكري شيخ سعيد نورسي هستند که به آنها «نورجي» مي‌گويند. در تقسيم مناطق سياسي تركيه بخش‌هايي از مناصب سياسي و امنيتي مربوط به گولنيست‌هاست که نسخه‌ای ليبرال از اسلام ارائه مي‌دهند و معتقد به دولت پاك هستند. بخش عمده‌اي از سياست‌هاي پان‌تركيستي ترك‌ها در آسياي مركزي و قفقاز با استفاده از امكانات آموزشي فضاي مجازي و پشتوانه پولي گولنيست‌ها شكل مي‌گيرد و از زماني كه بحث فساد مالي شكل گرفته گولنيست‌ها به‌واسطه ناپاك شدن دولت با اردوغان درگير شده‌اند. در این بین مناصب سياسي عمدتا در اختيار حزب عدالت و توسعه و رجب‌طیب اردوغان است. این دو در مقابل جريان لائيك در تركيه، جرياني را شكل داده‌اند كه هم در حوزه آموزشي و هم در حوزه اجتماعي و فرهنگي فعال است و رويه سياسي آن هم به پيروزي در انتخاباتي منجر شد كه در طول يك دهه گذشته به‌تدريج منجر به قدرت‌گيري حزب عدالت و توسعه شده است. اما در پی تحولاتي كه اكنون شكل گرفته، شكاف عمده‌اي بین گولنیست‌ها و حزب عدالت و توسعه ايجاد شده كه به‌نظرم نخستين جرقه نشانه‌های ایجاد یک شكاف می‌تواند باشد. چون هرقدر ايدئولوژي‌ها با شكست يا خطوط گسل دروني مواجه شوند، بايد منتظر تحولات سياسي بعد از آن هم بود. دومين بحثی كه وجود دارد، بحث پولشويي در تركيه است؛ تركيه كشوري است كه در روند توسعه اقتصادي خود هنوز شفافيت‌هاي لازم را ندارد. اساس توسعه را بر ليبراليستي اقتصادي گذاشته ولي زيرساخت‌هاي اقتصادي به‌ويژه سلامت اقتصادي لازم را ندارد و ديديم فساد اقتصادي كه شكل گرفت پاي دولتمردان و به‌ويژه فرزندانشان به این موضوع كشيده شده و موضوعي است كه در آينده باز هم نوسانات جدي در حوزه سياسي، امنيتي و اقتصادي تركيه بر جاي خواهد گذاشت. موضوع ديگر شرایط بين‌المللي ترکیه است؛ ترك‌ها سه‌دهه است که تلاش‌های بسیاری براي پيوستن به اتحاديه اروپايي انجام می‌دهند که هر بار به دلایلی به شکست می‌انجامد. كشورهاي اروپايي عمدتا به‌دلايل ايدئولوژيك حاضر نشده‌اند تركيه تاكنون وارد جمعشان شود و از آنجا که جمعيت بالای تركيه (با توجه به سازوکارهای اتحادیه اروپا) دست بالا را برایشان در این اتحادیه خواهد داشت، موضوع اقتصادي اخير بهانه‌اي شده كه اين دليل ايدئولوژيك لاپوشاني شود و به‌دليل پولشويي اين مهم اتفاق نيفتد اما ربط موضوع به ايران به‌نظرم مهم‌تر است. نمی‌توان منکر این مساله شد که در طول يك دهه اخير برخي بيشترين بهره را از تحريم‌های ايران برده‌اند. به اين معنا كه برخي افراد كه از رانت دولتی هم برخوردار بوده‌اند، از شرایط پیش‌آمده بيشترين سود را کرده‌اند و حتي با وجود اينكه شعارهايي که علیه این تحریم‌ها مطرح كرده و می‌کنند ولي هدفشان اين بوده و است که كشور به سمتي پيش رود كه تحريم‌هاي بيشتری شكل بگيرد تا با تحريم‌هاي بيشتر ايران، سود واسطه‌گري آنها افزايش یابد. تحول اخير و ماجراي آقايان ضراب و زنجاني و افراد مرتبط با آنها به‌نظرم فقط گوشه‌اي از ظلمي است كه به ملت ايران در موضوع تحريم‌ها شده و مي‌شود و پول نفت و اموال بیت‌المال در جاهاي ديگر دنیا توسط واسطه‌هايي كه از اين تحريم‌ها سود مي‌برند، هزينه مي‌شود. دستور روز گذشته دكتر روحاني دستوری خوب هرچند ديرهنگام بود و حتما بايد كساني كه از ناحيه تحريم‌ها به‌ويژه‌خواري رسيده‌اند و تداوم تحريم‌ها به نفعشان است، هم خودشان و هم لايه‌ها و كانال‌هايشان مشخص شوند. در طول حدود 20سال اخير كه سياست‌هاي تحريمي در خاورميانه در مورد عراق و ايران شكل گرفته، خيلي‌ها خون ملت‌هاي این دو کشور را مكيده‌اند و تبديل به قاچاقچيانی بزرگ شده‌اند. كساني كه قاچاقچي نفت عراق بودند و حالا هم براي قاچاق نفت ايران دندان تيز كرده‌اند. حتی شاهد بودیم خيلي از كارخانجات ايران و كساني كه در ايران كار توليدی مي‌خواستند انجام دهند، براي دريافت تسهيلات و بازكردن ال‌سي و غيره مجبور بودند به‌واسطه‌هایی پول دهند که دفاترشان در جاهايي مانند استانبول، دوبي و حتي افغانستان فعالند و به‌دليل تحريم‌ها پول واسطه‌گري مي‌گيرند. اما نکته مهم دستور رئيس‌جمهوری، همكاري سه قوه است. قوه مقننه در حوزه نظارت، قوه قضاييه در حوزه قضاوت و تعقيب قضايي و قوه مجريه درباره بازگشايي رمز اسنادي كه وجود دارد و روابط و كانال‌هايي كه به‌صورت رانت از گذشته شكل گرفته و اكنون هم احتمال شكل‌گيري دارد. بايد مشخص شود چه كساني از تحريم جمهوري اسلامي ايران سود مي‌برند لذا هر چند در موضوع اخیر در تركيه نام بردن از ايران بیشتر موضوعي رواني به حساب می‌آید که به سود دولت ما نيست اما معتقدم این قضیه را بايد به فال نيك گرفت. بدين‌ترتيب كه بايد بيدار شد و به اين نتيجه رسيد و دريافت كه چه كساني سود مي‌برند و چه كساني منابع مالي كشور را غارت مي‌كنند. در راستاي دستور دكتر روحاني مبني بر فرصت يك‌ماهه به معاون اول، براي ارائه اسناد و گزارشات لازم، انتظار مي‌رود مردم هم نامحرم ديده نشوند. تحليلگران معتقدند سه حوزه در دنياي امروز وجود دارد؛ نخست حوزه سياسي، دوم رقابت اقتصادي و ديگر حوزه زيرين كه لايه پولشويي و تروريست‌ها و تروريست‌هاي مالي و غيره است. كشورهاي غربي تلاششان بر اين است كه اقتصاد و توسعه ايران را وارد لايه زيرين كنند و پاي قاچاقچيان را به آن باز كنند. اما دولت و مسئولان ايران بايد در قبال این موضوع حساسيت لازم را داشته باشند و در قبال مسائل تركيه براي مردم روشنگري كنند.

نماينده سابق مجلس

حشمت‌ا... فلاحت‌پيشه