سیر نابودی سیاست حرفه ای در رفتار پوپولیستی

تدبیر24 : در این مطلب خیلی نمی خواهم علمی و تخصصی به موضوع وارد شویم ؛ چرا که اساسا ورود به مقوله پوپولیسم خیلی علمی نیست ، مدلی رفتاری در حوزه رفتار شناسی سیاسیمتولیان سیاست و حکوت در جواع محسوب می شود . داشتم فکر می کردم که بیچاره احمدی نژاد ! اینقدر به او پوپولیسم ، مردم فریب ، عوام گرا ، شهروند گول زن و ... گفتیم که یادمان رفت پوپولیسم دیگر رفتار یک فرد نیست بلکه نماد دنیای به شدت مصرف گرا و رسانه ای امروزی است . نگاهی که باعث می شود حقیقت آنطورکه باید و شایسته است خود را نشان ندهد و به تعبیری رسانه ها دست به ساختن دنیایی برای ما کنند که خلق واقعیات مجازی را متبلور ساخته است .

امروزه جامعه شناسی سیاسی مدرن خود را فرزند بی زمانی و بی مکانی ناشی از ادبیات جهانی شدن می داند و در این راستا رسانه ها از بازیگران اصلی حوزه عمومی زندگی مطلوب انسان ها محسوب می شوند. حضور و فعالیت رسانه ها باعث گردیده تا حوزه سیاست به مفهوم سنتی آن دستخوش دگرگونی های بنیادین شده و دیگر جامعه برای ورود به عرصه های سیاسی نیازی به صورت جدی احزاب ، تربیت نخبگان و ... احساس ننماید و عملا از طریق رسانه ها و شبکه های اجتماعی ( دیدگاه کاستلز) هویت های خود را دنبال کرده و وزن کشی قدرت را به رخ بکشند.

در این مسیر ماهیت ضد سیاست جامعه شناسی سیاسی مدرن ، عامه پسندی ، پوپولیسم ، ساده شدن ، دوری از ویژگی های اخلاقی در سیاست ، نگرش روزمره و مصرفی به اقدامات سیاسی در جامعه ، فعال شدن نهادهای خدماتی و رفاهی و عملا عدم کنترل دولت در فعالیت های اصلی جریان زندگی انسان می باشد . رفتار سیاسیون برای جلب رضایت صرف روزمره مردم طراحی می شود و برنامه ریزی بلند مدت ، راهبردی جای خود را به رفتاری پوپولیستی با هدف اقناع افکار عمومی از طریق ابزار رسانه ها می دهد . این نگاه باعث به وجود آمدن نوعی انقلاب خاموش( اینگلهارت ) ، عقلانیت ابزاری ( هابرماس ) و انسان تک ساحتی ( ماکوزه ) شده و عملا همه زندگی انسان امروزی را تحت تاثیر خود قرار داده است . با این نگاه است که رسانه ها را می توان عاملی برای تقویت محیط پوپولیستی دانست واز هر تریبونی برای اقناع صرف افکار عمومی و تولید کردن حقیقت های خودساخته و نه اصلی در محیط مجازی بهره برداری کرد.

بسیاری از دولتمردان در جهان و از جمله در ایران به واسطه همین تغییرات سطحی نگر شده و تحلیل ها و تصمیماتشان از این منظر قابل ارزیابی حرفه ای می باشد . از طرفی این رفتار به مرور موجبات انفعال سیاسی جامعه را فراهم می کند و علی رغم کار ویژه لحظه ای باعث کاهش سرمایه اجتماعی اعتماد و نهایتا مشارکت خواهد شد . رفتارهای پوپولیستی ممکن است در کوتاه مدت مرحمی برای دردهای جامعه مخاطب باشد اما در بلند مدت منجر به بروز بحران های عظیم سیاسی- اجتماعی ، فشارها و استرس ها ، ترس و نگرانی های مکرر در زندگی اجتماعی و ... است.

به بیان بهتر رفتارهای پوپولیستی حوزه امید به مردم سالاری را در قالب سطحی نگری و عوام زدگی نگه داشته و اساسا آن حس خوب با هم بودن در ادبیات دموکراسی شکل نگرفته و جامعه مدنی در کشورهای نظیر ایران که هنوز به درستی قوام و بنا نشده در نطفه خفه می شود . مدیران سیاسی جامعه به نظر نمی بایست به عقلانیت نگاهی ابزاری داشته و عقل جامعه را رسانه ها تعریف نمایند . هرچند که رسانه ها در دنیای فنآوری اطلاعات و ارتباطات ابزاری موثر برای مدیریت محسوب می شوند اما محور قرار دادن انان اقدامی بس خطرناک در تقویت فضای سیاست زدگی و عوام فریبی محسوب و تعریف می شود و از منظر فعالین سیاسی ، اجتماعی و فرهنگی که نگاهی علمی را دنبال می کنند ، عین نفی آزادی و زوال حوزه عمومی و خصوصی شهروندان می باشد . رفتار پوپولستی برخی عملا خرد و عقلانیت را به زیر سوال میبرد ، همانطوریکه عقلاء قوم از رفتار قبلی دولت نگرانی خود را بارها وبارها ابراز داشته اند .

هدف امروز سیاست صرفا رضایت مندی انسان نیست ، بلکه می بایست به مدیریت کیفیت زندگی ، برنامه ریزی راهبردی و ... نیز توام با رعایت حقوق انسانی توجه ویژه داشت و دقت فراوان نمود که مبادا دولتی که با شعار تدبیر و امید توانسته است اعتماد حداقل نیمی از جامعه رای دهنده را به سوی خود جلب کند ، در همین ابتدای راه دچار پوپولسیت و عوام زدگی شده و در بیراهه عقلانیت ابزاری صرف ، ناشی از رفتارهای رسانه ای به دور از شناخت از مولفه های سواد رسانه ای و سرمایه اجتماعی عمل نماید .