چرا ژنو2 از پیش شكست خورده

تدبیر24 : دعوت از ایران برای شركت در اجلاس ژنو2 از سوی برخی كشورها به‌خصوص سازمان ملل امری طبیعی قلمداد می‌شد. چرا كه ایران یك قدرت منطقه‌ای محسوب می‌شود و بی‌تردید جایگاه بسیار مهمی در منطقه خاورمیانه دارد. طبیعتا این قدرت منطقه‌ای روابط بسیار خوبی را با كشورهای منطقه به‌خصوص سوریه دارد؛ بنابراین به جرات می‌توان ادعا كرد كه حكومت سوریه به شدت تحت تاثیر سیاست‌های ایران به لحاظ سنتی و تاریخی است. ایران با حضور در این جلسه در كنار قدرت‌های منطقه‌ای و بین‌المللی می‌توانست راه‌حلی برای بحران سوریه بیابد. پس باید دانست كه دعوت از ایران كاملا طبیعی بود اما این ایران نبود كه باید از برگزاركنندگان درخواست می‌كرد تا در كنفرانس ژنو2 شركت كند.

 آنها بودند كه نیاز به حضور ایران برای تسریع بخشیدن در روند مذاكرات را باید احساس می‌كردند. درخواست‌ها برای حضور ایران در كنفرانس ژنو2 مطرح شد اما هیچ كدام از آن درخواست‌ها رویكردی منطقی را دنبال نمی‌كرد؛ اینكه ایران باید مصوبات ژنو1 را بپذیرد در خواستی بود كه از سوی آمریكا مطرح شد. درخصوص این ادعا یادآوری چند نكته لازم به نظر می‌رسد؛ با توجه به اینكه ایران در مذاكرات ژنو1حضور نداشته این ادعا معقولانه به نظر می‌رسد كه درخواست ایالات متحده مبنی بر پذیرش مصوبات ژنو1 را نپذیرد. بنابراین نباید انتظار داشت كه ایران گامی در جهت اجرای مصوبات ژنو1 در آینده بردارد. اكنون آگاهان سیاسی و كارشناسان منطقه‌ای این سوال را از خود می‌پرسند كه چه دلیلی برای پذیرش این شرط توسط ایران وجود دارد؟

اگر ایران در كنفرانس ژنو1 دعوت شده بود طبیعتا نقشی را ایفا می‌كرد و بنابر موقعیت سیاسی و ژئوپلیتیك خود می‌توانست برخی از بندهای ژنو1 را اجرایی كند. اما همانگونه كه ناظران بین‌المللی تایید می‌كنند ایران چون به كنفرانس ژنو1دعوت نشد و در آن كنفرانس حضور پیدا نكرد بنابراین پذیرش مصوبات كنفرانس ژنو1 از سوی دولت ایران غیر منطقی به نظر می‌رسد. این دیدگاه برخاسته از تحلیل كشورهایی مانند آمریكا و عربستان سعودی و در سوی دیگر گروه‌های مسلح سوری است. این گروه از كشورها یا خواهان حضور ایران در اجلاس ژنو2 نبودند یا به دنبال مجبور كردن ایران به پذیرش متن توافق ژنو1بودند. در حال حاضرایران حاضر نشده چنین شرطی را بپذیرد. باید دانست كه هدف از برگزاری یك چنین اجلاسی كمك به گروه‌هایی تروریستی و تكفیری در سوریه است. كشورهای برگزاركننده چنین نشست‌هایی به دنبال برهم زدن تعادل نظامی و سیاسی در سوریه به نفع مخالفان هستند. كشورهای حامی معارضین دولت سوریه برای پیشبرد اهداف و استراتژی‌شان اقدام به تقویت نظامی و مالی گروه‌های معارض در سوریه می‌كنند که این دسته نشست‌ها هم حركتی در جهت كمك به گروه‌های معارض سوری و تروریست‌های مستقر در این كشور است.

 باید اذعان كرد سیاست‌های اتخاذ شده توسط تركیه، قطر و عربستان سعودی چیزی جز افزایش جنگ و آواره شدن میلیون‌ها نفر از ملت سوریه نداشته است. بنابراین آگاهان بر این باورند كه بحران سوریه راه‌حل نظامی ندارد. اگر میهمانان و میزبانان ژنو2 می‌خواهند راهكاری سیاسی و موثر برای بحران دامن گیر سوریه پیدا كنند مسلما حضور ایران بدون هیچ پیش شرطی می‌توانست بخشی از راه حل باشد. باید ادعا كرد متاسفانه تا كنون چنین رویكردی در پیش گرفته نشده است. باید قدرت‌های مداخله‌گرمنطقه‌ای و بین‌المللی بدانند كه سوریه كشور مستقلی است و بحران این كشور فقط از طریق مصالحه یا رویكرد سیاسی قابل حل است نه از طریق نظامی. بسیاری از كشورهای مداخله‌گر بخصوص تركیه درصدد بودند تا مدل لیبی را در سوریه پیاده كنند ولی باید از آنها پرسید كه آیا مدل لیبی در مورد سوریه موثر بوده است؟