نکته مهم درباره برنامه پیشنهادی وزیر دولت تدبیر و امید از نظر شما چیست؟
آن چه در این متن- برنامه‌ها و سیاست‌های وزیر فرهنگ و ارشاداسلامی دولت یازدهم- آمده است، بسیار خوب و فوق‌العاده است. این‌ها همواره جز اصولی است که ما خواهانش بوده‌ایم. در این زمینه باید امکاناتی فراهم شود، به‌خصوص در زمینه بخش خصوصی که مرتبط با اصناف و ان.جی.او‌ها که کارشان صنفی است. ما همیشه تاکید کرده‌ایم که این مسائل جز خواسته‌های ما بوده و همچنین تاکید ما همواره درباره بخش‌هایی از مصوبات شورای‌عالی انقلاب فرهنگی است که چرا تاکنون اجرایی نشده است که در برنامه وزیر فعلی درباره‌اش برنامه و هدف‌گذاری شده است. در زمینه به رسمیت شناختن هنر تئاتر و به‌خصوص هنر، مسئله امنیت شغلی که هنر را به عنوان حرفه و فنی در نظر بگیریم و ایجاد امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری که درباره هنر باید ارائه شود، گسترش فضاهای فرهنگی و امکانات و حمایت از هنرمندان و تعامل با هنرمندان و بحث و گفت‌وگو با آنان و پیگیری و به نتیجه رساندن آن و درباره علاقه‌مند کردن مردم به هنر و این‌که اوقاتی را صرف هنر کنند و هنر در سبد کالای مصرفی مردم قرار گیرد، از جمله مواردی است که در این برنامه پیش‌بینی شده و بسیار تاثیرگذار و مثبت است. بحث وزیر جای خودش، اما خیلی مهم است که معاونان و مدیران فرهنگی و هنری نه تنها در تهران که در کل شهرهای ایران باید حتما شخصیت‌های فرهنگی باشند که خود ارتباطی با اهل فرهنگ و هنرداشته و با شناخت از آنان بتوانند به ارتباطی درست و فراگیر برای انجام امور فرهنگی اقدام کنند.
چه نکته‌ای در این برنامه کمتر به نظر می‌رسد؟
به نظر می‌آید، در این برنامه شناخت کلی از وضعیت کنونی فرهنگ و هنر اهمیت دارد و این شناخت باید خیلی دقیق و آماری باشد تا بتوانند برای پیشبرد برنامه‌های کوتاه، میان و بلندمدت راهکارهای لازم را برای جبران آسیب‌ها و مشکلات در نظر بگیرند. متاسفانه هیچ‌گاه به سمت شناخت دقیق و آماری نمی‌رویم و نمی‌دانیم چه تعداد هنرمند داریم و نسبت به آنان چقدر از امکانات لازم برخورداریم و حمایت مادی و معنوی از اینان چگونه باید باشد و چگونه می‌توان امکانات نرم‌افزاری و سخت‌افزاری را تقویت کنیم. به یقین به حمایت‌های معنوی از هنرمندان نیاز است که این خود به دنبالش حمایت‌های مادی را دربر خواهد گرفت. باید به‌طورگسترده جریان فرهنگی و هنری در جامعه شکل بگیرد و با برنامه‌ریزی و پشتکار و استمرار این جریان متداوم باشد و پیش برود. این مسائل همه به هم بستگی دارند.
برای اجرایی‌شدن آن‌ چه مسائلی را باید در نظر گرفت؟
این برنامه‌ها در نگاه اول خوب است اما برای اجرایی‌شدنش به راهکارهای عملی نیاز است و همچنین امکاناتی لازم است که اگر فراهم نشود نمی‌توان انتظار داشت که محقق شود. امکاناتی از قبیل نیروی انسانی، بودجه، مدیر و هنرمندان که باید در کنار هم به درستی چیده شوند تا بتوان یک جریان درست فرهنگی را وضع کرد و پیش برد.
این چیده شدن درست به چه ابزاری نیاز دارد؟
آنچه در این سیاست‌ها آمده در کل با هنر در ارتباط است که می‌تواند تئاتر را هم دربرگیرد و در آن اشاراتی به تئاتر و سینما و دیگر هنرها هم شده، اما در هر زمینه‌ای بخواهد حرکتی صورت بگیرد به دید مدیریت فرهنگی، شناخت از هنر، شناخت آماری و توانمندی هر یک از هنرمندان در عرصه خودشان نیاز است که با چه امکاناتی بخواهند مسیر را به درستی طی طریق کنند.
شما جایگاه هنر تئاتر را در این برنامه چگونه می‌بیند؟
متاسفانه مسئولان همواره با تئاتر بیگانه بوده‌اند و هیچ‌گاه با تصور و تعریف درستی با آن مواجه نشده‌اند و با همان تعریف و ذهنیت هم با تئاتر برخورد می‌کنند و این در حالی‌ است که با طبیعت و درون‌مایه و جوهر تئاتر که مسئله‌ای بسیار فرهنگی است با این ذهنیت اغلب فاصله دارد. اما از آنجا که سینما تصویری است شناخت نسبی از آن دارند. در حالی‌که در تمام دنیا ثابت شده که هرگاه تئاتر قوی‌ای باشد، به عنوان پایه هنرهای نمایشی می‌تواند بر دیگر هنرها هم تاثیرگذار باشد و در تقویت آن‌ها هم بکوشد. در اینجا قضیه طوری است که به تئاتر توجه نمی‌شود چون آشنایی با آن ندارند و فقط کسانی که در زمینه تئاتر مطلع هستند می‌دانند که چقدر می‌تواند حائز اهمیت باشد.
آیا هنرمندان و تئاتری‌ها با این برنامه و وزیر ارشاد همکاری می‌کنند؟
ما در خانه تئاتر و هنرمندان تئاتر همواره اعلام کرده‌ایم که حاضر هستیم با دولت گفت‌وگو کنیم و راهکارهای مطلوب را درباره مشکلات و نیازها و همفکری‌ها ارائه کنیم. ما حاضر به تعامل و گفت‌وگو هستیم تا بتوانیم به آن نقطه‌نظرهای خیلی مثبت - با بررسی همه جوانب که راهگشا باشد- برسیم. مطمئنا هیچ چیز را دریغ نخواهیم کرد و همه پیشنهادها و راهکارها را در اختیارشان خواهیم گذاشت. همیشه باید امید داشت. ما حتی در سخت‌ترین شرایط هم امیدوار بوده‌ایم تا بتوانیم حرکت و کار کنیم. ما زمانی هم که با مشکلات عدیده دست‌ وپنجه نرم می‌کردیم، سعی‌مان براین بود چراغ تئاتر را روشن نگه داریم. می‌دانیم که مشکلات تئاتر خیلی زیاد است، اما همواره امیدواریم که همه این‌ها حل و فصل شود. در این برنامه اشاراتی به‌خصوص در زمینه حمایت از هنرمندان شده و این‌که قرار است دولت بیشتر به حمایت و نظارت بپردازد و حتی بیشتر بر جنبه‌های حمایتی تاکید کرده که این موضوع خیلی امیدوار‌کننده است. حتی هدف دولت فعلی این است که در زمینه سانسور و اعمال فشارها و اعمال سلیقه‌های شخصی جلوگیری کند که اگر محقق شود، اتفاق خوشایندی است. این آزادی برای خلق آثار هنری است که اگر به هنرمندان داده شود، آنگاه هنرمند هم با تمام توان وجودش می‌تواند کار خلاقه بکند.
در این برنامه توجه ویژه‌ای به صنوف، جدایی هنر از دولت شده است، شما این روند را چطور بررسی می‌کنید؟
به طور کلی، با نگاهی به این برنامه درمی‌یابیم که تا انتهای قضیه برنامه و سیاست‌گذاری‌ها برای فراهم‌سازی زمینه‌های قانونی و حقوقی در بخش غیردولتی است که این اتفاق خیلی مهم است. ارتقای سطح فرهنگی خیلی مهم است؛ به گونه‌ای محصولات فرهنگی همواره مورد توجه و مصرف مردم قرار گیرد و همواره خواسته‌ایم که حمایت‌ها طوری باشد که گردش اقتصادی بازار هنر و رونق آن ممکن شود و این موضوع هم خیلی مهم است. حمایت از بخش خصوصی برای انجام سرمایه‌گذاری در تمام دنیا لازم تشخیص داده شده است. همچنین در عرصه تئاتر سرمایه‌گذار نمی‌تواند به شکل ساده پا در میدان گذارد، مگر آن‌که برنامه‌‌ها طوری باشد که کار سرمایه‌گذار به بازدهی اقتصادی برسد و بتواند روی پای خودش بایستد. در تمام دنیا بخش خصوصی با حمایت دولت و کمک گرفتن در زمینه مالی و سخت-افزاری می‌تواند به تداوم کارشان امیدوار باشد. دولت هم سعی می‌کند استمرار کاری آنان را فراهم کند. نمی‌توان به حرکت‌های گاه گاهی دلخوش کرد. در انجام کارهای مستمر است که اهداف و اتفاقات بزرگ اجرا خواهد شد. اگر در تئاتر گروه و کمپانی نداشته باشیم نمی‌توانیم به آینده آن خوش‌بین باشیم. هر گروه در درازمدت می‌تواند تماشاگر خودش را داشته باشد و به لحاظ اجرایی و انتخاب متون مسیر رو به رشدی را پیدا کند. در تئاتر تعامل تماشاگر و هنرمندان تئاتر است که در حقیقت این‌ها باعث بالا بردن فرهنگ خواهند شد. باید همواره توافقاتی بین هنرمندان و تماشاگران صورت گیرد که ماحصل آن ارتقای فرهنگی را موجب شود. وقتی یک گروه گاه به گاه کاری بکند این تاثیرگذاری درست را ندارد. گروه باید همواره بتواند با تماشاگرانش از طریق تولید آثار هنری تعامل کند. باید جایگاه تئاتر حرفه‌ای، نیمه حرفه‌ای، دانشجویی، آماتوری و تجربی مشخص شود و امکانات و بودجه و سالن‌های آن‌ها مشخص باشد تا بتوانند روی پای خود بایستند و با تماشاگرانشان ارتباطی پیوسته و محکم برقرار کنند. توسعه فرهنگی با ارائه برنامه متداوم و پیوسته شدنی است و تئاتر هم یکی از هنرهای موثر است که در ارتقای فرهنگ نقش اساسی و موثری بازی خواهد کرد.
در پایان اگر بخواهید درباره این برنامه جمع‌بندی بکنید، چطور آن را توصیف می‌کنید؟
در مجموع استنباط می‌کنم که این برنامه خیلی جالب است و اصلا انتظار نداشتم که با چنین نگاه متفکرانه‌ای به قضیه پرداخته شود. همچنین در زمینه گسترش عدالت در جامعه هنری، فرهنگی و اقتصاد هنر و ضرورت هنر در جامعه و گرایش پیداکردن مردم به هنر مباحث مفصلی هستند که امیدوارم بتوان در فرصتی دیگر و به‌طور مفصل درباره‌اش گفت‌وگو کرد.

 منبع:بهار

رضا آشفته