دولت اعتدال در چالش با افراطیون

ترکیب کابینه رییس‌جمهوری بیانگر این نکته است که او تحت‌تاثیر فشارهای مختلف، کابینه‌ای با بینش معادلاتی معرفی کرده است. با وجود عدم حضور بسیاری از چهره‌های اصلی اصلاح‌طلبان در این کابینه نظیر عارف و حتی عدم دعوت از سیدمحمد خاتمی برای مراسم تنفیذ و تحلیف، اصلاح‌طلبان از دولت روحانی حمایت کردند. اما این کابینه در داخل و خارج از ایران با نقد دو گرایش متعارض مواجه شد. در ایران حسین شریعتمداری، گروه پایداری و طیف‌هایی از این قشر بیشتر به ظریف، زنگنه، میلی‌منفرد و نجفی تهاجم شدید کردند. روزنامه رسالت علیه نجفی نوشت: دیدگاه‌های نجفی در عرصه تعلیم و تربیت با دیدگاه‌ نظام در تضاد است. سایت تسنیم نیز علیه میلی‌منفرد نوشت: وی از نظر تفکر و رفتار جزو اصلاح‌طلبان رادیکال محسوب می‌شود و تفکرات و طرز فکر او در راستای چپ قدیم و اصلاح‌طلبان تندرو جدید است. او پشت پرده بعضی از اعتراضات سال 88 دانشگاه امیرکبیر حضور داشته است. گروه‌های طرفدار حقوق زنان نیز از عدم حضور بانوان در کابینه و گروه‌های طرفدار حقوق‌بشر از پورمحمدی و رحمانی‌فضلی به دلیل سوابق عملکردشان به ترتیب در وزارت اطلاعات و صداوسیما، علیه اصلاحات و حقوق اساسی شهروندان انتقاد کردند.
ظریف با حضور در کمیسیون امنیت مجلس و پاسخ به ابهامات مربوط به سوابق خود توانست فضا را به نفع خود تغییر دهد. جامعه بین‌المللی از انتخاب ظریف در قامت وزیر خارجه ایران استقبال کرده و این امر به سود سیاست خارجی ایران است. کاظم وزیری ماهانه و منوچهر نوذری وزرای اسبق نفت و بسیاری از کارشناسان نفت، باوجود نظر میرکاظمی رییس کمیسیون انرژی مجلس، از وزارت زنگنه حمایت کردند که بر عبور سلامت زنگنه از صافی مجلس موثر بود. علوی وزیر اطلاعات با بیان این نکته که قصد بهبود فضای امنیتی ایران را دارد، چهره مثبتی از خود ارائه کرد که با استقبال اصحاب رسانه و اندیشمندان مواجه شد. عدم سوءپیشینه علوی در فشار بر مردم و سیاسیون، سبب جلب حمایت افکار عمومی از وزارت او شد، که این موضوع در آرای نمایندگان مجلس تاثیر مثبت داشت. رای اعتماد به ربیعی و رای مخالف به نجفی حاکی از این است که طیف اصولگرای افراطی و نیمه‌رادیکال مجلس درک صحیحی از نقش بازیگران جریان اصلاح‌طلب ندارند. ربیعی استراتژیستی است که می‌تواند جنبش اصلاحات را به بدنه شبکه کارگری کشور اتصال دهد و نقطه ضعف فقدان حلقه اتصال مطالبات طبقه متوسط و طبقه کارگر در جنبش اصلاحات را برطرف کند. اما نفس رای مخالف به نجفی و میلی‌منفرد نشان‌دهنده آن است که اکثریت طیف رنگارنگ اصولگرا، شبکه دانش‌آموزی و دانشجویی کشور را میدان اصلی کارزار خود با رقیب می‌دانند و از این رو دو ژنرال اصلاح‌طلبان در حوزه فرهنگ و سیاست را از کابینه حذف کردند. بدون شک روحانی در پست مهم دیگری از نجفی استفاده خواهد کرد. تکرار بیش از‌هزار بار واژه فتنه در مجلس طی هفته گذشته، از سویی بیانگر این واقعیت است که هنوز سایه سبزها بر فضای سیاسی کشور غالب است و اصولگرایان به جای‌ گذار از آن، با عدم تدبیر و کم‌بصیرتی، به‌طور مرتب اکسیژن به آن پمپاژ می‌کنند و از سوی دیگر بیانگر این نکته است که بین دغدغه‌های آن‌ها و مطالبات توده مردم فاصله‌ای عمیق وجود دارد در حالی که دل‌مشغولی مردم امور معیشتی است، آن‌ها با شور و حرارت در پی شکار مابقی زمین‌خوردگان وقایع تلخ 88 هستند. این فاصله بین نیازهای مردم و ذهنیات اصولگرایان، همان‌طور که موجب شکست آن‌ها در انتخابات ریاست‌جمهوری 92 شد، در انتخابات آتی مجلس نیز منجر به شکست آن‌ها خواهد شد و وزارت کشور رحمانی‌فضلی نیز کمکی به آن‌ها نخواهد کرد. برخلاف این تصور که عده‌ای فکر می‌کردند با رفتن احمدی‌نژاد دوران بداخلاقی سیاسی از سپهر سیاسی ایران سپری می‌شود، متاسفانه بعضی از مطالب سخیف مطرح‌شده در جلسات بررسی صلاحیت کابینه پیشنهادی، آن هم از سوی کسانی که خود متهم به انواع سوءاستفاده از قدرت هستند، نشان داد «مارکسیست‌گرایی» یک بیماری ریشه‌دار و مُسری است که خشکاندن عفونت آن، زحمت و حاذقیت بسیار می‌طلبد. امید است رهبری با دستورات قاطع اجازه ندهند بیماری بداخلاقی سیاسی، تهمت، افترا و پرده دری علیه چهره‌های نظام، بیش از این از سوی عناصر افراطی و خودشیفته ادامه یابد.
نفس مذاکرات جنجالی مجلس در هفته دوم دولت روحانی، بیانگر این است که دولت باید خود را برای رویارویی با سه مشکل به‌ارث‌مانده از دولت اصولگرای گذشته آماده کند: اقتصاد بیمار، تحریم‌های سیاسی و اقتصادی غرب که حاصل بی‌تدبیری دولت گذشته بوده و شبکه ناهماهنگ اصولگرایان که هنوز سوار بر اریکه قدرت هستند.
یکی از مهم‌ترین نقدها به کابینه موجود این است که بعضی از وزرای دولت هیچ نقشی در خلق حماسه سیاسی 24 خرداد 1392 نداشته‌اند و بعضی از چهره‌هایی که نقش مهمی در این حماسه ایفا کرده‌اند، از کابینه غایب‌اند. در مجموع باید گفت این کابینه برآیند خواست‌های رای‌دهندگان به روحانی نیست، اما متناظر با وضعیت کنونی ساختار قدرت است؛ که اداره مجلس، قوه‌قضاییه و سپاه در اختیار اصولگرایان است. امید است با موفقیت دولت روحانی در گره‌گشایی از مشکلات اقتصادی، اجتماعی حاکم بر کشور، شرایط دیپلماتیک و انتخابات مجلس آتی، شرایط بهتری برای زندگی مردم رنج‌دیده ایران عزیز فراهم شود.

منبع:بهار

سلمان صفوی