اوصاف امام حسن (ع)

انس بن مالک درباره امام حسن(ع)می‌گوید: هیچ فردی از امام حسن(ع) شبیه تر به پیامبر(ص) نبوده است.

انس بن مالک درباره امام حسن(ع)می‌گوید: "لم یکن أحد أشبه برسول اللّه ص من الحسن بن على‏(۱)”.

هیچ فردی از امام حسن(ع)شبیه تر به پیامبر(ص)نبوده است.

أحمدبن حنبل به نقل از علی بن‌ابیطالب(ع)می‌نویسد: "کان الحسن أشبه برسول اللّه مابین الصدر إلی الرأس والحسین أشبه فیما کان أسفل من ذلک‏(۲)”

حسن(ع)از سینه تا سر شبیه‌ترین فرد به نبی گرامی اسلام بود و حسین(ع) از سینه به پایین بیشترین شباهت را به آن حضرت داشت.

ابن صبّاغ مالکی در زیبایی صورت و اعضای حسن بن علی(ع) می‌نویسد: رنگ چهره حسن بن علی(ع) سفید آمیخته با سرخی بود، چشمانش سیاه، درشت و گشاده، گونه‌هایش هموار، موی وسط سینه‌اش نرم، موی ریشش پر و انبوه، پشت گوشش پرمو، گردن آن حضرت کشیده، برّاق همچون شمشیری از نقره، مفاصلش درشت و دوشانه‌اش پهن و دور از یکدیگر بود؛ انسانی چهارشانه، میانه قد و نمکین که نیکوترین صورت را داشت، ریش خود را با رنگ سیاه خضاب می‌کرد، مویش پرچین و کوتاه و قامتش رسا بود.(۳).

واصل بن عطا گفته است:.صورت حسن بن علی(ع) چون سیمای انبیا و هیأت و شکل او چون هیأت ملوک و امرا بوده است.(۴).

محدثان، سیمای ملکوتی امام مجتبی(ع) را چنین توصیف کرده اند: رخسارش سفید و آمیخته با سرخى؛ سیاهىِ چشمانش در کنار سفیدی آن درخششی خاص داشت؛ دارای مویی درهم و پیچیده و انبوه بود؛ استخوان و عضلاتش درشت؛ فاصله شانه و بازوانش زیاد؛ گردنش همانند ابریقی نقره می درخشید؛ با هوش و ذکاوت سرشاری که داشت، هر آنچه از جدّ و پدر و مادرش سرمی زد، همانند آینه تمام‌نما در وجودش منعکس می گشت؛ او در امتیازهای عقلی و اخلاقی در بلندترین قلّه قرار داشت؛ در کنار همه آنچه گذشت، از اصالت و ریشه‌ای بس والا برخوردار بود و بر اساس قانون وراثت و نسب همه برجستگی‌ها و سرمایه های معنوی رسول گرامی اسلام در وجود حسن بن علی(ع)تبلور یافته بود و به قول معروف: (آنچه خوبان همه دارند او تنها داشت).

رسول خدا(ص) در مواردی از حسن(ع) و برادرش حسین(ع) به ریحانه و سید تعبیر می‌کند، آن جا که می‌فرماید: "و ریحانتاى: الحسن والحسین‏(۵)؛ حسن و حسین دو ریحانه منند.”

و نیز فرمود:”الحسن والحسین ریحانتای من الدنیا(۶)”

حسن(ع) و حسین(ع) دو ریحانه من در دنیایند.

و گاهی در مورد حضرت مجتبی(ع)فرموده است:” إنّ هذا ریحانتى وإنّ ابنى هذا سید سیصلح اللّه به بین فئتین من المسلمین‏(۷)”

همانا حسن(ع) ریحانه من است و این فرزندم آقاست و به زودی خداوند به دست او بین دو گروه مسلمان، صلح برقرار خواهد کرد.

علامه طریحی در توضیح واژه ریحانه می‌نویسد: "کل نبت طیب الرائحة؛ هر گیاه خوشبو و لذّت بخشی را ریحانه گویند” و سپس درباره احادیث فوق اضافه می‌کند: خوشبوترین و جذاب‌ترین گل و گیاه نزد رسول خدا(ص) دو فرزندش حسن(ع) و حسین(ع) بودند و این زیباترین نوع تشبیه است.(۸).

همچنین واژه سید که صفت مشبّهه است و دلالت بر ثبات و دوام دارد، یعنی کسی که سیادت و آقایی با تمام وجودش عجین گشته و از او جدا نخواهد شد و مجد و بزرگواری در تمام حالات در سراسر وجودش متبلور است.

آرى، مجموعه اوصاف زیبای ذاتی و مورثى، او را بر دیگران برتری داده بود و برای همین، وی از نظر بیان، شجاعت، سخاوت، هیبت، تقوا، و عبادت و… زبانزد خاص و عام بود./ص

پی نوشت ها

۱٫ شیخ عباس قمى، انوار البهیه فی تواریخ الحجج الإلهیة، ص‏۳۸٫
۲٫ بحارالانوار، ج‏۴۳، ص‏۳۰۱، ح‏۶۴٫
۳٫ سیدمحسن امین، أعیان الشیعة، ج‏۱، ص‏۵۶۳؛ کشف الغمه عن معرفة الائمه، ج‏۲، ص‏۱۵۱٫
۴٫ اعیان الشیعه، ج‏۱، ص‏۵۶۲٫
۵٫ بحارالانوار، ج‏۴۳، ص‏۲۶۴، ح‏۱۳٫
۶٫ الصواعق المحرقه، ص‏۱۱۴؛ صحیح ترمذى، ص‏۳۰۶٫
۷٫ الإصابة فى تمییز الصحابه، ج‏۲، ص‏۱۲٫
۸٫ مجمع البحرین، ج‏۲، ص‏۳۶۳٫