هر فرد در افغانستان چندین بار می تواند رای دهد!

تدبیر24: سومین انتخابات ریاست‌جمهوری افغانستان امروز 16 فروردین 93 برگزار شد و دقایقی پیش پیان یافت و وارد مرحله شمارش آرا گردید. این درحالی است که بسیاری از تحلیل‌گران این انتخابات را به دلایل متعدد، مهم ترین انتخابات ریاست جمهوری در دو دهه گذشته افغانستان میدانند.
به گزارش خبرنگار تدبیر24، شمار نامزدان انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۹۳ افغانستان به یازده نفر می‌رسد که هر یک از این نامزدان دو معاون دارند که طبق قانون اساسی باید هنگام نامزد شدن آنها را اعلام کنند.

بین ۲۲ نامزد پست معاونت ریاست جمهوری سه نفرشان زن هستند. بر اساس قانون اساسی افغانستان معاونان ریاست جمهوری باید تبعه افغانستان، مسلمان و متولد از والدین افغان باشند، تابعیت کشور دیگری را نداشته باشند و چهل ساله باشند و دادگاه صالح آنان را به جرم ارتکاب جرایم ضد بشری، جنایت و یا محرومیت از حقوق مدنی محکوم نکرده باشد.

آشنایی مختصر با نامزدها و معاونانشان

محمدداوود سلطان‌زوی
فرید احمد فضلی و کاظمیه محقق معاونان اول و دوم ایشان هستند. او در دور قبلی مجلس نمایندگان افغانستان با عنوان وکیل ولایت غزنی به این مجلس راه یافت و در سمت رییس کمیسیون اقتصادی مجلس نمایندگان کار کرد. اما پس از آنکه نتوانست وارد مجلس دوم شود، گردانندگی یک برنامه بحث به نام "داوود سلطان‌زوی" را در تلویزیون خصوصی طلوع بر عهده گرفت. آقای سلطان‌زوی در سال‌های اخیر با عنوان صاحب‌نظر، حضور پررنگی در رسانه‌های داخلی و بین‌المللی داشته است.

اشرف غنی احمدزی
عبدالرشید دوستم و غلام سرور دانش، معاونان اول و دوم احمدزی در انتخابات هستند.
آقای احمدزی پس از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۳ خورشیدی به کابینه حکومت منتخب راه نیافت و به ریاست دانشگاه کابل منصوب شد. او پس از دو سال کار از این مقام کناره گرفت و به یکی از منتقدان حکومت آقای کرزی بدل شد.
او در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۹ با حامد کرزی رئیس جمهوری کنونی رقابت کرد، اما رأی چندانی به دست نیاورد. آقای کرزی، اشرف غنی احمدزی را در دور دوم ریاست جمهوری خود مسئول برنامه انتقال مسئولیت امنیتی از نیروهای خارجی به نیروهای امنیتی داخلی کرد و قرار است این برنامه تا زمان خروج نیروهای بین‌المللی از افغانستان در سال آینده به پایان برسد.
علی احمد جلالی رییس نهاد اجتماعی لویه جرگه با حمایت از احمدزی نوشت: «ما از عمل وبرنامه‌های انتخاباتی دکتر اشرف غنی احمدزی حمایت می‌کنیم و در برنامه‌های کاریشان همکاری‌های جدی را با ایشان خواهیم کرد»

عبدالله عبدالله
محمد خان و محمد محقق به عنوان معاونان اول و دوم عبدالله را همراهی میکنند. در این انتخابات حزب اسلامی به رهبری عبدالهادی ارغنده‎وال، حزب وحدت اسلامی مردم، یک بخش عمده حزب جمعیت اسلامی و چند نهاد و برخی از شخصیت‌های پرنفوذ سیاسی از آقای عبدالله حمایت می‎کنند. عبدالله نامزد مورد حمایت جمعیت اسلامی افغانستان معرفی شده است.
یک روز پیش از آغاز رسمی مبازرات انتخاباتی در افغانستان، مقامات در هرات گفته‌اند دو تن از اعضای ستاد مبارزات انتخاباتی عبدالله عبدالله یکی در شهر هرات هدف تیراندازی قرار گرفته و کشته شده‌اند.فاضل سنگچارکی، یکی از سخنگویان ستاد انتخاباتی عبدالله به خبرگزاری فرانسه گفته: "من می‌توانم تایید کنم که افراد مسلح، دکتر همدرد را که قرار بود ریاست ستاد مبارزات انتخاباتی ما را در هرات به عهده داشته باشد، همراه با یکی دیگر از اعضای تیم شب امروز در هرات به قتل رساندند. "

زلمی رسول
احمدضیاء مسعود و حبیبه سرابی، معاونان اول و دوم رسول در انتخابات هستند. آقای رسول در دوازده سال گذشته از افراد نزدیک به حامد کرزی در ارگ بوده و در بیشتر سفرهای مهم حامد کرزی را همراهی کرده است. در جنوری ۲۰۱۰ حامد کرزی رئیس جمهوری افغانستان او را نامزد سمت وزارت خارجه این کشور کرد و به شورای ملی افغانستان معرفی کرد که با اکثریت آرای اعضای حاضر مجلس وزیر امور خارجه افغانستان شد.

قطب‎الدین هلال
عنایت الله عنایت و محمدعلی نبی‌زاده، معاونان اول و دوم آقای هلال در انتخابات ریاست جمهوری هستند. او در بخش‌های نظامی و مهندسی ساختمانی درس خوانده و مدتی را در وزارت دفاع افغانستان کار کرده است.

گل آغا شیرزی
سیدحسین عالمی بلخی و محمدهاشم زارع، معاونان اول و دوم آقای شیرزی در انتخابات ریاست جمهوری هستند. آقای شیرزی در سال ۲۰۰۴ به عنوان والی ننگرهار در شرق افغانستان تعیین شد. او در این سمت فعالیت زیادی در عرصه بازسازی ولایت ننگرهار از خود نشان داد. این فعالیت‌ها در حدی بود که آقای شیرزی به "بولدوزر" معروف شد.

عبدالرب رسول سیاف
وی اسماعیل خان، و عبدالوهاب عرفان، از شخصیت‌های سابق جهادی را با عنوان معاونان اول و دوم خود برگزیده است. به دنبال سقوط طالبان آقای سیاف به کابل برگشت و در نقش‌های گوناگونی در ایجاد ساختارهای جدید قدرت در این کشور نقش بازی کرد. او در لویه جرگه اضطراری و قانون اساسی شرکت کرد و بعداً هم با عنوان نماینده مردم کابل به پارلمان افغانستان راه یافت. در حال حاضر آقای سیاف یک دانشگاه خصوصی به نام " دعوت" در کابل ایجاد کرده است.

هدایت امین ارسلا
جنرال خداداد، وزیر پیشین مبارزه با مواد مخدر افغانستان و صفیه صدیقی، عضو سابق مجلس نمایندگان، معاونان اول و دوم آقای ارسلا هستند.
او در دوران ریاست جمهوری حامدکرزی در دولت‌های موقت و انتقالی افغانستان عضویت داشت. در دور قبلی انتخابات ریاست جمهوری افغانستان در جایگاه نامزد انتخابات ریاست جمهوری این کشور با حامد کرزی رقابت کرد، ولی با کسب کمتر از سه هزار رأی در ردیف سی ام قرار گرفت.

نظرسنجی ها چه میگویند؟
ارگان های مختلفی در ارتباط با انتخابات افغانستان اقدام به برگزاری نظر سنجی میکنند . نتیجه یکی از این نظرسنجی ها از سوی (Democracy International) در مورد انتخابات افغانستان نشان می دهد که تیم عبدالله عبدالله از بالاترین میزان مقبولیت در میان مردم برخوردار بوده و در صدر جدول حمایت مردم از کاندیدهای انتخابات ریاست جمهور قرار دارد.

گزارش منتشرشده این نظرسنجی نشان میدهد 31 درصد مردم ترجیح میدهند به عبدالله عبدالله رای بدهند. 25 درصد به اشرف غنی و 13درصد به قیوم کرزی.

همچنین یک نظر سنجی دیگر از سوی نهاد پژوهشی ای تی آر و طلوع ‌نیوز که از ۳۴ ولایت کشور دربارۀ نامزدان برتر انتخابات ریاست جمهور پرسیده اند. بربنیاد این نظر سنجی نیز، عبدالله عبدالله با ۲۷ درصد در جایگاۀ نُخست، اشرف غنی احمدزی با ۱۹ درصد درجایگاۀ دوم و قیوم کرزی با ۴ درصد جایگاۀ سوم را گرفته اند.

واجدان شرایط رای‌دهی چند نفر اند و چه تعداد شرکت خواهند کرد؟
افغانستان طبق آمار اداره مرکزی احصاییه، ۱۲ الی ۱۳ میلیون شهروند واجد شرایط رای‌دهی از جمعیت سی میلیونی افغانستان دارد اما آمار غیر رسمی منتشر شده تا 17 میلیون واجد شرایط راهم اعلام کرده است. انتظار دولت این است که شش میلیون هم اگر شرکت کنند، انتخابات بی چون و چرا خواهد بود.

در انتخابات سال ۱۳۸۳ بیش از هشت میلیون و در انتخابات سال ۱۳۸۹ میزان مشارکت بیش از چهار میلیون بود.

در این دور انتخابات کمیسیون مستقل انتخابات بیش از سه میلیون و هشتصد هزار کارت رای دهی توزیع کرده که در مواردی یک نفر چند کارت هم گرفته اند. سیستمی هم وجود ندارد که جلو گرفتن چند کارت رای‌دهی شهروندان را بگیرد.

هرچند تعداد افرادی که در چند دور قبلی انتخابات کارت رای‌دهی دریافت کرده‌اند، به بیش از ۲۰ میلیون جمعیت می‌رسد.

چرا بیش از ۲۰ میلیون کارت رای‎دهی توزیع شده؟
آمار بلند توزیع کارت‌های رای‌دهی دلایل متعددی دارد. کمیسیون مستقل انتخابات در چند دور قبلی انتخابات ریاست جمهوری به همه افرادی که شناسنامه افغانستان داشته‌اند، کارت رای‌دهی توزیع کرده است.

بسیاری از شهروندان چندین بار کارت رای‌دهی گرفته‌اند، حتی بیشتر از پنج بار که دلایل مختلفی دارد. بعضی ها به خاطر اشتیاق به دریافت کارت جدید، بعضی که از یک ولایت به ولایت دیگر سفر کرده‌اند، یا برخی کارت قدیمی خود را گم کرده و کارت جدید گرفته اند. بعضی‌ها هم از مهاجرت به کابل برگشته‌اند و کارت جدید رای‌دهی دریافت کرده‌اند.

در افغانستان هیچ سیستمی وجود ندارد که بتواند نشان دهد که یک شهروند افغان چند بار کارت‌ رای‌دهی دریافت کرده است.

برای جلوگیری از تقلب چه کارهایی صورت گرفته؟
کمیسیون انتخابات این بار دو نوع جوهر را برای نشانی کردن انگشتان رای‌دهندگان استفاده می‌کند؛ جوهر مرئی و جوهر نامرئی. در کنار بحث تقلب دلیل استفاده از دو نوع جوهر، جلوگیری از تهدید مخالفان مسلح مبنی بر قطع کردن انگشتان رای‌دهندگان است.

برنامه طوری است که در بسیاری از نقاط دو انگشت رای‌دهندگان با هر دو نوع جوهر نشانی شود و در نقاطی که میزان تهدید شورشیان بیشتر است، فقط از جوهر نامرئی استفاده می‌شود.
این جوهر تنها توسط وسایل ویژه که در حوزه‌های رای‌دهی وجود دارد، قابل دید است.

مقامات کمیسیون می‌گویند صندوق‌ها رای‌دهی با کیفیت بلند و توسط شرکت‌های طرف قرارداد سازمان ملل متحد ساخته شده و مرغوب‌ترین کیفیت را دارد که از بین نمی‌روند.

نتایج انتخابات کی اعلام می‌شود؟
نتایج ابتدایی انتخابات ریاست جمهوری پس از دو هفته شمارش آرای کل ولایت ها، 4 اردیبهشت و در اقواب دیگر 8 اردیبهشت اعلام می‌شود.

بعد از اعلام نتایج ابتدایی، کمیسیون رسیدگی به شکایت‌های انتخاباتی مشغول بررسی شکایات مرتبط با انتخابات می‌شود و تا 18 اردیبهشت طبق جدول برگزاری انتخابات، باید بررسی‌های خود را در مورد شکایات مربوط انتخابات ریاست جمهوری تکمیل و نتیجه این بررسی‌ها را به کمیسیون مستقل انتخابات بسپارد.

کمیسیون انتخابات پس از یک هفته در 24 اردیبهشت و در اقوال دیگر 23 اردیبهشت نتایج نهایی انتخابات ریاست جمهوری را اعلام می‌کند و در اول خرداد فیصله نهایی کمیسیون تطبیق و رئیس جمهوری جدید معرفی می‌شود.

نتایج انتخابات شوراهای ولایتی در 27 اردیبهشت به طور ابتدایی و پس از رسیدگی به شکایت‌های مرتبط به آن، کمیسیون مستقل انتخابات نتایج نهایی را در 17 خرداد اعلام می‌کند.