ایران قدرت هسته ای بدون سلاح هسته ای

تدبیر24: 1- ایران اسلامی امروز پرچمدار «نهضت هسته‌ای صلح آمیز» در منطقه و مبتکر مدل شایسته قدرت هسته ای است . در این مدل جدید ، جمهوری اسلامی ایران با حفظ فناوری بومی و صلح آمیز هسته ای " قدرت هسته ای بدون سلاح هسته ای" است. (البته حفظ و تقویت اقتدار دفاعی جمهوری اسلامی ایران در چهارچوب دکترین دفاعی مقتدرانه اما بدون سلاح هسته ای ،مسیر طبیعی خود را دنبال خواهد کرد و ضرورت رسیدن به جهان عاری از سلاح اتمی بحث قابل توجهی است)

 
پافشاری و مقاومت ایران در دستیابی به انرژی بومی صلح‌آمیز هسته‌ای، موجی از تقاضا و بیداری را در منطقه ایجاد نمود به نحوی که اکنون بسیاری از کشورهای منطقه که بدلیل داشتن منابع انرژی فسیلی ( نفت و گاز) محکوم به عدم برخورداری از مواهب انرژی صلح امیز هسته ای بودند ، دارای اندیشه و یا حتیقرارداد بهره گیری از فناوری هسته ای با کشورهای دارای این فناوری هستند که ما آن را در مسیر رشد و توسعه منطقه می دانیم. آنچه در این مسیر برای جمهوری اسلامی ایران حاصل شده است ثمره هدایت خردمندانه مقام معظم رهبری ، خون شهدای گرانقدر هسته ای ، تلاش شبانه روزی دانشمندان جوان کشور ، دیپلماسی پویا و صبر و بردباری مردم ایران است.
 
2- تبدیل شدن "مسیر گفت گو" به " سند مکتوب" آن هم سندی که شش کشور دیگر باید در مورد یکایک واژه های آن نظر دهند کاری بس دشوار و طاقت فرساست، در دیپلماسی مذاکراتی هرچه موضوعی حساس تر باشد تدوین و توافق بر سر متن دشوارتر خواهد بود و البته در نقد هر متنی نیزهمواره موضوعاتی برای چالش یافت می شود. یک نکته اساسی این است که نقدها باید در مسیری سازنده قرار گیرند که تقویت کننده راهبرد نظام و کمک به تیم مذاکراتی در مسیر تحقق حقوق ملت و اهداف ترسیم شده باشد .در این راستامقام معظم رهبری تیم مذاکره کننده را مورد اعتماد می دانند ، وزیر امورخارجه و تیم همراه نیزتمامی تلاش خود را بر این متمرکز کرده اند کهبا دقت ، حساسیت و رعایت عزت از حقوق هسته ایایراندر موضوع هسته ای صیانتکنند. تیم مذاکره کنندهبا نگاه دیپلماتیک ،به مسیر مذاکره و آینده خوشبین هستند در عین حال با نگاه به سوابق رفتار امریکا و برخی کشورهای غربی چندانخوشبین نیستند ، مسیر خوشینی یا بدبینی را هم رفتار عملی طرف مقابل رقم خواهد زد.
 
3- « حفظ فناوری بومی غنی سازی » برای جمهوری اسلامی ایران به منظور پیگیری اهداف صلح آمیز، بسیار حائز اهمیت می باشد که مکانیزم آن مبتنی بر عادی سازی موضوع صلح امیز هسته ای و همکاری با IAEA است
 
4- برخی این شبهه را وارد می سازند که تهران در قبال مذاکرات هسته ای در حمایت از محور مقاومت و متحدان منطقه ای عقب نشینی خواهد کرد، بواقع کسانی که اینگونه القا می کنند راهبرد نظام را نشناخته اند، به صراحت اعلام شده است که مداکرات هسته ای صرفا محدود بر موضوع صلح آمیز هسته ای است و راهبرد نظام در دوستی ، برادری و همکاری همه جانبه با کشورهای منطقه و بویژه همسایگان ثابت و در نامشروع دانستن رژیم صهیونیستی و حمایت از مردم مظلوم فلسطین قویا پابرجاست.
 
5- همچنان برخی از کشورهای غربی اصرارمی ورزند که موضوع هسته‌ای ایران را به عنوان «عامل تهدید امنیت بین‌الملل» وانمود کنند اما تهران در مذاکرات خود، به خوبی بر عوامل «تهدید کننده صلح و امنیت بین‌الملل» توجه داشته و نقش فعالانه خود را برای حصول نتایج ملموس و مبتنی بر دیپلماسی«برد-برد» از طریق «مذاکره» و «تعامل طرفینی سازنده» اعلام کرده است.
 
بنابراین مذاکرات فشرده و جدی ایران فرصت جدیدی را فراروی امریکا و مجموعه 1+5 قرار داده است تا در فضای جدید جهانی و بحران‌های تهدیدزا، با بهره‌گیری از «منطق» و «حکمت» به روند رشد و توسعه و امنیت منطقه و جهان با نگاهی جدید بیاندیشند .
 
6- در شرایط کنونی ، توجهبه برخی از دیدگاههای نظریه پردازان غربی این حوزه میتواند ،برای خود غربی هاراهگشا باشد، اسکات سیگن از نظریه پردازان هسته ای روابط بین الملل در مناظره معروف خود با کنت والتز اظهار می دارد : " معتقدم ایران قدرت هسته ای فاقد سلاح هسته ای است و مدلی است شایسته ، از وضعیتی که من برای جهان ترجیح می دهم یعنی برخوردار از قابلیت های هسته ای ضروری، اما فاقد سلاح هسته ای. معتقدم هر حکومتی که خواستار دستیابی به انرژی هسته ای صلح آمیز است باید بتواند به آن دست یابد. همه کشورها نمی خواهند با استفاده از قابلیت های بالقوه هسته ای خود به سلاح هسته ای دست یابند و دوگانگی سابقه دار در سیاست غرب منجر به پیدایش دولت های "هسته ای خاموش" شده است. طبق پیش بینی ها در آینده با تعداد بیشتر و بیشتری از این کشورها رو به رو خواهیم شد که برخوردار از قابلیت های هسته ای ضروری، اما بدون سلاح هسته ای هستند. ما باید در مورد کشورهای دارای سلاح هسته ای به عقب و به دنیایی با قدرت هسته ای اما بدون سلاح هسته ای برگردیم . این بر دنیای "جوجه تیغی هسته ای" که والتز ترسیم می کند ترجیح دارد.
 
جفرى وایزمن از نظریه پردازان روابط بین الملل در نگاهى نقادانه، با مروری بر سیاست دوران بوش آن را «فاجعه اى براى دیپلماسى» دانسته و می گوید که ایالات متحده امریکا در زمامدارى بوش تخلفات آشکاری از فرهنگ دیپلماتیک داشت ، عدم استفاده کامل از ابزار مذاکرات دیپلماتیک ، تمایل به توسل به زور ، مقاومت در برابر هنجارهاى پذیرفته شده و نابردبارى در مقابل هنجارهاى قطعى مبتنى بر آداب و پروتکل هاى دیپلماتیک از آن جمله اند. همچنین کنت والتز (نظریه پرداز نوواقع گراى روابط بین الملل) با درک شرایط جهانی و منطقه و توانایی ها ، منطق و اقتدار جمهوری اسلامی ایران طى مناظره اى علمى، تاکید و توصیه می کند که رییس جمهور آمریکا باید بار تهدیدها و ترساندن ها را کم کند. ما در حال حاضر صرفاً ایران و خطر ایران را در بوق و کرنا کرده ایم، اما لازم است که با خونسردى و تعقل بیشترى صحبت کنیم.
 
جمع بندى :
 
اول- باید پذیرفت که بسیارى از مفاهیم دوره جنگ سرد در دنیاى معاصر متحول شده است، دولت ها و بازیگران جدیدى وارد عرصه شده اند که قواعد سنتى حاکم بر روابط بین الملل را به کلى متحول ساخته اند، جمهوری اسلامی ایران یکی از بازیگران مهم بشمار می آید، کاخ سفید باید متناسب با شعار تغییر، خود را از «اتاق بحران»، به «اتاق فکر» منتقل سازد.
 
دوم- اگر(صاحبان خرد) در ایالات متحده امریکا و مجموعه 1+5 درصدد «فرصت سازى» و «کاهش هزینه هاى» خود هستند، روش آن مبتنى بر به کارگیرى «دیپلماسى مذاکراتى جدى» و سازنده به جاى «ادبیات تهدید و سخن از گزینه های نظامی روی میز» و «دیپلماسى شتاب» است، در این فرض، باید تلاش ۱+6 را با هدف «دیپلماسى جمعى مبتنى بر برد- برد» در راستاى کمک به صلح و ثبات و امنیت منطقه اى و بین المللى بر روى میز مذاکراتى جدى و سازنده متبلور سازند. بدون تردید تقویت روند گفت وگوهاى ۱+6 و حصول نتایج مرضى الطرفین منوط به غلبه ادبیات گفتمان منطقى و اجتناب از تداوم کاربست «ادبیات تخریب مذاکرات» و اندیشیدن به آثار مثبت هرگونه توافق جمعى مى باشد.
 
سوم- مرورى بر دین، فرهنگ، آداب و سنن موجود در ایران و همچنین دستاوردهای مقاومت و دفاع هشت ساله در مقابل تجاوز رژیم عراق اثبات مى کند که ایران « دیپلماسى و تعامل سازنده » را در خدمت به منطقه و بشریت دانسته و « دیپلماسى فریب ، تهدید و توسل به زور» را برنمى تابد. همچنین سیاست دوستى، محبت و همکارى با جهانیان بویژه کشورهاى منطقه و بالاخص همسایگان را تداوم مى بخشد.
 
- هنری کیسینجر در مقاله‌ای در روزنامه ایندیپندنت، خطاب به اوباما می نویسد : اتخاذ دیپلماسی پویا از سوی آمریکا می‌ تواند فرصت‌های جدیدی را به همراه داشته باشد. ما باید یاد بگیریم به آنچه دست یافتنی است عمل کنیم و آمادگی این را داشته باشیم که با نتایج متفاوتی روبرو شویم.
 
کلام نهایی اینکه پذیرش واقعیت گزینهایران هسته ای بدون سلاح هسته ای یکی از این واقعیت هاست که در دستور کار جدی گفتگوها می باشد و علاوه بر تیم مذاکره کننده ،اراده ملی در ایران اسلامی در ورای این ایده قرار دارد .
 
*معاون وزیر امور خارجه