شیعه و سنی؛ پایه های وحدت ایران

تدبیر24: «حسن روحانی» رییس جمهوری امروز سه شنبه بیست و ششم فروردین در نخستین سفر استانی هیات دولت در سال 1393 به سیستان و بلوچستان سفر کرد؛ استانی که یکی از ویژگی های اصلی اش تنوع قومی و مذهبی در آن است. پیروان دو مذهب شیعه و سنی بیشترین جمعیت این استان را تشکیل می دهند.

روحانی امروز در جمع مردم زاهدان گفت: در این کشور شهروند درجه دو نداریم و طبق قانون اساسی تفاوتی بین پیروان مذاهب، اقوام و جنسیت قائل نیستیم.

رییس دولت تدبیر و امید ادامه داد: سیستان و بلوچستان گرچه به ظاهر ترکیبی از دو قوم و دو آیین از یک دین است اما سرزمین برادری، وحدت، همزیستی، دوستی و محبت در طول تاریخ بوده است.

روحانی تصریح کرد: سیستان و بلوچستان اعم از قوم بلوچ یا سیستانی و اعم از پیروان اهل بیت (ع) یا اهل سنت، همه و همه زیرپرچم ایران عزیز و اسلام عزیز هستیم.

سفر روحانی به استان سیستان و بلوچستان فرصتی مناسب است تا بار دیگر به گفتمان وحدت شیعه و سنی و بن مایه های دینی و ملی آن و همچنین پیامدها و فواید آن توجه بیشتر بکنیم. بیشتر ما آیه ی معروف «وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللهِ جَمِیعاً وَلا تَفَرَّقُوا»( و همگی به ریسمان خدا، چنگ زنید، و پراکنده نشوید) را شنیده ایم. شیعه و سنی همچون اجزای پیکر واحد ایرانند و اتحاد بین آنها پیشرفت را فراهم می کند. سده های پی در پی شیعیان و سنی ها در کنار هم زندگی کرده و حافظ ایران عزیزمان بوده اند. بی تردید هرگونه تبعیض میان این پیروان این دو مذهب نه ریشه ی دینی دارد و نه جای پایی در قانون.

وحدت با داشتن شاخصه هایی چون معنویت، همزیستی، مودت، انسجام و پیشرفت را به همراه دارد. وحدت ملی و مذهبی و قومی برای انسجام داخلی در کشور امری حیاتی است. گفتمان وحدت دارای بن مایه های غنی در قرآن کریم و روایات بوده و جایگاه رفیعی در انقلاب اسلامی داشته است و همواره مورد تاکید بزرگان نظام جمهوری اسلامی و فعالان ملی و مذهبی بوده است.

تاکید بر حفظ برادری و دوستی و انسجام میان مسلمانان یکی از مسایل مهمی است که در جای جای قرآن کریم مطرح شده است. از دیدگاه قرآن کریم، همه ی مومنان با هم برادرند؛ بنابراین باید با هم متحد باشند و اگر در مواردی بین دو مومن اختلاف یا نزاعی پیش آمد سایر مومنان باید بین آن دو صلح و دوستی برقرار کنند: «اِنَّمَا المُومِنونَ اِخوَهٌ فَأَصلِحُوا بَینَ اَخویکم» (حجرات/ 10).

دوستی و مهر در میان مسلمانان، توصیه یی است که بارها در قرآن مطرح شده است: «و در میان شما دوستی و مهربانی افکند و در این امر برای اندیشه وران مایه عبرت است»: «وَ جَعَلَ بَینَکُم مَوَدَّه وَ رَّحمهً اِنَّ فی ذلِکَ لایاتِ لِقَومٍ یَتَفَکَّرون» (روم/ 21).

قرآن کریم بارها مسلمانان را به عفو، فضل، صلح تشویق کرده است: «پس هر که عفو و نیکوکاری پیشه کند پاداش او بر خداوند است» (شوری/ 40).

قرآن کریم از مسلمانان می خواهد که در صورت نزاع بین عده یی از مسلمانان، میان آنان صلح و آشتی برقرار کنند: « وَ اِن طائِفَتانِ مِن المُؤمِنینَ اقتَتَلُوا فَاَصلِحُوا بَینَهُما؛ و اگر دو طایفه از مؤمنان، با هم در افتند میان آنان را سازش دهید.» (حجرات/9).

پیامبر گرامی اسلام (ص) نیز بارها در فرمایش هایشان بر ضرورت وحدت بین امت اسلامی و پرهیز از اختلاف تاکید می کردند. وی در توصیه یی به مساله ی مهم و حیاتی حفظ وحدت، می فرمایند: «ای مردم! بر شما باد به جماعت و بپرهیزید از جدایی».(1)

رسول مکرم اسلام(ص) در حدیثی دیگر می فرماید: «دست خدا بر سر جماعت است و شیطان با کسی همراه است که با جماعت ناسازگاری کند».(2)

حضرت علی(ع) اسوه ی وحدت و اتحاد نیز چنین فرمودند: «بر شما باد به ارتباط و بخشش به یکدیگر و دوری گزیدن از جدایی و پشت کردن به یکدیگر».(3)

امام خمینی (ره) بنیانگذار نظام جمهوری اسلامی و آیت الله خامنه ای رهبر معظم انقلاب هم بارها بر مساله ی وحدت تاکید کرده اند. حضرت امام در پیام خود در تاریخ 23 بهمن 57 یعنی یک روز بعد از پیروزی انقلاب اسلامی و در اوج مسایل متعدد و پیچیده آن روزها به این امر اساسی چنین اشاره دارند: «ما با مسلمین اهل تسنن یکی هستیم؛ واحد هستیم که مسلمان و برادر هستیم. اگر کسی کلامی بگوید که باعث تفرقه بین ما مسلمانها بشود، بدانید که یا جاهل هستند یا از کسانی هستند که می‏خواهند بین مسلمانان اختلاف بیندازند. قضیه شیعه و سنی اصلًا در کار نیست، ما همه با هم برادریم‏ »(4)

و نیز در جایی ایجاد اختلاف بین اهل سنت و شیعه را جنایت قلمداد می فرمایند:«از جمله جنایتهایی که بدخواهان به اسلام مرتکب شده‏اند ایجاد اختلاف بین برادران سنی و شیعی است‏ »(5)

رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز‏ اردیبهشت سال 1383 در جمع کارگزاران نظام فرمودند: اسلام تأکید کرده است که قومیتها، ملاک تشخص و هویت نیستند؛ «انّ اکرمکم عنداللَّه اتقیکم». اسلام تأکید کرده است که برادران مسلمان باید با هم برادرانه رفتار کنند؛ نگفته است برادرانی که سنی‏اند یا شیعه‏اند یا فلان مذهب دیگر را دارند، بلکه گفته است که مسلمانان «انّما المؤمنون اخوة» هستند. هر کسی به این کتاب و به این قرآن و به این دین و به این قبله اعتقاد دارد، مؤمن است؛ اینها با هم برادرند؛ اسلام این را به ما گفته است.

براساس اصل نوزدهم قانون اساسی نیز «مردم ایران از هر قوم و قبیله که باشند از حقوق مساوی برخوردارند و رنگ، نژاد، زبان و مانند این ها سبب امتیاز نخواهد بود».

با توجه به آنچه گفته شد وحدت شیعه و سنی دارای بن مایه های عمیق و فراوانی است. مشارکت و همدلی شیعه و سنی بارها خود را در مقاطع مختلف نشان داده است. گفتمان وحدت، گفتمانی برخاسته از دین مبین اسلام بوده و انسجام و وحدت ملی را در پی داشته است. بدون شک این گفتمان در پیروزی انقلاب، هشت سال دفاع مقدس، بازسازی و عمران کشور، مشارکت در امور کشور، حضور بیدار و هوشیار در برابر تفرقه افکنی دشمنان اسلام و انقلاب، دفاع از آرمان های ملی و اسلامی نقشی بی بدیل داشته است.

*پی نوشتها:

1- میزان الحکمه، ح 2434

2- همان، ح 1031

3- نهج البلاغه، نامه 47

4- صحیفه امام،ج6،ص133

5- همان/351