الزامات فعالیت احزاب در ایران

تدبیر24:وزیر کشور دولت تدبیر و امید روز چهارشنبه اظهارات خوبی در مورد احزاب داشت و از بازگشایی خانه احزاب خبر داد. در نظام‌های مردم‌سالار و دموکرات، وجود احزاب بزرگ و کارآمد یک ضرورت است و بدون تحزب و در غیاب احزاب بزرگ و تاثیرگذار، مردم‌سالاری محقق نخواهد شد. از سوی دیگر داشتن تحزب و داشتن نظام حزبی نیاز به ساز و کاری دارد تا فعالیت این احزاب در چارچوبی مشخص و هدفمند باشد و عملکرد آنها در چارچوبی که از طریق خود احزاب در یک مجموعه غیردولتی تعریف می‌شود بتواند از این طریق هم از رویکرد احزاب دفاع کند و هم به همفکری احزاب کمک کند. «خانه احزاب» براساس این نگاه تشکیل شد و در این چهارچوب آغاز به فعالیت کرد. خانه احزاب به عنوان جزء مهمی از نظام حزبی کشور و جزئی از نظام مردم‌سالاری ایران، فعالیت خود را آغاز کرد و در این موقعیت که دولت اعتدالی بر اساس مشارکت پرشور مردم و حضور جدی و اثرگذار آحاد جامعه و نقش داشتن پررنگ گروه‌ها و سازمان‌های سیاسی و اجتماعی به روی کار آمده است و به همین سبب به انتخاب مردم اهمیت ویژه‌ای می‌دهد، موجب به رسمیت شناختن حق رای مردم در حاکمیت شده و این فرآیند نیاز به توجه دوباره به احزاب و بازگشایی خانه احزاب را ضروری می‌کند. دوستان اصولگرایی که بعضا با حزب‌گرایی مخالفت می‌کنند نیز خوب است بدانند در ذات رویکرد حزبی، عملکرد افراد نمی‌تواند شاخص باشد و نباید این انتظار را داشت که رفتارهای فردی در برابر تصمیم جمعی جایگاهی داشته باشد و به این ترتیب، آسیب‌هایی که ممکن است به دلیل اشتباهات فردی رخ بدهد، در برابر تصمیمات جمعی رنگ می‌بازد. اگر در این سال‌ها نیز این سازوکار بر کشور حاکم بود و وضعیت کلی از تصمیمات خلق‌الساعه مصون می‌ماند، شاید وضعیت بسیاری از حوزه‌های فعال در کشور بهتر از وضع فعلی بود. نباید فراموش کرد ومنکر شد عدم تصمیمات صحیح در دولت ناشی از عدم پشتوانه حزبی دولت‌های نهم و دهم بود البته اشاره به این نکته ضروری است که اگر احزاب با تعریف عرفی و استانداردهای لازم خود تشکیل شود، شمایلی متفاوت از آنچه در ایران به آن حزب گفته می‌شود، خواهد داشت. غیرمعقول است در ایران که احزاب تاثیر چندانی در جامعه ندارند و انتخابات شورای شهر و ریاست‌جمهوری و مجلس نیز در اثرگذاری ضعیف احزاب برگزار می‌شود و مردم نیز با آنها آشنایی و در آنها عضویت ندارند گفته شود 300 حزب در ایران در حال فعالیت هستند. شاخص‌های حزبی ایران چه بخواهیم یا نخواهیم دچار مشکل است البته معنای این حرف، این نیست که موافق کشورهایی با 2 یا 3 حزب اصلی باشیم و قدرت همواره بین این احزاب و گروه‌ها، جابه‌جا شود. بلکه باید ساختار به گونه‌ای رقم بخورد که انحصار احزاب بزرگ در قدرت وجود نداشته باشد و امکان رویش و حضور تفکرات جدید و احزاب نوپا وجریانات متفاوت نیز وجود داشته باشد. بهترین حالت این است که برای یک کشور با نظام مردم سالاری احزاب متنوع با اختیارات یکسان وجود داشته و فعال باشند.

دبیر کل انجمن اسلامی مدرسین دانشگاه‌ها

دکتر علی‌محمد حاضری

منبع:روزنامه قانون