بهره تندروها از توقف مذاکرات

تدبیر24: حرکت دولت بر مدار اعتدال در سیاست خارجی حرکتی نیست که به‌صورت یکباره شکل بگیرد و نتایج آن نیز به شکل ناگهانی مشخص شود. با درنظر گرفتن تجربه سال‌های گذشته به‌ویژه با اتخاذ سیاست خارجی که طی هشت سال گذشته نوعی تقابل با جهان شکل گرفت به‌سادگی قابل تغییر نیست. اما ورود موفق دولت در مذاکرات هسته‌ای با همه انتقاداتی که به آن وارد است، گام مهمی در ایجاد تعامل سازنده با جهان و ایجاد اعتدال در سیاست خارجی کشور بوده است.

در این زمینه حفظ روابط همه‌جانبه با روسیه از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است و دولت توانسته در همان حال که روابط خود را با کشورهای غربی در مسیر بهبود قرار داده و موضوع مذاکرات هسته‌ای را با جدیت دنبال کرده در زمینه اعتدال بخشیدن به سیاست خارجی کشور را پیش ببرد و در گسترش روابط با کشورهای شرق و غرب نیز فضای جدیدی را باز کند. البته همان‌طور که اشاره کردم برای تعمیق بخشیدن این سیاست باید بردباری به خرج داد. ولی انتظار می‌رود دولت برای تحقق بخشیدن به یک سیاست خارجی اعتدالگرا توسعه روابط با مراکز علمی و پژوهشی را که در سال‌های گذشته مورد کم‌مهری قرار گرفته بود به‌طور جدی در دستور کار خود در این حوزه قرار دهد و از این طریق زمینه را برای پیگیری یک سیاست خارجی اعتدالگرایانه فراهم سازد.

با درنظر گرفتن بی‌اعتمادی گسترده و عمیق نسبت به غرب و سوء‌رفتارهایی که از سوی مسئولان کشورهای اروپایی و آمریکا در جریان دوره‌های پیشین مذاکرات هسته‌ای پیش آمد و البته منافع غیرقابل چشم‌پوشی بخشی از گروه‌ها و جریانات سیاسی در داخل را نمی‌توان به‌سادگی نادیده گرفت. بدون تردید با اینکه دولت توان دیپلماتیک خود را در این مذاکرات به‌کار گرفته، نمی‌توان تصور کرد که همه اقدامات انجام‌شده کاملا و دقیقا درست بوده است. اما آنچه اهمیت دارد اینکه در مقایسه با دوره‌های پیشین تیم سیاست خارجی دولت از ابزار تجربه و تخصص بالایی برخوردار هستند که البته با ارتباط نزدیک با کارشناسان دانشگاهی توانایی آن می‌تواند به شکل چشمگیری افزایش پیدا کند.

البته به نظر می‌رسد گام‌هایی در این زمینه برداشته شده باشد. از آن‌جمله می‌توان به پیوستن دکتر ممتاز و دکتر زمانی‌نیا از اساتید حقوق بین‌الملل به تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای در آخرین دور مذاکرات اشاره کرد. به هر حال حضور متخصصان و صاحبنظران دانشگاهی توانمندی تجربی دیپلماتیک ما را به طرز قابل‌توجهی افزایش می‌دهد. اما اینکه چقدر به نظرات کارشناسان توجه می‌شود و در راهکارهای اجرایی از آن بهره‌داری می‌شود، موضوع دیگری است. ما نیازمند ایجاد سازوکارهای مناسب انتقال این نقطه‌نظرات به دستگاه دیپلماتیک هستیم. بودن اساتید و دانشگاهیان در کنار تیم مذاکره‌کننده باعث افزایش اعتماد داخلی به روند مذاکرات بر اساس روش‌های اعتدالگرایی و کارشناسی می‌شود. «وقفه‌ای» که در آخرین دور مذاکرات در وین اتفاق افتاد برخی را خوشحال کرد.

متاسفانه گروه‌های تندرو در داخل و همینطور در آمریکا و کشورهای اروپایی و حتی در چین و روسیه آنهایی که منافع خاص و جدی خود را و نه منافع مردم ایران و منطقه و جهان را دنبال می‌کنند از خلل در روند مذاکرات بهره‌مند می‌شوند و از آن استقبال می‌کنند اما با توجه به شرایط و با توجه به منافع داخلی که امروزه ما با قدرت‌های جهانی در این نقطه از جهان پیدا کرده‌ایم به نظر می‌رسد برطرف کردن موانع پیشرفت در مذاکرات از دو طرف از ضرورت‌های تامین منافع نه‌تنها مردم ایران بلکه مردم منطقه و جهان است.