علت اعتماد عربستان به آیت الله خردگرایي و دشمن‌شناسي ایشان است

مردم در انتخابات 92 نشان دادند كه شايعه‌سازي بي‌اثر بوده و نقش آیت‌ا... را در تاريخ سياسي ايران تاثیرگذار مي‌دانند. مهندس محمد هاشمي، برادر آيت‌ا... اين نكته را به‌خوبي اشاره مي‌كند: «اگر هدف تخريب‌كنندگان جداكردن آيت‌ا.... هاشمي از مردم بوده بايد ادعا كرد كه با اين روش‌ها نتوانسته‌اند به نتيجه برسند». مهندس محمد هاشمي برادر آيت‌ا... كسي كه هميشه يار نزديك او بوده قبل از انقلاب در دانشگاه برکلی کالیفرنیا تحصیل کرد و دارای مدرک فوق‌لیسانس مدیریت است. از فعالیت‌های سیاسی او می‌توان به مشارکت فعال در نهضت اسلامی به رهبری امام خمینی(ره) در دهه ۱۳۴۰ اشاره کرد که به دستگیری، تبعید و زندان وی انجامید. او در پایه‌گذاری و اداره انجمن اسلامی دانشجویان ایرانی مقیم آمریکا مشارکت داشت و از اعضای شورای مرکزی حزب جمهوری اسلامی ایران بود.

شخصيت اجرايي محمد هاشمي باعث شده تا بيشتر مورد مشاوره دولتمردان باشد. اكنون كه يكسال از انتخابات خرداد 92 مي‌گذرد، بررسي عملكرد دولت يازدهم را با محمد هاشمي در میان گذاشتیم تا تجربه اين فعال سياسي بتواند به تحليل این موضوع كمك كند. مشروح گفت‌وگوی آرمان با محمد ‌هاشمي در ذيل آمده است:

تقريبا يكسال از انتخابات رياست‌جمهوري يازدهم مي‌گذرد. به‌عنوان يك فعال سياسي روند حركت دولت يازدهم را در این مدت چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟

بايد توجه داشت كه دولت يازدهم در چه وضعيتي مسئولیت را عهده‌دار شده است و براي حركت چه برنامه‌هايي داشته و دارد و چه اقداماتي انجام داده و چه مشكلاتي تاکنون داشته و دارد؟ طبعا درحوزه‌هاي مختلف پاسخ به اين سوالات متفاوت است. دليلش هم تفاوت در شرايط و وضعيت حوزه‌هاي مختلف روابط خارجي، فرهنگي، اجتماعي و اقتصادي است. مثلا درحوزه روابط خارجي، دولت يازدهم در كوتاه‌مدت توانسته جهت حركت منفي در روابط خارجي را به مثبت تبديل نموده و دولت‌هاي مدعي را به نشستن پشت ميز مذاكره آن‌هم با رويكرد، نگاه متعادل و حفظ منافع ملي وادار نمايد.

دولت يازدهم توانست گام‌هاي موثري در عرصه سياست خارجي بردارد، توافقنامه‌اي امضا و بخشي از تحريم‌ها لغو و قسمتي از وجوه بلوكه‌شده آزاد و به حساب دولت ايران واريز شد. در حوزه فرهنگي و فرهنگ عمومي شرايطي به‌وجود آمده تا صاحبنظران و دلسوزان بتوانند دغدغه‌های خود از تداوم فرهنگ مخرب و وارداتي را بيان کرده و مسئولان و تصميم‌سازان در حوزه فرهنگ را به ضرورت توجه جدي به فرهنگ و راهكارهاي تقويت فرهنگ اسلامي وادارند. گرچه در فضاي ايجادشده پاره‌اي از رسانه‌هاي جناح رقيب مشكلات فرهنگي جامعه را با سياه‌نمايي و بزرگ‌نمايي درجهت تخريب دولت به نمايش مي‌گذارند اما اين رسانه‌ها نسبت به اینكه آنچه در شرايط فعلي شاهد آن هستيم، محصول 8 ساله دولت اصولگراست كه به ارث براي دولت يازدهم باقي مانده است، کم‌توجه‌اند يا در حوزه اقتصادي دولت در وضعيت نامناسبي سکان را تحويل گرفته، دولتمردان از يك طرف با كاهش توليد، افزايش بيكاري و از سوي ديگر با افزايش فسادهاي مالي روبه‌رو شدند.

افزايش تورم، فسادها و وجود پرونده‌هاي بزرگ فساد مالي در دولت گذشته باعث انتقاد به عملكرد دولتمردان شد. البته نبايد فراموش كرد كه برخي اقدامات انجام‌شده دردولت يازدهم نظير پخش سبد كالا يا گران كردن انرژي براي پرداخت يارانه‌ها ازجمله اقدامات و پروژه‌هايي بود كه نمي‌تواند اقتصاد مبتني بر توليد را رقم بزند و جزو عوامل ناكارآمدي براي اقتصاد توليد محور است.

با توجه به سوابق اجرايي و تجربه شما دولت چگونه مي‌تواند در يكسال پيش رو از مشكلات اقتصادي عبور كند؟

راه برون‌رفت ازمشكلات اقتصادي با توجه به ظرفيت‌هاي بسيارخوب كشور نظير وجود مواد خام و اوليه، نيروي كار فراوان، مهندسين و متخصصين مبتكر و خلاق و البته با انرژي و بازارمصرف فراوان در كشورهاي همسايه فراهم است، دولتمردان بايد منابع موجود در كشور را صرف توليد كنند. رونق توليد موجب ايجاد فرصت‌هاي شغلي مناسب و مولد مي‌شود، ايجاد فرصت‌هاي شغلي باعث كاهش بيكاري مي‌شود بنابراين اشتغال تامين درآمد و هزينه‌هاي خانوار را موجب مي‌شود. بي‌ترديد وجود درآمد سالم باعث كاهش ناهنجاري‌هاي اجتماعي مي‌شود. به جرات مي‌توان ادعا كرد بخش عمده‌اي از ناهنجاري‌هاي اجتماعي امروز ريشه در مسائل اقتصادي و تامين معاش خانوار دارد.

توليد مي‌تواند باعث رونق صادرات و در عين حال مي‌تواند منبع مناسبي براي تامين ارزي براي توليدكنندگان باشد. مي‌تواند از وابستگي اقتصاد كشور به نفت بكاهد. بنابراين توصيه‌ام این است كه دولت ازحداكثر توان و منابع خود براي تقويت توليدكنندگان و افزايش توليد استفاده كند. ايران نبايد نيازهاي روزمره مردم را با واردات تامين كند بلكه بايد بتواند علاوه بر نيازهاي مصرفي خود، نيازهاي مصرفي كشورهاي همسايه را نيز تامين كند. بنابراين راه برون‌رفت از وضعيت فعلي اقتصادي كشور تقويت توليد و حمايت از توليد داخلي و تقويت توليدكنندگان به هر نحو ممكن است. اما درمورد بازگرداندن اعتماد ذكر چند نكته را لازم مي‌دانم؛ عوامل بي‌اعتمادي در دو يا سه مطلب خلاصه مي‌شود که می‌توان اين‌گونه ذكر كرد: 1-قول‌ها و وعده‌هايي كه بدان عمل نشده است.2-آمارهاي خلاف واقع 3- فسادهاي كلان اقتصادي. بنابراين براي بازگرداندن اعتمادعمومي جامعه به دولتمردان پرهيز از 3 موردي كه ذكر كردم، لازم به‌نظر مي‌رسد. يكي از راهكارهاي پرهيز از عوامل فوق‌الذكر، تقويت نهادهاي نظارتي و نظارت عمومي و مردمي توسط تشكل‌هاي مردم‌محور است. البته نبايد فراموش كرد كه رسانه‌هاي مستقل ملي نيز بايد تقويت شوند تا اعتماد بازگردد.

تحليل شما از ثبت‌نام آیت‌ا... هاشمی در انتخابات ریاست‌جمهوری سال گذشته چیست؟ آيا به هدفي كه مدنظر داشتند، نزديك شدند؟ نقش آيت‌ا... و گرايش مردم به او در پيروزي سال گذشته جبهه اعتدال و دكتر روحاني چه تاثيري داشت؟

عملكرد نامناسب دولت‌هاي نهم و دهم موجب شد كه مردم بيش از پيش خواستار تغيير دولت و رويكردها شوند. با توجه به سابقه مديريتي آيت‌ا... هاشمي مردم ايشان را مرد تغيير مي‌دانستند البته بايد به شما بگويم كه ازيك سال قبل ازخرداد 92 مردم خواهان حضور ايشان در انتخابات رياست‌جمهوري به‌صورت فعال بودند. معتقدم حضور ايشان در صحنه باعث تحرک جامعه براي حضور در انتخابات شد که عدم احراز صلاحيت ايشان هم نتوانست مردم را از صحنه دوركند. بلكه اراده مردم را براي حضور در انتخابات قوي‌تر نمود و پس از آن بود كه حمايت آيت‌ا... هاشمي از دكتر روحاني موجي در جامعه ايجاد کرد و مردم به منتخب ايشان راي دادند و او را به‌عنوان رئیس‌جمهور برگزیدند.

رسانه‌هاي تندرو در يك سال گذشته اين‌گونه تعبير مي‌كردند كه آيت‌ا... و اطرافيان‌شان از دولت يازدهم سهم‌خواهي مي‌كنند.

اگر به تركيب كابينه، مديران و دستگاه‌هاي مختلف اجرايي توجه كنيد، خواهيد ديد كه اين يك اتهام بزرگ است كه به ما مي‌زنند. اگر سهم‌خواهي وجود داشت بايد حداقل حضوري هم در كابينه وجود داشته باشد. اينجانب هيچ‌گاه سهمي از اين دولت يا دولت‌هاي ديگر نخواسته‌ام و عموما تا توانسته‌ام در مقابل این‌گونه پيشنهادات مقاومت کردم.

در هشت سال گذشته از تمام ابزارها و روش‌ها براي تخريب خانواده شما استفاده شد، آيا موثر بود؟

اگر هدف تخريب‌كنندگان جداكردن آيت‌ا.... هاشمي از مردم بوده بايد ادعا كرد كه با اين روش‌ها نتوانسته‌اند به نتيجه برسند.

چه نقشي را براي خانواده خود و آيت‌ا... در آينده سياسي ايران درنظر مي‌گيريد؟

همواره افتخار ما خدمتگزاري به مردم بوده و همين نقش را در آينده براي خودم و خانواده‌ام ترسيم مي‌كنم.

در يك سال گذشته شاهد تخريب‌هاي زيادي عليه دولت بوديم، دولت چگونه با تخريب‌هاي رسانه اي مقابله كند؟

اشخاص و رسانه‌هايي كه عليه دولت يازدهم تخريب مي‌كنند، همسان نيستند. دولت نمي‌تواند يك روش را براي مقابله در برابر تخريب‌هاي رسانه‌اي يا شخصي در پيش بگيرد. بعضي از اين رسانه‌ها وابسته به تشكل‌هايي هستند كه اگر تخريب نكنند، فراموش مي‌شوند يعني بقاي آنها با تخريب عليه دولت همراه است. دولت در برابر اين‌گونه رسانه‌ها بايد سكوت كند. قسمت ديگر رسانه‌ها متعلق به تشكل‌هايي است كه با برنامه و هدف دولت را تخريب مي‌كنند، براي اين قبيل رسانه‌ها بايد ابتدا اهداف آنها را شناسايي نمود و اقدام مناسب براي خنثي‌سازي آنها درپيش گرفت البته بايد پاسخ مناسب به آنها داده شود. نهايتا لازم است آنها و اهدافشان به مردم معرفي شود.

آينده سياسي حزب كارگزاران را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟

درخصوص حزب كارگزاران اگر منظورتان از قوي‌ترين حزب سياسي ضريب نفوذ مردمي و تفكر و انديشه حزب است با این نکته موافقم. عقيده‌ام هم همين است كه كارگزاران به لحاظ تفكر، انديشه و برنامه مناسب‌ترين تفكر و انديشه را براي برون‌رفت از مشكلات دارد.

قدرت اجرايي اين تشكل سياسي چطور؟

به لحاظ قدرت اجرايي حزب قدرتي مناسب با تفكر، انديشه و برنامه‌هاي خود ندارد. بنابراين فقط مي‌تواند توصيه‌هاي خوبي به تصميم‌سازان و تصميم‌گيران ارائه دهد.

آينده اين تشكل را چطور مي‌بينيد؟

درخصوص آينده حزب همچنان‌كه اطلاع داريد حزب كارگزاران به لحاظ تركيب اعضای تشكيل‌دهنده داراي انسجام فكري و آرمان مشترك بودند، بدين لحاظ توانسته در 18 سال گذشته به‌رغم فراز و نشيب‌هاي مختلف، منسجم و مقتدر باقي بماند. بنابراين آينده سياسي اين حزب، بستگي به تركيب و خاستگاه افراد موثر و تشكيل‌دهنده دارد. اگر تركيب مانند گذشته باشد، حزب همچنان منسجم و قدرتمند باقي خواهد ماند. در غير اين صورت مي‌تواند به آفات ساير احزاب مبتلا شود.

مي‌گويند كارگزاران مشي ليبراليسم را براي خود برگزيده است؟

من چون دبير كميته سياسي حزب كارگزاران هستم، اتهام ليبراليسم سياسي را رد مي‌كنم.

پس انديشه سياسي حزب كارگزاران چيست؟

  حزب كارگزاران به لحاظ سياسي تفكري معتدل و متمايل به محافظه‌كاري دارد. متدين است و در چارچوب‌هاي ارزش‌هاي اسلامي حركت مي‌كند. در كشور ما هيچ‌گاه احزاب موفق نبوده‌اند، احزاب مي‌توانند پل ارتباطي خوبي بين مردم و مسئولان و بازوهاي تواناي نظارتي براي مسئولان باشند ولي توجه به احزاب هيچ‌گاه در هيچ دولتي مناسب و با جايگاه بالقوه احزاب نبوده و نمي‌باشد. از اين‌رو احزاب به‌طور مستمر موفق نبوده‌اند.

منظور رئيس‌جمهور از بحث شناسنامه‌داربودن افراد و گروه‌ها همين وجود احزاب بوده است؟

تعبير من از شناسنامه‌داربودن فعالان سياسي اين است كه افراد داراي هويت سياسي: يعني فكر، انديشه و ثبات تفكري باشند به يك معنا خلق‌الساعه و مذبذب نباشند.

نقش آيت‌ا... در انتخابات مجلس آينده را چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟

آيت‌ا... هاشمي همواره در مسائل مهم تاثيرگذار بوده‌اند و در آينده هم تاثيرگذار هستند مگر آنكه شرايط خاصي ایجاد شده باشد و این مسیر را تحت‌الشعاع قرار دهد.

چند هفته پيش سفير عربستان از آيت‌ا... هاشمي دعوت كرد تا به اين كشور سفر كند، نقش آيت‌ا... را در بهبود روابط دو كشور چگونه ارزيابي مي‌كنيد؟

تجربه گذشته بيانگر اين واقعيت است كه آيت‌ا...هاشمي در گذشته توانسته‌اند تاثير سازنده‌اي از اين بابت داشته باشند.

آيا مقامات عربستان‌سعودي در سياست‌هاي خود تغييراتي را داده‌اند كه اميدواريد اين سفر مثمرثمر واقع شود؟

بله، شرايط منطقه به‌گونه‌اي است كه نقش عربستان در مسائل منطقه به‌ويژه منازعات مذهبي برجسته نشان مي‌دهد.

دلیل اعتماد مسئولان عربستان‌سعودي به آيت‌ا... چیست؟

به‌دليل شيوه خردگرایي و دشمن‌شناسي آيت‌ا... هاشمي و تجارب گذشته است که مقامات سعودي به ايشان اعتماد دارند. آيت‌ا....هاشمي هميشه خواهان عزت، رفاه، وحدت و انسجام در ميان ملل اسلامي بوده‌اند.

آينده روابط دو كشور را مثبت ارزيابي مي‌كنيد؟

اگر اين روابط و ديدارها مبتني بر مشتركات، وحدت و انسجام مسلمين در مقابل جهان كفر باشد، مي‌توان اميدوار بود كه روابط دو كشور بر مبناي عزت و رفاه دو ملت شكل بگيرد. معتقدم مشتركات ايران و عربستان به‌مراتب بيشتر از اختلافات آنهاست.