بازگشت مرد اعتدالگرا به متن تصمیم سازی ها

تدبیر24 : علی لاریجانی این روزها پیشنهاد مهمی روی میز کار خود دارد؛ اضافه شدن آیت‌ا... هاشمی به جلسه روسای قوا. این توصیه آیت‌ا... مظاهری، رئیس حوزه علمیه اصفهان به رئیس مجلس است. مردی که لاریجانی در ابتدای دیدارش با او گفته «بنده جزو ارادتمندان شما هستم.» ارادتی که البته معلوم نیست چقدر بتواند در عملی شدن این پیشنهاد تاثیرگذار باشد، هر چند که پیام چنین پیشنهادی برای لاریجانی و همفکران او کاملا مشخص است؛ هاشمی رفسنجانی دیگر آن بازیگر حاشیه قدرت ماه‌های قبل نیست. علی لاریجانی نه در دیدارش با آیت‌ا... مظاهری و نه بعد از آن هیچ نظری درباره این پیشنهاد نداده اما دو بار تاکید رئیس حوزه علمیه اصفهان بر این پیشنهاد نشان می‌دهد که این سکوت احتمالا نمی‌تواند چندان دوامی داشته باشد، چه آن که بعد از آن از قم نیز نشانه‌هایی بر همراهی با چنین پیشنهادی صادر شده است.

هاشمی رفسنجانی دوباره به صدر عرصه سیاسی ایران بازگشته است، هرچند این خبر خوبی برای منتقدانش نیست اما به هر حال آنها هم باید با این واقعیت کنار بیایند که جبهه سیاسی آیت‌ا... در پی پیروزی حسن روحانی جانی دوباره یافته و اینک او مجددا مجال ظهور پیدا کرده است. چند صباحی است که هاشمی رفسنجانی می‌تواند با فراغ بال به زیارت حرم رضوی(ع) در مشهد برود و شاید از همین روست که در سفر مشهد برخی از منتقدان سابق هم به دیدارش رفتند و به گرمی از او استقبال کردند. 2 ماهی می‌شود که چهره هاشمی رفسنجانی میزبان لبخندی معنادار شده که در 8 سال قبل از آن بسیار کمتر همنشین آیت‌ا... بوده است. هرچند او هرگز در 8 سال حضور احمدی‌نژاد در راس دولت قدرت را ترک نکرده بود اما آنقدرها نیز که برازنده نام و سابقه هاشمی رفسنجانی باشد در متن تحولات سیاسی بالادست حضور نداشت. نتیجه انتخابات 24 خرداد اما یک بار دیگر آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی را به مرکز قدرت برگردانده است. نزدیکی رئیس جمهور به او موضوعی غیر قابل انکار است، همانطور که انتخابات 24 خرداد نیز پیامی غیر قابل انکار برای سیاسیون ایرانی دارد.

در پس همین تحولات و پیام‌هاست که نقش هاشمی رفسنجانی وجهی متفاوت به خود می‌گیرد. پیشنهاد آیت‌ا... مظاهری به علی لاریجانی هر چند می‌تواند یک توصیه شخصی تفسیر شود اما این توصیه از زبان کسی بیان شده که زمام مدیریت حوزه علمیه اصفهان را در دست دارد و سخنش می‌تواند همزمان برآیند نظرات قسمت موثری از «روحانیت» ارزیابی شود. او به رئیس‌مجلس پیشنهاد کرده که بهتر است به جای جلسه سران ۳ قوه، جلسات قوای چهارگانه با حضور آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی تشکیل شود زیرا این جلسات می‌تواند به بهبود اوضاع کمک کند. در گفت‌وگوی شکل گرفته میان لاریجانی و آیت‌ا... مظاهری، رئیس مجلس سعی می‌کند تا با بیان این وعده که «پیگیری می‌کنیم که جلسات سرا قوا به صورت مستمر برگزار شود»، حداقل در همان لحظه نسبت به پیشنهاد رئیس حوزه علمیه اصفهان واکنشی نشان ندهد اما تاکید آیت‌ا... مظاهری بسیار جدی‌تر از آن چیزی است که به نظر می‌رسد. او یک بار دیگر با تاکید بر لزوم حضور هاشمی رفسنجانی در جلسات روسای قوا متذکر می‌شود: «جلسات قوای چهارگانه از جلسات مجلس هم مهم‌تر است به طوری که پیشنهاد می‌دهم که این جلسات هفته‌ای یکبار و یا بیشتر برگزار شود زیرا با برگزاری این جلسات روند امور بهتر پیش می‌رود.»

اولین چراغ سبز به این پیشنهاد در قم را حجت‌الاسلام والمسلمین تقی قرائتی از اساتید خارج فقه حوزه علمیه قم نشان داده است. جایی که وی با تمجید از اظهارات اخیر آیت‌ا... مظاهری مبنی بر ضرورت شرکت آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی در جلسات سران قوا، گفته است: «اگر شاهد حضور آیت‌ا... هاشمی رفسنجانی در جلسات سران قوا باشیم، قطعا مشکلات به وجود آمده برای کشور در سال‌های اخیر، بهتر و سریع‌تر برطرف می‌شود که این به نفع کشور است؛ لذا اگر آیت‌ا... مظاهری چنین مطلبی را بیان فرمودند، حرف بی‌دلیل و بی‌سندی نیست.» این گرچه اولین واکنش ساکنان پایتخت مذهبی ایران به سخنان آیت‌ا... مظاهری است اما بی‌شک آخرین آنها نخواهد بود. هاشمی رفسنجانی از سال‌های پیش از انقلاب دارای پایگاهی محکم در میان روحانیون قم بوده و هست؛ پایگاهی که البته در 8 سال اخیر چندان صدای رسایی از آن به گوش نرسید، اما این به معنای از بین رفتن آن نیز نیست. نتیجه انتخابات 24خرداد به روشنی نشانه‌های ادامه حیات و عمق نفوذ و قدرت این پایگاه را در کنار پایگاه‌های اجتماعی سیاسیون هواخواه تغییر در ایران نشان داده است. اکنون می‌توان گفت فصل سخن گفتن و ابراز وجود این قسمت‌های ساکت در میان روحانیون و مردم آغاز شده است. هر چند عمر این فصل جدید چندان معلوم نیست، اما همین ابهام می‌تواند تلاش‌ها برای حفظ موقعیت جدید شکل گرفته و فرار از بازگشت به 8 سال گذشته را جدیت بخشد.

هاشمی رفسنجانی همچنان در راس نهادی قرار دارد که وظیفه هماهنگی سه قوه را بر دوش آن گذاشته‌اند؛ نهادی که البته خود یک قوه مستقل نیست. بر این اساس هر چند تعبیر «جلسات سران قوای چهارگانه» تعبیر حقوقی دقیقی نیست اما عدم دقت این تعبیر نمی‌تواند پیام سیاسی توصیه مطرح شده توسط آیت‌ا... مظاهری را کمرنگ کند. معلوم نیست آیا در آینده سران قوای سه‌گانه در جلسات خود بتوانند شاهد حضور رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام باشند یا نه اما قدر مسلم نمی‌توانند به راحتی حضور نامحسوس او در قسمت مهمی از مطالبات و تحولات سیاسی امروز ایران را نادیده بگیرند، چه آنکه مهم‌تر از هر چیز در هر حالتی حسن روحانی در مقام رئیس‌جمهور خواه ناخواه بخشی قابل توجهی از نظرات آیت‌ا... را در عرصه سیاسی نمایندگی خواهد کرد. در چنین شرایطی آنچه بیش از همه چیز اهمیت دارد نه حضور فیزیکی هاشمی رفسنجانی در چنین جلساتی، بلکه دریافت پیامی است که قشرهای مختلف جامعه از روحانیون گرفته تا بازاریان و صنعتگران و مردم عادی خطاب به اصولگرایان صادر می‌کنند. البته شکی هم نیست که حضور فیزیکی هاشمی رفسنجانی در فرایندهای تصمیم‌گیری و هماهنگی می‌تواند هم نشانه‌ای مثبت بر تحولات سیاسی پیش رو باشد و هم اقدامی موثر برای کانالیزه کردن مطالبات عمومی در هماهنگی‌های بین قوا و نهادهای کشور.