تنور داغ و مذاكره با كدخدا!

تدبیر24: هفته پيش متوجه تشديد حمله ها و بحران آفريني و تنش زايي برخي منتفعان از انسداد روابط متعارف ايران با جهان و علاقه مندان به دورزدن درآمدهاي نفتي شدم و دريافتم که مذاکرات مستقيمي با آمريکا در ژنو آغاز شده بود. البته طرف آمريکايي هم از فشارهاي محافل افراطي و تندرو داخلي و تي پارتي معروف خودش در امان نيست. همان هايي از تمايلات اسراييل حمايت مي کنند که خواهان ادامه تنش ها و تداوم بهره مندي هاي مظلوم نمايانه و آسيب رسان در مقابل شعارهايي هستند که تاکنون از حاصل آن سود بسيار برده اند. لوران فابيوس نخست وزير فرانسه که در همان آغاز دور نخست مذاکرات 1+5 نيز سنگ اندازي کرده و خواسته بود به اين ترتيب براي عربستان دمي تکان دهد و معاملات هواپيماهاي جنگي و اسلحه را تسهيل کند، بي آنکه متوجه منافع روابط پيشين از نوع پژو با ايران باشد، اين بار نيز، شايد با رنجش از مذاکرات مستقيم با آمريکا، به تجديد حمله هاي تخريبي در برابر رفع موانع و تحريم هاي ايران بپردازد.شايد اگر آقاي فابيوس اطلاعات کافي مي داشت، در نوع سخنانش ايران را، با تاريخ و جغرافيايي سه برابر کشور خودش، و منابع طبيعي و انساني و امکانات بالقوه و بالفعلش، با نيجر و ساحل عاج «خودشان» اشتباه نمي گرفت! و حد خودش را مي شناخت. شايد هم از تحکم اربابانه آمريکا رنجيده است که همين چند روز پيش براي بانک فرانسوي «بي ان پي پاريبا» به دليل عدم رعايت دستورات تحريمي آمريکا جريمه اي 10ميليارددلاري تعيين کرده است. و فرانسه که زورش به آمريکا نمي رسد که بگويد تحريم هاي فراتر از قطعنامه هاي سازمان ملل و صرفا در اجراي دستورات آمريکا را الزام آور نمي داند، مي کوشد با دادن باجي، در حدود يک سوم آن مبلغ، گريبان خودش را رها سازد و در عوض آقاي فابيوس با شاخ وشانه کشيدن براي ايران مي کوشد جبران مافات کند؛ خصوصا آنکه مي بيند ايران دريافته که براي حل مسايل در واقع دوجانبه با آمريکا بهتر است راه مذاکره مستقيم با خود کدخداي غرب را در پيش بگيرد! منظور اين است که براي حل مسايل هم طرف اصلي مذاکره ما آمريکاست، نه کشور درجه دومي مانند فرانسه، و بقيه اش بهانه است! اکنون اروپا خودش براي برون رفت از رکود اقتصادي نياز به دستيابي به بازاري مانند ايران و رفع تحريم ها دارد!

آمريکا نيز ديده است که 11سپتامبر و تروريسم انتحاري، و کشتارهاي خياباني مانند حادثه رژه ورزشي در بوستن و گلوله باران سربازخانه اي در داخل آمريکا همراه با سربريدن هاي سلفي و ارعاب هاي القاعده و غيره در خارج از آمريکا همه سربرآورده از جيب هاي پرپول متحد و سرسپرده ديرينش عربستان است! هشداري که موجب ترديدش در سوريه شد، و اکنون واکنش هاي آدمکشان داعش را در عراق مي بيند! آن هم در زماني که موضوع شدت عمل روسيه در اوکراين نيز مطرح است، و زمان را براي ادامه تنش با ايران، که شايد به همدمي بيشتر ايران و روسيه منجر شود، مناسب نمي بيند. در اين ميان فقط يک قلم نياز اعلام شده ايران اير به صدهواپيماي جديد نيز وسوسه انگيز است، و ايران نيز نياز به سرعت بخشيدن به توسعه اقتصادي، جلوگيري از غارت نفتي از مخازن مشترک، و نيز نياز به جبران مافات و بهسازي سامانه هاي تصفيه و توليد نفت و پتروشيمي خود دارد تا در آينده نيز نيازهاي اروپا صرفا وابسته به روسيه نباشد! در چنين شرايط کم نظيري بوده است که دولت آمريکا برترين و کارکشته ترين ديپلمات و معاون وزارت خارجه اش آقاي برنز را روانه ژنو کرد.

انتشار مقاله آقاي ظريف در «واشنگتن پست» و ابراز حسن نيت و اميدواري به اينکه مذاکرات تا پايان مهلت شش ماهه (در حدود يک ماه ونيم ديگر) به نتيجه برسد، همزمان بود با انتشار کتاب خاطرات خانم کلينتون، که در آن بارها و بدون پرده درباره اهميت اصلاح روابط با ايران سخن گفته است، و نقش سلطان عمان را در اين باب ستوده و حتي اشاره کرده است که چگونه دو بار هنگام رودررو قرارگرفتن با آقاي متکي وزير خارجه احمدي نژاد (همان که در حين سفر رسمي به سنگال برکنار شد) با لبخند به ايشان سلام کرده و ايشان زير لب کلامي به فارسي گفته روي برگردانده و دور شده بود... منظور اين است که باوجود همه اينها دست از تلاش براي راهگشايي برنداشتند. باري اکنون تحولات کل منطقه فرصتي کم نظير براي ايران فراهم آورده است، که طرفين مي توانند با تفاهم و احترام متقابل و مستقل بازيگر نقش جهاني سازنده و برچيدن تحريم ها و جايگزين ديپلماسي جدي و محترمانه به جاي قهر و از لحاظ ديپلماتيک غيرحرفه اي باشند! ديروز که از آقاي اوباما درباره احتمال اقدام نظامي در برابر گستاخي هاي جانيان داعش در عراق پرسيدند، با توضيحاتي گفت «همه گزينه ها روي ميز است!» با خودم فکر کردم، ظاهرا براي اين همه گزينه ديگر جايي روي ميز آقاي اوباما باقي نمانده است و بهتر است به زير ميز بينديشد! درباره حضور آقاي برنز در مذاکرات مستقيم بايد بگويم که ايشان نيز مانند همتاي اروپايي اش خانم کاترين اشتون در آستانه بازنشستگي است. ايشان کارشناس مسايل ايران است، آن هم با ديدي تفاهم آميز، که گاه انتقادهايي را هم از جانب تندروان خودشان برانگيخته است! اکنون، با آنچه گفته شد، براي همه طرف ها زمان تنگ است و مانع مفقود و مقتضا موجود، و اين تنور داغ است و آماده چسباندن!