ماراتن نفسگیر ایران و 1+5

تدبیر24: دور پنجم مذاکرات هسته‌ای ماراتنی نفسگیر است که هم رو به پیشرفت است و هم بسیار کند پیش می‌رود. آنچه مسلم است اینکه این مذاکرات خیلی قابل ارزیابی نیست اما همین که حرکت در آن مشاهده می‌شود باید آن‌را مثبت ارزیابی کرد و منتظر نشست. از آنجاکه اطلاعات کاملی هنوز از مذاکرات به بیرون درز پیدا نکرده و مشخص هم نیست که آیا امکان انتشار آن فراهم است یا خیر، پس نمی‌توان به وضوح درمورد درخواست‌هایی که طرف مقابل دارد به ارزیابی نشست؛ برای مثال در حوزه شفاف‌سازی، راستی‌آزمایی‌ها، تعلیق‌ها و... که بحث‌های بسیار حساسی هستند، تا روشن نشدن جزئیات نمی‌توان به ارزیابی شرایط پرداخت.

طبق حقوق معاهدات در تفسیر منطقی از متن یک معاهده، زمانی که اختلافی صورت می‌گیرد مراجعه به مقدمه یکی از ابزارهایی است که به ارائه واقعیاتی کمک می‌کند که طرفین روی آن توافق کرده‌اند به‌عبارت دیگر برای شناسایی اراده طرفین مراجعه به مقدمه بسیار اهمیت دارد چراکه در این بخش از معاهده شرحی داده می‌شود که هدف و مبنای معاهده در آنجا به صورت روشن و شفاف بیان می‌شود.

در این مورد خاص برای مثال راستی‌آزمایی، شفافیت فعالیت هسته‌ای ایران و عدم‌انحراف از صلح‌آمیز بودن فعالیت‌های هسته‌ای در برابر لغو همه تحریم‌ها در مقدمه مشخص می‌شود بنابراین این مساله بسیار حائز اهمیت است که ابتدا اهداف را تعریف می‌کنیم و سپس با توجه به آن در صورت بروز هر گونه مشکلی به مقدمه مراجعه نماییم. درنتیجه، آنچه در مقدمه گنجانده شده است باید در متون قابل‌اختلاف لحاظ شود.

به‌عنوان یک نظاره‌گر، ارزیابی مذاکرات از بیرون بسیار کار دشواری است و از آنجا که جزئیاتی از این مذاکرات در دست نیست لذا سخن گفتن در باب زمان و سرعت و همچنین میزان موفقیت سخت است در واقع سخن گفتن در راستای مذاکرات مستلزم در دست داشتن جزئیات است و به‌دلیل فقدان آن به‌طور کلی نمی‌توان به این مباحث ورود پیدا کرد اما آنچه مسلم است با توجه به مباحث مطروحه از سوی مقامات مذاکره‌کننده می‌توان چنین برداشتی داشت که این دور از مذاکرات همانطور که پیش‌بینی می‌شد مذاکراتی سخت بود به‌عبارت دیگر تصور بر این است که در این مذاکرات اختلاف‌نظر میان طرفین بسیار زیاد بوده است ضمن آنکه دیوار بی‌اعتمادی میان ایران و آمریکا در این میان نقش بسزایی داشته است و به شدت فضا را برای عدم رسیدن سریع به یک نتیجه قابل قبول تحت تاثیر قرار داده است بنابراین با توجه به تمام پارادایم‌های مطرح‌شده تنها می‌توان به این مساله بسنده کرد که مذاکرات هرچند با سرعتی بسیار کند اما تنها برحسب در حرکت بودن، مثبت ارزیابی می‌شود.