چه بلایی بر سر رفع تحریم خواهد آمد؟

تدبیر24: منتقدین - مذاکرات هسته ای که با ضیق وقت برای رسیدن به توافق جامع در پایان مهلت 6 ماهه (29 تیرماه) مواجه شده، طرف ایرانی را به مسیر شتاب زدگی مجدد (مانند آنچه در توافق ضعیف ژنو مشاهده شد)  نزدیک کرده است.

در شرایطی که طرفین مذاکرات بارها اعلام کرده اند اختلافات اساسی در مسیر رسیدن به توافق جامع همچنان موجود است، اما در خبری ناگهانی، محمدجواد ظریف از آغاز نگارش متن توافق جامع سخن گفته و البته با کنایه هایی مبهم اعلام کرد که این توافق مملو از پرانتزهاست!

از سوی دیگر، سید عباس عراقچی، مذاکره کننده ارشد ایرانی، که ظاهرا در جریان مذاکرات هسته ای ماموریت توجیه و نیز دادن خبرهای سخت به عهده وی گذارده شده(!) در سخنی تعجب برانگیز، آشکارا کف خواسته های کشورمان را تنزل داد و از نقض مکرر توافق ضعیف ژنو توسط آمریکا حمایت غیرمستقیم کرد.

وی در حاشیه مذاکرات وین 5 گفت: "تحریم‌ها نمی‌تواند یک دفعه برداشته شود چون اقدامات ما هم نمی‌تواند یک دفعه برداشته شود"! او ادامه داده است: "این یکی از سخت‌ترین بخش‌های مذاکره‌ است که در حال بحث بر روی آن هستیم. طبعا رفع تمامی تحریم‌ها مدنظر ماست و در یک جدول زمانی باید همه تحریم‌ها برداشته شود و آن جدول زمانی از نقطه نظرات مورد اختلاف ماست". عراقچی در یک فرار به جلو و در توجیه نامناسب این سخنان خود، به مساله اقتصاد مقاومتی پرداخت و بیان کرد: "باید برای اقتصادی آمادگی داشته باشیم که هیچگاه توسط عوامل خارجی از جمله تحریم‌ها آسیب‌پذیر نباشد و نباید منتظر رفع تحریم‌ها و عوامل خارجی دیگر باشد" و مانند رویه یکسال اخیر برخی دولتمردان، بازهم از امام خامنه ای مایه گذاشت و به اقتصاد مقاومتی مدنظر معظم له اشاره کرد. (اینجا)

درباره سخنان عجیب و تامل برانگیز ظریف و عراقچی نکات گفتنی بسیاری وجود دارد اما واکنش روزنامه آمریکایی "لس انجلس تایمز" به این سخنان جالب به نظر می رسد. این روزنامه با اشاره به سخنان مذاکره کنندگان ایرانی، با خوشحالی می نویسد: "ایران خواسته‌های کلیدی خود در مذاکرات را کاهش داده است". سپس به نقل از کلیف کاپچان،  متخصص اوراسیا در این باره، مدعی شد: "ایران درحال درک این مساله است که رفع تحریم‌ها سخت و زمانبر خواهد بود. اظهارات عراقچی یک مانع بزرگ پیش‌روی توافق را برداشت"! (اینجا)

واکنش یک روزنامه آمریکایی به سخنان عراقچی و تیم مذاکره کننده به خوبی نشان می دهد که در جریان مذاکرات هسته ای چه می گذرد و حقوق قطعی و مسلم ملت ایران چه سرنوشتی پیدا خواهد کرد.



اما سوال اساسی از تیم مذاکراتی دولت یازدهم این است که اصولا آیا "تحریم" مهمترین عامل برای اصرار شما جهت ورود به مذاکرات با چنین رویه ای نبوده است؟ اگر تحریم علت اصلی نبوده، پس مهمترین عاملی که شما را اینچنین شتاب زده برای ورود به یک پرونده حساس و مهم تهییج کرد، کدام عامل بوده است؟ و اما، اگر قبول دارید که مهمترین هدف شما در جریان مذاکرات به بحث "تحریم" و رفع آن بوده است، براساس کدام تدبیر، کف خواسته های خود را هم زیر سوال برده اید؟ با این حساب، با مرقومه شیخ حسن روحانی خطاب به امام خامنه ای که در آن از برداشته شدن تحریم های یکجانبه خبر داده بود، چه باید کرد؟

عراقچی در حاشیه مذاکرات می کوشد با یک سخن دیپلماتیک و با ظرافت خاصی بحث اقتصاد مقاومتی را پیش کشیده و اذهان را برای عدم رفع تحریم به شکلی که موردنظر دولت یازدهم بوده و در متن توافق ژنو نیز بدان تصریح شده، آماده کند. در برابر چنین دیدگاهی این سخن مطرح می شود که اگر حقیقتا به بحث اقتصاد مقاومتی و توجه به توانایی های درونی کشور اعتقاد راسخ دارید، که ان شاءالله همینگونه هم هست، برای چه اینچنین شتاب زده پای میز مذاکره و انتشار توافق ضعیف ژنو رفتید که همینک، بر سر دوراهی برهم زدن توافق قبلی و یا ادامه پراشتباه آن متحیر بمانید؟

جالب اینجاست که امام خامنه ای بارها بر این مساله تاکید داشته اند که نباید مسایل اقتصادی کشور را به مذاکرات هسته ای گره زد. همچنین، منتقدان گسترده توافق ضعیف ژنو و عملکرد تیم مذاکرات کشورمان به کرات این مساله را مطرح کرده اند که بیان مسایلی مانند خالی بودن خزانه در آستانه مذاکرات قبلی در ژنو و نیز، تاکید افراطی بر مساله رفع تحریم به صلاح کشور نیست اما در همه این مدت، کسانی که خود را ژنرال های دیپلماتیک معرفی می کردند، بدون توجه به دلواپسی ها، تنها بر مسیر اشتباه خود اصرار ورزیده و بارها به ملت وعده می دادند که به زودی و با اجرای توافق ژنو، مشکلات اقتصادی حل شده و ساختمان تحریم ها دچار ترک خواهند شد.

نکته مهم دیگر پیرامون اظهارات عجیب سید عباس عراقچی این است که وی با این سخنان، راه را برای نقض توافق ضعیف ژنو که طی 6 ماه گذشته بارها از سوی آمریکا صورت گرفته، باز کرد. همچنین، با دیدگاهی که وی به عنوان عضو ارشد تیم مذاکره کننده مطرح کرده است، دلواپسی ها را برای توافقی به مراتب ضعیفتر از ژنو برانگیخت. چرا؟ لطفا به متن توافق ژنو دقت کنید. در بخش مقدمه آن تصریح شده: "این راه حل جامع شامل یک فرآیند متقابل و گام به گام است و به رفع جامع همه تحریم­های شورای امنیت سازمان ملل، تحریم­های چندجانبه و ملی مربوط به برنامه هسته­ ای ایران می­انجامد". (اینجا)

مشاهده می شود که در متن توافق ژنو با همه ضعف هایی که دارد، به این نکته تاکید شده که فرایند توافق باید به صورت گام به گام انجام شود و این درحالی است که طبق اعلام چندباره آژانس بین المللی انرژی اتمی، ایران از همان ساعات اولیه اجرای توافق در روز سیاه هسته ای (30 دیماه 92) تمام تعهدات داوطلبانه خود را به احسن وجه آغاز کرد اما طرف مقابل، هرگز به تعهدات خود پیرامون رفع تحریم هایی که ذکر شده، جامه عمل نپوشاند.

آیا این سخنان عضو ارشد تیم مذاکره کننده، دفاع از این اقدام طرف عهدشکن و بازکردن دست وی برای ادامه این رفتار اعتمادسوز نیست؟ آیا عراقچی به عنوان نماینده ملت ایران در مذاکرات هسته ای، نباید نسبت به رفتار آمریکا در عدم اجرای توافق ژنو، واکنش سخت نشان داده و حق ملت را از یانکی ها مطالبه کند؟

به هرحال به نظر می رسد اتفاقات عجیبی در جریان مذاکرات هسته ای در حال شکل گیری است و اگر نخبگان، کارشناسان، اساتید دانشگاه، نمایندگان مجلس و رسانه های انقلابی مباحث مدنظر خود را بیان نکرده و در سایه برگزاری جام جهانی، نسبت به هوشیاری افکار عمومی فعال نشوند، آثار زیانباری در آینده گریبان کشور را خواهد گرفت.