بی‌ثباتی در عراق به نفع کیست؟

تدبیر24: عراق ظرف هفته‌های اخیر دچار نوعی بی‌ثباتی سیاسی در مناطق تحت اشغال داعش و تحت‌تاثیر قرار گرفتن بقیه مناطق عراق شده به‌ترتیبی که امنیت کل این کشور به خطر افتاده است. یقینا بی‌ثباتی سیاسی و امنیتی در عراق دیر یا زود به کشورهای همسایه سرریز خواهد شد و اگر آنها را دچار نوعی بی‌ثباتی ضعیف‌تر نکند حداقل هزینه زیادی از آنها به خاطر حفظ ثبات امنیت خواهد گرفت. این تجربه‌ در تاریخ روابط بین‌الملل، به همه کشورهای همسایه عراق می‌آموزد که برای حفظ ثبات و امنیت کشور خود باید هرچه زودتر دست به کار شده و هرگونه تمهیدات لازم را برای بازگشت ثبات و امنیت به عراق انجام دهند.

اما در اینجا برخی کشورهای منطقه که از ابتدا در پیدایش گروه‌های تروریستی همچون داعش دخیل بوده‌اند، سرمست از باده غرور، تصور دارند در اوج موفقیت بوده و پیروزی نزدیک است. آنان به فکر بی‌ثبات نمودن عراق و بازگشت حکومت و اقلیتی هستند که 80سال تحت فشار و خفقان و دیکتاتوری بر مردم عراق حکومت کرده‌ ولی با سرنگونی صدام و ایجاد محیطی برای اعمال رای مردم، حکومت اکثریت تشکل شد. این قبیل کشورها آنچه را نتوانسته‌اند در سوریه به‌دست آورند، قصد دارند در صحنه عراق کسب نمایند. آنچه داعش در عراق انجام داده و می‌دهد، سمبل نقض حقوق بین‌الملل، جنایت جنگی و جنایت علیه بشریت محسوب می‌شود که با توجه به سوابق فجیع این گروهک در سوریه و آگاهی تمام سازمان‌های بین‌المللی و ازجمله حقوق بشری از ماهیت و عملکرد داعش، پیگیری و تعقیب جنایات آن گروه کار مشکلی در صحنه بین‌المللی نیست.

مهم‌تر از آن نقش کشورهای حامی مالی و نظامی داعش در منطقه و احیانا در جهان است که بسیج یک نیروی خارجی علیه یک حکومت مشروع و عضو سازمان ملل متحد، نقض آشکار منشور ملل متحد است که همه اعضا موظف به حفظ احترام به حاکمیت و تمامیت ارضی سایر اعضای جامعه بین‌المللی هستند. در این راستا بسیج و تحریک مستند داعش علیه حکومت عراق به‌عنوان مباشرت و معاونت، در عمل تجاوز به عراق محسوب می‌شود که مشمول ماده39 منشور شده و جرم کشورهای حامی باید در شورای امنیت مورد رسیدگی و قطعنامه محکومیت صادر شود. عراق و همه کشورهای منطقه که به حفظ صلح و ثبات می‌اندیشند باید این مهم را جدی گرفته و در عرصه بین‌المللی، آن را تا کسب نتیجه در شورای امنیت سازمان ملل متحد و سایر مراجع قضایی بین‌المللی پیگیری نمایند. نقش آمریکا در این میان قابل توجه بوده و می‌تواند تعیین‌کننده باشد.

آمریکا ساختار سیاسی مبنی بر دیکتاتوری گذشته عراق را سرنگون کرد و درنتیجه آن، محیطی مناسب برای اکثریت فراهم شد تا حکومت خود را تشکیل دهند. با توجه به نقش آمریکا در خاورمیانه و به‌ویژه در شورای امنیت سازمان ملل متحد هرگونه حمایت یا عدم حمایت آمریکا از ثبات یا بی‌ثباتی در عراق می‌تواند اثرگذار بر تحولات باشد. آن‌دسته از کشورهای منطقه که حامی بی‌ثباتی عراق هستند، تلاش دارند آمریکا را نیز به سمت حمایت از داعش یا حداقل سکوت در برابر تجاوزات و جنایات این گروه هدایت نمایند. درحالی که اگر چنین شود، با اهداف اعلام‌شده آمریکا در عراق از سال 2003 تاکنون در تضاد قرار خواهد گرفت و آمریکا مسبب آثار و تبعات بی‌ثباتی در عراق خواهد بود و جنایات داعش دامن آمریکا را هم در سطح بین‌المللی خواهد گرفت.

آنها که در منطقه در اندیشه تقابل ایران و آمریکا و ناکام ماندن پرونده هسته‌ای بودند، هنوز امید خود را از دست نداده و در تلاش برای آلوده‌کردن همکاری‌های ایران و آمریکا در پرونده هسته‌ای هستند تا سرریز آن به روابط ایران و آمریکا در منطقه خاورمیانه بینجامد. لذا دستگاه دیپلماسی کشورمان نیز باید بسیار دقیق بر این فعل و انفعالات نظارت نموده و اجازه ندهد فرصت‌ها درحفظ ثبات و امنیت در عراق و در همکاری‌ها برای پیشبرد مسیر پرونده هسته‌ای خللی وارد آید.