روابط فرا زناشویی، نابودگر کانون خانواده

مهدی یاراحمدی خراسانی

عمر زندگی مشترک نیمی از کسانی که در کشور ما ازدواج می‌کنند، تنها ۵ سال است و این یعنی فاجعه و زنگ خطر. مسئولان اما، غافل از این فاجعه، مشغول دعواهای بیهوده سیاسی‌اند. مسئولان غافل از آسیب‌های روزافزون جامعه‌اند و اگر این غفلت ادامه یابد، زمانی متوجه اثرات منفی غفلت خود می‌شوند که کار از کار گذشته است. نمونه بارز غفلت در زمینه مسائل اجتماعی را در کنترل فرزندآوری دیدیم.

بعد از تشکیل نهاد خانواده زوجین از همسرانشان انتظار دارند در طول زندگی از نظر جنسی و عاطفی وفادار باشند. در یک مطالعه میدانی در اروپا از جامعه ی آماری سؤال شد؛ به نظر شما ازدواج چیست؟ بیشتر آن ها پاسخ دادند: ازدواج یعنی متعهد بودن و وفادار بودن به شریک زندگی.

روابط فرازناشویی یا خیانت به همسر طی چند سال اخیر به یکی از معضلات اجتماعی تبدیل شده است. وقتی صحبت از این نوع ارتباط می شود منظور رابطه پنهانی است که یک فرد متأهل با فرد دیگری که همسرش نیست، برقرارمی کند. پدیده ی غیر اخلاقی و غیر شرعی که مفهوم آن تخطی از پیمان بین زوجین در مورد انحصار مسایل عاطفی و جنسی است. معضلی که در اغلب موارد مخفی مانده و گاهی افشای ناخواسته ی آن سبب فروپاشی نظام خانواده و یا وقوع یک جنایت می شود.

روابط فرا زناشویی معمولاً با دو شاخص که می تواند همزمان یا به تنهایی وجود داشته باشند، شناسایی می گردد؛ اول شاخص عاطفی که شامل ابراز علاقه به فردی غیر از همسر است. و دوم شاخص جسمانی که شامل رابطه جنسی با فردی غیر از شریک زندگی می باشد.

یکی از مسایل مهم در روابط فرا زناشویی، وقت و زمانی است که با دیگری سپری می شود که به تناسب در تضغیف صمیمیت رابطه با همسر سهم بازی می کند. این نوع خیانت ها در جوامع مختلف وجود داشته و دارای اثرات اجتماعی بسیاری است. شاهد این امر بررسی آمارهای قتل ارائه شده توسط پلیس آگاهی است که نشان می دهد درصد قابل توجهی از قتل ها خانوادگی است. و تأمل در این آمار ها نشان می دهد که خیانت های زناشویی یکی ازدلایل اصلی قتل های خانوادگی است.

ایجاد روابط فرازناشویی دارای دلایل متعددی است. که به سبب تفاوت های فردی این عوامل می تواند در افراد و جوامع گوناگون متفاوت باشد. از جمله این عوامل می توان به موارد ذیل اشاره کرد:
نارضايتي از روابط زناشویی، ماجراجویی و تمايل به تنوع يا هيجان، انتقام يا خشم، سوء ظن و انتقام گیری از همسر، احساس عدم امنيت، بلوغ‌نايافتگي، نیاز اقتصادی و مالی، تأثیر پذیری از رسانه ها، چشم و هم چشمی با اطرافیان، در دسترس نبودن همسر، غفلت(مسامحه)، مصرف دارو و الكل و ويژگي‌هاي شخصيتي از ديگر عوامل مؤثر در شكل‌گيري روابط فرازناشويي است.

متأسفانه طي سال‌هاي اخير با توسعه فناوری استفاده از اينترنت و مشاهده ی شبكه‌هاي ماهواره‌اي در كشور رواج يافته و ناآگاهي خانواده از خطرات آن باعث شده است ضمن گسترش این گونه ارتباطات غیر اخلاقی بنیان بسياري از خانواده‌ها تحت اثرات تخريبي اين نوع ارتباط متزلزل شود. بدون شک خیانت به همسر و داشتن این نوع ارتباطات پنهانی عوارض بسیاری را به دنبال خواهد داشت که هم بر فرد و هم بر خانواده و هم بر جامعه اثر خواهد گذاشت که اهم آن عبارت است از:

اضطراب، ترس و استرس مداوم از برملا شدن این خیانت، داشتن برخی از انواع اختلال های روانی، متحمل شدن هزینه های جدید برزندگی، ابتلاء به بیماری های جنسی و مقاربتی،گرایش به مصرف مواد مخدر و روان گردان، طلاق، خشونت درخانواده، قتل های خانوادگی، از بین رفتن قبح گناه و ارتباط با نامحرم، افزایش بی اعتمادی درجامعه، ترس برای ازدواج در سایر افراد جامعه یا افرادی که خیانت دیده اندو غیره.

آمارها در این رابطه چه می‌گویند؟
بررسی کارشناسان نشان می‌دهد مردان بیشتر از زنان مرتکب خیانت می‌شوند و انگیزه زنان در ۶۷ درصد قتل‌ها برقراری روابط فرا زناشویی بوده است. همچنین بر اساس پژوهش‌های صورت گرفته، ۹۰ درصد زنانی که به سمت روابط فرا زناشویی گرایش پیدا کرده اند، به دلیل کمبود های عاطفی در زندگی مشترک بوده است. از طرف دیگر انگیزه بیش از ۹۶ درصد مردانی که در این مسیر لغزیده اند، مسائل جنسی است.

در این باره دکتر لیلا بهنام - روانشناس بالینی و معاون توان‌بخشی سازمان دفاع از قربانیان خشونت به خبرگزاری مهر گفته است: نتایج تحقیقی که در ۱۵ استان کشور انجام شده، نشان می‌دهد خیانت همسر، علت ۶۷ درصد قتل مردان از سوی زنانشان بوده است. ۳۳ درصد مردان هم با واکنش در برابر خشونت، حمله ناگهانی و تهدید از سوی همسر خود مواجه بوده‌اند. همچنین ۳۰ الی ۵۵ درصد مردان پس از ازدواج به دنبال ارتباط با زن دیگری هستند. یعنی به طور میانگین یک سوم مردان مرتکب روابط فرا زناشویی می‌شوند. این آمار در زنان بین ۳ تا ۳۰ درصد است. (خبرگزاری مهر، کد خبر ۱۶۰۳۵۷۹)

۹۵ درصد از فیلم‌های ماهواره ای در زمینه روابط فرا زناشویی است
مجید ابهری آسیب شناس و متخصص علوم رفتاری اعتقاد دارد کمرنگ شدن ارزش‌های اخلاقی در جامعه باعث گسترش روزافزون این پدیده غیر اخلاقی و غیر شرعی است. او به الف می‌گوید: امروزه تنوع طلبی مردان باعث ضعف قوای جنسی آنان شده و چون غریزه جنسی همسران خود را برآورده نمی‌کنند، زن‌ها هم به دنبال روابط فرا زناشویی می‌روند. تغییر سبک زندگی از الگوی اسلامی – ایرانی به الگوی رفتاری غربی تحت تأثیر ماهواره و اینترنت از علت‌های دیگر ازدیاد این آسیب اجتماعی است.

وی می افزاید: زنان به خاطر برآوردن نیاز جنسی و انتقام جویی به سمت این‌گونه روابط می‌روند. گسترش بیوه های جوان در جامعه، عدم حمایت مالی از آن‌ها و ضعف مدیریت و ساماندهی غرایز جنسی از طرف دیگر، باعث می‌شود زنان به خودفروشی و یا روابط فرا زناشویی روی بیاورند. افزایش طلاق و ظهور بیوه های ۱۸ الی ۲۵ ساله در جامعه کنونی باعث شده ازدواج‌های مقطعی و روابط جنسی خارج از عرف افزایش پیدا کند و در کمترین زمانی این رابطه اتفاق می‌افتد.

ابهری برخی فیلم‌ها و سریال های ماهواره ای را در ترویج این‌گونه روابط موثر می‌داند و می‌گوید: ۹۵ درصد از فیلم‌های ماهواره ای در زمینه روابط فرا زناشویی و روابط بیرون از چارچوب منطقی و قانونی می‌باشد. همزاد پنداری با هنرمندان این‌گونه فیلم‌ها نیز باعث گرایش زنان به روابط فرا زناشویی می‌گردد. از طرف دیگر متأسفانه برخی از زنان که فاقد وابستگی اخلاقی و فرهنگی و اجتماعی هستند، روابط فرا زناشویی را دلیل نوعی پیشرفت و امروزی بودن می‌دانند.

وی ادامه می دهد: در حال حاضر فیلم‌های ترکی و آمریکای لاتین که از ماهواره پخش می‌شود، زمینه بسیاری از آسیب‌های اجتماعی مانند روابط نامشروع و فرا زناشویی را فراهم آورده‌اند، دقیقاً امروزه در برخی خانواده‌ها می‌توان مصادیق عینی فیلم‌های ترکی و آمریکای لاتین را مشاهده کرد.

۶۰ درصد از طلاق‌ها به خاطر آشکار شدن روابط فرا زناشویی زن و یا شوهر است

مجید ابهری نتایج پژوهش‌های خود در این رابطه را این‌گونه برای الف عنوان می‌کند: بر اساس پایش میدانی در سال ۹۰ و ۹۱ در بین زوج‌هایی که اقدام به قتل و یا ضرب و جرح شدید یکدیگر کرده‌اند، ۷۸ درصد به خاطر وجود روابط فرا زناشویی بوده و ۸۹ درصد طلاق‌ها به خاطر ضعف روابط جنسی در زندگی زناشویی می‌باشد.


این آسیب شناس می افزاید: از آنجا که به خاطر چارچوب‌های فرهنگی زن و شوهر حتی در صورت مشاهده این‌گونه روابط، از طرح آن در دادگاه و نزد اقوام و دوستان خودداری می‌کنند، نمی‌توان آمار دقیقی برای آن بیان کرد. اما به طور کلی می‌توان گفت ۶۰ درصد از طلاق‌ها به خاطر آشکار شدن روابط فرا زناشویی زن و یا شوهر است.

همسرگزینی به درستی انجام نمی‌شود
دكتر علي انتظاري، مدير گروه جامعه‌شناسي دانشگاه علامه طباطبايي هم در این باره به الف می گوید: مهم‌ترین عامل روابط فرا زناشویی معطوف به گسترش گرایش لذت طلبی جسمانی در جامعه است که بیشتر تحت تأثیر فرآیندهای جهانی سازی رخ می‌دهد. همچنين شبکه های تلویزیونی و رسانه ای خارجی نقش عمده ای در تقویت گرایش به التذاذهای جسمانی و تضعیف گرایش‌های معنوی و روحانی دارد. مثلاً اینترنت یکی از این شبکه‌هاست که کارکرد غلط از این وسیله ارتباطی، باعث انحرافات اخلاقی می‌شود.

این جامعه شناس عامل دیگر را فرآیند همسرگزینی نامناسب در جامعه می‌داند و اعتقاد دارد به دلیل ضعف فضای همسر گزینی در جامعه، همسرگزینی به درستی انجام نمی‌شود و افراد وقتی زندگی خود را آغاز می‌کنند، تازه متوجه می‌شوند که انتخاب درستی انجام نداده‌اند و باعث نارضایتی زوجین می‌شود. این خود هر دو زوج را به روابط فرا زناشویی سوق می‌دهد. عامل سوم جامعه پذیر نبودن زوجین در هضم مسائل زناشویی و رفتار نامناسب است، سردی را بر روابط خانوادگی چیره می‌کند و انحرافات به وجود می‌آید.

انتظاری در تشریح ضعف فضای همسرگزینی در جامعه کنونی ما می‌گوید: وقتی که فضای همسرگزینی مناسبی در جامعه نداریم دچار بی هنجاری در فضای همسرگزینی می‌شویم، این بی هنجاری در فضای همسر گزینی یعنی همه جا محیط همسرگزینی می‌شود. آن هنگام، زن‌ها در موقعیت‌های مختلف مانند خیابان، بازار و ... خودشان را در شرایط مناسب همسرگزینی بروز می‌دهند و این در واقع، خروج از محیط همسرگزینی اصلی به فرعی و نادرست است.

وی می افزاید: یکی از فضاهایی که می‌تواند محیط همسرگزینی خوبی باشد باشگاه های خانوادگی است که متأسفانه بعد از انقلاب این باشگاه‌ها تعطیل شد. این باشگاه‌ها به دلیل اینکه امکان جمع شدن افراد و خانواده‌ها در آن وجود داشت، محیط‌های مناسبی برای همسر گزینی بود.