راه اندازی سامانه پایش توزیع آب

تدبیر24: فراز رابعی غلامی با بیان اینکه سامانه پایش توزیع آب در شبکه های آبیاری و زهکشی در ستاد آب کشور راه اندازی شده است، گفت: این سامانه بستری را آماده می کند که داده های جریان آب توسط تجهیزات الکترونیکی به سرور مرکزی مخابره شود تا بتوان در سطوح مختلف با تعریف نام کاربری از اطلاعات ایستگاه ها به صورت برخط استفاده کرد.

به گفته وی، این اطلاعات در سراسر کشور به صورت آنلاین در اختیار کاربر قرار می گیرد و در بحث اندازه گیری بسیار کاربردی است.

رابعی غلامی افزود: با استفاده از سامانه پایش در شبکه های آبیاری و زهکشی، امکان دریافت سریع اطلاعات و نیز امکان پایش و ارزیابی عملکرد بهره برداری در سطح عالی فراهم می شود و به شفاف سازی مصرف آب کمک می کند.

وی اظهار داشت: این کار به اصلاح الگوی مصرف آب در شبکه ها با رعایت حق آبه ها، تسهیل در استقرار نظام حسابداری آب، شفاف سازی در دریافت آب بها، رعایت عدالت بیشتر در بین مصرف کنندگان به ویژه در شرایط خشکسالی و کمک به شناسایی تلفات در شبکه منجر می شود.

رابعی با بیان اینکه تا پایان سال گذشته، 219 نقطه به این ابزار تجهیز شده است و تا پایان سال 93 نیز حدود 770 نقطه دیگر به شرط تحقق اعتبار لازم به این ابزار تجهیز می شود، تصریح کرد: چنانچه اعتبار لازم تامین شود، تا پایان برنامه ششم توسعه 1900 نقطه از شبکه های کشور به این سامانه تجهیز می شوند.

مدیر کل دفتر بهره برداری از تاسیسات انتقال و توزیع آب شرکت مدیریت منابع آب ایران سطح زمین های کشاورزی کشور را حدود 18.8 میلیون هکتار ذکر کرد و گفت: از این میزان، سطحی در حدود 10 میلیون هکتار شامل زمین های دیم و آیش و 8.8 میلیون هکتار زمین های آبی است.

وی افزود: میزان مصارف آب سطحی در کشور، حجمی در حدود 47 میلیارد مترمکعب است که حدود 42.8 میلیارد مترمکعب آن در بخش کشاورزی مصرف می شود و مبین این موضوع است که بیش از 92 درصد از آب استحصال شده با توجه به بیلان ارایه شده در این بخش به مصرف می رسد.

رابعی غلامی با بیان اینکه به منظور افزایش شاخص بازده انتقال آب اقدام های مختلفی در سال های اخیر صورت گرفته است تا بتوان پارامترهای تاثیرگذار در این شاخص نظیر تلفات آب و برداشت های غیرمجاز را به حداقل رساند، اظهار داشت: با توجه به اینکه موضوع انتقال و توزیع آب در بخش کشاورزی امری فرابخشی است، لذا فقط شاخص بازده انتقال و مولفه های تشکیل دهنده آن یعنی میزان آب ورودی و آب تحویلی در نقاط تحویل در کانال های درجه دو در حیطه مدیریت و وظایف محوله به وزارت نیرو است که در بعضی شبکه ها با توجه به ضرورت های منطقه حتی مدیریت آب در کانال های درجه سه نیز بر عهده مجموعه های پایین دستی وزارت نیرو است.

غلامی با بیان اینکه متوسط بازده انتقال آب در شبکه های آبیاری و زهکشی حدود 88 درصد است، عنوان کرد: شاخص کنونی بازده انتقال در مقایسه با استانداردهای بین المللی در حد مناسب است.

وی اضافه کرد: درباره شاخص بازده توزیع و کاربرد در شبکه های آبیاری و زهکشی، مجموعه های وابسته به وزارت جهاد کشاورزی دست اندرکار مدیریت موضوع هستند که با هدف ارتقای بهره وری بایستی فعالیت های زیادی در این بخش صورت گیرد.

به گفته وی، با ایجاد فضای همکاری مناسب درباره زمینه سازی جهت انجام فعالیت های مختلف از جمله به روزرسانی سند ملی آب، استقرار الگوی مدیریت مشارکتی آبیاری(ایجاد تشکل های آب بران)، تغییر الگوی کشت، تحویل حجمی آب و پیاده سازی الگوی مصرف بهینه آب در راستای افزایش بازده کل آبیاری گام های خوبی برداشته شده و ضروری است که این برنامه ها با توجه به برنامه های دولت و سند چشم انداز شتاب بیشتری به خود گیرد.

وی افزود: یکی از اقدام هایی که می تواند درباره شناسایی و تحلیل عملکردها در شاخص های مختلف ازجمله شاخص بازده انتقال مفید باشد، ایجاد سامانه های مدیریت اطلاعات است و به همین منظور، سامانه مدیریت یکپارچه تاسیسات آبی(سیمتا) در سطح این دفتر مستقر شده است و اطلاعات عملکردی به صورت روزانه در این سامانه بارگذاری می شوند و در بازه های ماهانه شاخص بازده انتقال تحلیل می شود و اطلاعات عملکرد بهره برداری در شبکه های آبیاری و زهکشی در سایت شرکت مدیریت منابع آب ایران جهت اطلاع عموم درج می شود.

وی تصریح کرد: نظر به ضرورت اندازه گیری آب ورودی به شبکه های آبیاری و زهکشی، طرح تجهیز نقاط هدف به ابزارهای مناسب اندازه گیری جریان آب در شبکه های آبیاری و زهکشی در حال اجرا است.

مدیر کل دفتر بهره برداری از تاسیسات انتقال و توزیع آب شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان اینکه اولویت انجام طرح مذکور نیز در شبکه های پیشرفته آبیاری و زهکشی و مبادی ورودی به این شبکه ها و نیز نقاط کلان تحویل به مصرف کنندگان است، گفت: هدف از انجام این طرح افزایش دقت اندازه گیری ها با استفاده از فناوری های نوین است که قابلیت ارسال اطلاعات به مراکز مدیریت و پایگاه داده را نیز دارا خواهد بود.

وی با بیان اینکه آمار و اطلاعات پایه اصلی مدیریت است و ما باید در سنجش مصارف کشور از مرحله تخمین به مرحله تعیین و بعد تدقیق حرکت کنیم تا بتوانیم تحلیل درستی ارایه دهیم، گفت: از سال 88 طرح تجهیز نقاط به ابزار اندازه گیری جریان اجرا شده که این طرح شامل سه بخش ˈتجهیز نقاط تحویل و درون شبکه به ابزار هیدرولیکی جریانˈ، ˈتجهیز نقاط ورودی اصلی و کلیدی به ابزار الکترونیکی جریانˈ و ˈبخش مخابرات یا انتقال دادهˈ است که این داده ها در یک بستر مخابراتی به سرور مرکزی ستاد آب کشور منتقل می شوند تا بتوان آن را به صورت آنلاین نمایش داد.

غلامی سپس خاطر نشان کرد: شبکه های آبیاری و زهکشی کشور به سه بخش شبکه های پیشرفته، نیمه پیشرفته و سنتی تقسیم بندی می شوند که تعداد شبکه های پیشرفته آبیاری و زهکشی در حال بهره برداری کشور 130 شبکه و سطح زمین های زیرپوشش قابل آبیاری این شبکه ها وسعتی در حدود یک میلیون و 470 هزار هکتار است.

وی افزود: حجم متوسط آب ورودی به این شبکه ها نیز رقمی در حدود 13.7 میلیارد مترمکعب است که در شبکه های نیمه پیشرفته آبیاری و زهکشی و سنتی به ترتیب حجمی درحدود شش میلیارد مترمکعب و 23 میلیارد مترمکعب آب ورودی برآورد می شود.

مدیر کل دفتر بهره برداری از تاسیسات انتقال و توزیع آب شرکت مدیریت منابع آب ایران با بیان اینکه تعداد 24 شبکه پیشرفته آبیاری و زهکشی با سطحی معادل 868 هزار هکتار که معادل 50 درصد کل شبکه های کشور است، گفت: با توجه به کمبود اعتبار برای نگهداری وتعمیر شبکه بیش از 30 سال عمر دارند و این امر موجب فرسودگی آنها شده است.

رابعی غلامی افزود: با توجه به رویکرد وزارت نیرو به حفاظت و نگهداری و از سویی نیز شرایط خاص خشکسالی و کاهش بارندگی و محدودیت منابع آبی، چاره ای جز مدیریت مصرف در بخش های کشاورزی و افزایش بازده و بهره وری آب نیست و باید بحث تعمیر و نگهداری شبکه های آبیاری جدی گرفته شود.

وی با بیان اینکه ارزش سرمایه گذاری ایجادشده در بخش تاسیسات و تجهیزات تامین، انتقال و توزیع آب در کشور افزون بر 26 هزار میلیارد تومان است، تاکید کرد: اعتبار نگهداری و تعمیر و بهره برداری از این تاسیسات نیز باید متناسب با ارزش سرمایه گذاری ایجاد شده باشد و برای جلوگیری از فرسودگی زود هنگام تاسیسات، بایستی به این مهم توجه ویژه ای شود.

غلامی افزود: برای یکپارچه سازی اطلاعات و آمار بهره برداری از منابع آب سطحی، سامانه ای تحت عنوان ˈسامانه اطلاعاتی حفاظت و بهره برداری از منابع آب سطحی، زیرزمینی و امور مشترکانˈ تعریف شده است که تا پایان سال جاری با استقرار در شرکت های آب منطقه ای و شرکت مدیریت منابع آب ایران عملیاتی می شود.

وی در این باره افزود: هدف از اجرای این سامانه متمرکز کردن اطلاعات مربوط به برداشت از منابع آب(سطحی و زیرزمینی) در یک بستر مبتنی بر وب، یکسان سازی تمام فرآیندها از جمله شیوه های محاسبه آب بها و غیره و خدمات قابل ارایه بهره برداران از منابع آبی کشور و در ادامه تحقق اهداف دولت الکترونیکی و نیز اجرای اصول متعالی مشتری مداری در قالب طرح تکریم ارباب رجوع است.

وی با اشاره به استقرار الگوی مدیریت مشارکتی آب با رویکرد جدید مبنی بر توانمندسازی کشاورزان ، گفت: مشارکت ذی نفعان و کشاورزان در امور بهره برداری از شبکه ها و توانمندسازی آنان موجب می شود که بتوان بسیاری از امور را به کشاورزان سپرد.

مدیر کل دفتر بهره برداری از تاسیسات انتقال و توزیع آب شرکت مدیریت منابع آب ایران ضمن تاکید بر این نکته که با اصلاح قانون تثبیت آب بهای زراعی می توان تحویل حجمی آب را بر اساس قیمت تمام شده آب کشاورزی برنامه ریزی کرد، افزود: با دریافت آب بهای متناسب با هزینه های تمام شده، می توان بهره وری مصرف آب را افزایش داد.

منبع: پایگاه اطلاع رسانی وزارت نیرو