رفت، قهرمانانه و اخلاق مدارانه

تدبیر24: پايان جنجال استيضاح، فقط يک کامياب داشت: «رضا فرجي‌دانا»؛ او که صريح ، قاطع و متين دفاع کرد و رفت. نخستين وزير استيضاح شده کابينه حسن روحاني با حکم مجلس از وزارت بازماند اما راهش ماندگار ماند چون:

1- هم «روحاني» و هم مردان مسوول در کابينه او بر تصميم مجلس به ديده حرمت، نظر خواهند کرد، هر چند علاقه‌مند نبودند همراه «دانا»ي آنها زود ترک وزارت کند؛ اين استيضاح نشان داد که روحاني ودولت به اصول قواعد بازي سياسي پايبند است، رييس‌جمهور مي‌تواند در صحن مجلس حاضر نشود و در جمع مردم از وزيرش دفاع کند، در عين حال تصميم مجلس را هم بپذيرد و به درستي به همگان سفارش ‌کند که «به راي مجلس احترام بگذارند»، مي‌‌تواند راي مجلس در عزل وزيرش را نپسندد و خشم و ناراحتي خود را از همراه نداشتن فرجي‌دانا نيز پنهان نسازد، مي‌داند منتقدانش در مجلس از دفاع اصولي واخلاقي وزيرش قانع نشدند يا نخواستند قانع شوند اما حق خود مي‌داند که بر همان اصول پافشاري کند و اينگونه سرپرستي از جنس «فرجي‌دانا» تعيين کند يعني «محمدعلي نجفي» وزيري از جنس دانشگاه، اعتدال و سياست. تا بگويد «توسعه علمي»، «حفظ آرامش در دانشگاه‌ها» و «بالابردن کيفيت دانشگاه‌ها» سياستي است که نشان مي‌دهد پاشنه بر همان در مي‌چرخد. پس پيام اول اين بود؛ روحاني و دولتش به مجلس احترام مي‌گذارد، از مواضع خود کوتاه نيامده و نخواهند آمد.

2- پيام دوم، اخلاقي بود: «رضا فرجي‌دانا» به نسلي جديد از مديران فرهنگي تعلق دارد که حتي در روزگار سخت افشاگري و تلاطم ناشي از فشارهاي سياسي حاضر به ترک اردوگاه تفکر فرهنگي و اعتدالي خود نيست. بر اين مبنا بود که روز استيضاح، او در دفاع از عملکرد خود و همکارانش به آموزه‌هاي اخلاقي و الگوهاي علمي توسل جست، بر نقش عنصر اعتماد و ثبات در مديريت فرهنگي و علمي و ريسک‌پذيري مديران پاي فشرد. او ديروز ثابت کرد براي دفاع از حقوق ملت و رانتخواري علمي حاضر است هزينه‌هاي فراواني بپردازد، به درستي اين جمله را گفت که «مي‌توانستم رانت بدهم، رياست دانشگاه‌ها را واگذار کنم اما زير بارش نمي‌روم و اين در مرام من نيست. »

او با کرسي‌ وسوسه‌برانگيز وزارت وداع کرد اما به زياده‌خواهي‌ها دست بيعت نداد. گفت که شايد اشتباه کرده و مي‌تواند با کمک مجلس نقص‌ها را بپذيرد اما حاضر نشد به خاطر وزارت بر حقيقت چشم بپوشد.

پيام دوم استيضاح فرجي‌دانا هم اين بود؛ او قهرمانانه از مواضع و عملکرد خود دفاع کرد و رداي وزارت پرزرق‌و برق را اهدا کرد. اخلاقي و بدون افشاگري سخن گفت. صندوقچه اسرار را تا جايي که به منافع ملي و حرمت و شخصيت افراد لطمه‌يي وارد نشد، باز کرد. آنجا که دستش بسته بود از رييس جلسه کمک خواست و او را به حکميت فرا خواند. اما رفت، قهرمانانه و اخلاق‌مدارانه. تا نشان دهد مي‌توان هم اخلاقي ماند هم سياست ورزي کرد، هم معترض بود و هم قاطع.

سومين پيام اين بود، ناظران بيرون پارلمان بر ارزش کارشناسي راي امروز نمايندگان توجه و تاکيد ويژه دارند و نگاهشان معطوف به اين نقطه است که مخالفان وزير در نطق و ديدگاه‌هاي خود چگونه از جايگاه کارشناسي و تخصصي اين نهاد دفاع مي‌کنند و کدام بخش از صلاحيت‌ها و قابليت‌هاي عضو کابينه مورد توجه آنان بود، اتفاقي که ديروز در نطق مخالفان افتاد اين بود که آنان ايرادها و انتقادهايشان نه فني که سياسي بود، از نشان دادن فيلم و رفتار افشاگرانه و اتهام‌زني ابايي نداشتند. گويي از همه ‌مرزها عبور کرده‌اند و حتي از فرمان علي لاريجاني هم پيروي نمي‌کنند و بر او خرده هم مي‌گيرند. او به عنوان رييس يکي از قواي سه‌گانه در جهت همدلي و همراهي سه قوه تلاش کرد. استيضاح ديروز اين پيام را دارد که بزرگان مجلس از استيضاح ناخرسند بودند. فاصله 11 راي وزير تا ابقا نيز اين را نشان مي‌دهد که نيمي از مجلس همچنان از دولت حمايت مي‌کنند اما تندروها مي‌توانند دردسرساز شوند. اينچنين، ديروز همه رهبران استيضاح خاموش بودند، در ليست ناطقان مخالف فرجي‌دانا نه از احمد توکلي خبري بود نه از زاهدي نه رسايي و حسينيان نه کوچک‌زاده و قدوسي. آنها به ميدان نيامدند اما کار خود را کردند و اين نشان مي‌دهد که دلواپسي و تندروي اقليت مجلس نه تنها عليه دولت روحاني است که مي‌تواند اکثريت اصولگراي مجلس را هم تحت تاثير قرار دهد. پخش شبنامه، جدال لفظي روز قبل از استيضاح و بالابردن پلاکارد در صحن مجلس با مضمون «دوپينگ لاريجاني جواب نداد» از همين زاويه قابل ارزيابي است. پيام استيضاح اين بود که بايد راهي براي پايان دلواپسي وتندروي پيدا و «آرامش سياسي» را دنبال کرد. عزل وزير در ظاهر پيروزي مشترک افراطيون و تندروهاي مجلس و هواداران و منتقدان روحاني بود و بيش از آنکه شکست دولت آقاي روحاني باشد، در حقيقت شکست اصولگريان معتدل و ميانه‌رو در مجلس است. بنابراين ضرورت انسجام اصولگرايان ميانه رو مهم‌ترين پيام اين ميدان بود.

به هر حال، استيضاح پايان گرفت، «دانا»ي کابينه متواضعانه و قهرمانانه پارلمان و دولت را ترک کرد اما در حالي‌که تقابل رسمي و علني تندروها عليه دولت آغاز شد اعتدال و ميانه‌روي و پافشاري بر حقوق مردم و دفاع از اصلاح آغاز راهي شد که «دانا»ي کابينه گشود.