آتش بس میان مقاومت فلسطین - اسراییل؛ گزینه ها و گزاره ها

تدبیر24: داود احمدزاده - بی تردید پس از پذیرش طرح آتش بس دائمی از سوی اسراییل؛ محتوای بسیاری از تحلیل های محافل سیاسی درباره جایگاه مقاومت اسلامی حماس در معادلات منطقه ای و نیز فرایند صلح خاورمیانه هم تغییر یافته است چرا که نتانیاهو نخست وزیر جنگ طلب اسراییل با عقب نشینی از مطالبات غیرمنطقی خود از جمله خلع سلاح مقاومت در تلاش است که برای جلوگیری از فروپاشی کابینه و انزوای بیشتر جهانی، تمام توانمندی خویش و آمریکا را برای خلاصی از منجلاب نوار غزه بکار گیرد؛ زیرا بهای انسانی و سیاسی ادامه جنگ را بر علیه مقاومت غیر قابل تحمل ساخته است .

بيشتر تحليلهايي كه پس از پذيرش آتش بس دايمي ارايه مي شود، بر محور سناريوهاي متعددي است كه بارزترين آن عبارت است از:

1- عقب نشيني از مناطق اشغالي و معامله همه جانبه با ملت فلسطين؛ اين سناريو بر دو پايه اصلي استوار است . با توقف شهرك سازي در مناطق متعلق به مردم فلسطين و نيز آزادي زندانيان دربند از سوي اسراييل به ازاي توقف هرگونه حمله به شهرك هاي صهيونيستي از سوي نيروهاي جهادي، شرايط جديدي براي همراهي با تشكيلات خود گردان براي اتخاذ مواضع واحد براي احقاق حقوق خود و ايجاد دولت مستقل فلسطيني فراهم گردد. از ديگر سو؛ با توجه به اقبال عمومي به شناسايي دولت مستقل فلسطيني و توافق حماس براي آغاز گفتگوهاي ملي براي نيل به مطالبات تاريخي به نظر مي رسد كه پس از پيروزي اخير نيروهاي مقاومت به عنصر مستقل و سازنده در روند تحولات داخلي و منطقه اي بدل گشته و امكان حذف يا ناديده گرفتن حماس وديگر گروههاي جهادي در فرايند صلح پايدار وجود ندارد. با توجه به وحدت نظري كه ميان رهبران فلسطين و حمايت همه جانبه مردم كرانه غربي از هموطنان خويش در قبال تجاوز 55 روزه اخير نمود پيدا كرد، فرايند اتحاد ملي و تشكيل دولت واحد شتاب بيشتري خواهد گرفت. البته نبايد پايان جنگ و پذيرش آتش بس اخير را به منزله پايان تخاصم پيچيده و تاريخي ميان مردم فلسطين و اشغالگران قدس دانست. با توجه به شكست مذاكرات قبلي و بي توجهي سران تلاويو به توافقات فيما بين نمي توان به قراردادهاي منعقده خوش بين بود. همچنين مقاومت از فاز نظامي وارد فاز سياسي شده است و گروههاي فلسطيني پس از اين در يك جبهه واحد در قبال اسراييل صف آرايي خواهند كرد .

2- عقب نشيني در يك دوره كوتاه مدت براي بازسازي روحيه ارتش شكست خورده تن به برخي خواست هاي مردم فلسطين بدهد. با اين وجود همچنان با حمايت آمريكا و خيانت برخي از كشورهاي عربي به دنبال گسترش قلمرو و نيز خلع سلاح مقاومت باشد. از آنجا كه نطفه اين رژيم را با جنگ و ستيز دايمي بستند و بقاي آن نيز در تجاوز به همسايگان خويش است. نيل به آرامش و صلح دايمي با توجه به تجربيات گذشته امكان پذير نيست. لذا به نظر مي رسد پس از يك فرصت كوتاه سران تلاويو بار ديگر به دنبال آغاز جنگ جديد برآيند. در صورت تز شكست ناپذيري اسراييل در دو سه جنگ اخير با حماس و حزب ا... لبنان شكست خورده است و نيروهاي مقاومت ترس و واهمه اي از رويارويي تمام عيار با اين رژيم را ندارند. به نظر مي رسد راه صلح پايدار ميان مردم فلسطين و اسراييل بسيار دشوار بوده و امكان شعله ورشدن آتش جنگ دوباره امكانپذير است. لذا در گفتگوهاي اخير قاهره، سران مقاومت فلسطين با دورانديشي هرگونه تن دادن به مطالبات اسراييل از جمله خلع سلاح را رد مي كنند.

3- در جنگ اخير اسراييل عليه حماس، هدف مهم از بين بردن توان نظامي حماس و تحميل اراده به رهبران و نيز ايجاد اختلاف در درون گروههاي فلسطيني بود. دو هدف اصلي برآورده نشده بنابراين اسراييل ممكن است كه براي كاهش اثرگذاري نيروهاي حماس بر فرايند مذاكرات آينده با محمود عباس، رهبر تشكيلات خود گردان، بارديگر با دادن امتيازات سياسي حداقلي به دنبال اهداف قبلي باشند. از ديگر سو براي تضعيف مقاومت بحث ترور رهبران آن به جد دنبال گردد. چرا كه در روزهاي پاياني جنگ، ترور فرماندهان نظامي مقاومت براي تضعيف روحيه مردم نوار غزه دنبال شد. پس از حصول توافق اخير و پايان عمليات نظامي اسراييل با تبليغات گسترده در خصوص اين عمليات، اين گونه وانمود كرد كه از اين پس، حماس نمي تواند به نظاميان و شهرك نشنيان صهيونيست از نوار غزه حمله كند. چرا كه با از بين رفتن تونل هاي زير زميني و موشك هاي مقاومت، توان نظامي مقاومت بي اثر گشته است . اين در حالي است كه بر خلاف تبليغات اسراييل حماس و جهاد اسلامي تا روزهاي اخير همچنان با پرتاب موشك ضمن حفظ توان نظامي بر ترس و وحشت اين رژيم افزود.

با توجه به سناريوهاي فوق، نويسندگان منطقه اي عوامل گوناگوني را برای پيروزي مقاومت و تضعيف برتري نظامي اسراييل در منطقه ذكر مي كنند:

1-    نقش عنصر اراده و آمادگي براي قيام و نبرد تمام عيار با اسراييل از سوي نيروهاي مقاومت فلسطين؛ مقاومت با عملكرد چشمگير و بي نظير خود در نبرد اخير خسارات سنگيني را به ارتش اشغالگر وارد نمود. فرار شهرك نشنيان از مناطق مرزي و رعب و وحشت بي حد و وصف در پايتخت و ديگر مناطق سرزمين هاي اشغالي از انتقام گسترده موشكي، ثمره پايداري تاريخي مردم فلسطين بود. به عبارت ديگر با تعطيلي فرودگاه بن گورين و زيانهاي مالي زياد ضعف هاي اين رژيم نسبت به گذشته عيان تر شد . همچنين در خصوص چريك هاي مقاومت به اذعان فرماندهان نظامي اسراييل با تجربه اندوزي جنگ گذشته به نيروهاي موثر در عرصه نبرد تبديل شدند مي توان گفت:

اين نيروها ارتش سري يا اشباح هستند به رغم تلاش اطلاعاتي و امنيتي گسترده ارتش اسراييل براي نابودي پايگاهها، توفيقي در اين عرصه حاصل نشده است و عمده تلفات حملات هوايي و توپخانه از زنان و كودكان بي گناه فلسطيني بوده که آن هم بر نفرت عمومي و رسوايي جهاني اين رژيم منجر گشته است. اسراييل اگر بخواهد با نيروهاي مقاومت درگير شود نمي داند به كجا و به چه كسي بايد حمله كند. نيروهاي مقاومت از طريق تونل زيرزميني به صورت ناگهاني حمله مي كنند و هنگامي ديده مي شوند كه بالاي مواضع اسرائيلي رسيده اند .

2-    كسب مشروعيت داخلي و منطقه اي مقاومت: هم اكنون مقاومت اسلامي به جايي رسيده كه به عنوان نهضت مقاومت مشروعيت داخلي و حتي منطقه اي كسب كرده است. در جنگ نابرابر اخير كه بيشتر اعراب چشمان خويش را بر ظلم و ستم اسراييل بسته بودند و مناديان حقوق بشر غربي نيز به دليل حاكميت زور بر منطق هيچ گونه اقدام عملي از خود نشان ندادند فقط اين عنصر توانمند مقاومت اسلامي بود كه توانست با مبارزات خود، همبستگي مردمي و سياسي داخلي را محقق سازد. همچنين خروش مردم دنيا و نفرت بي حد و مرز از جنايت هاي سازمان يافته اين رژيم در اقصی نقاط دنيا به ويژه در آمريكاي لاتين منجر به فراخواني سفراي خويش از سرزمين هاي اشغالي شد، نشانه بارزي از مشروعيت بين المللي مقاومت است. اين در حالي است كه اقدامات جنايت كارانه سران تلاويو بر ضد زنان و كودكان و بمباران مدارس وابسته به سازمان ملل متحد امكان دفاع آشكار را از اين رژيم حتي از سوي متحدان راهبردي خود نظير آمريكا و انگليس هم سلب نموده است بطوري كه به افتخار آراء حملات اين رژيم به مردم بي دفاع جنايت عليه بشريت خوانده شد.

3-پيروزي در نبرد رواني: به رغم تلاش گسترده اسراييل براي سانسور رسانه اي و عدم پوشش اخبار مناطق اشغالي، مقاومت اسلامي با بضاعت مالي كم خود توانست در اين عرصه هم به توفيقات مهمي دست يابد. پرواز پهباد ساخت نيروهاي مقاومت بر مناطق استراتژيك از جمله نيروگاه اتمي ديمونا در صحراي نقب و نيز سرنگوني هواپيمايي فوق سري رادار گريز در غزه نمونه اي از اين توفيقات بود. تركيب موفقیت نظامي با توانايي در عرصه اطلاعاتي و امنيتي، باعث تقويت پرستيژ مقاومت اسلامي گرديده است همچنين حماس با استفاده از شبكه اينترنت و پخش اخبار به زبان هاي عبري، انگليسي و عربي در زمينه جنگ رواني نيز دست يابد. از ديگر سو پخش گسترده رسانه اي از كودكان و زنان كشته شده بر رسوايي بيشتر سران اين اسراييل افزوده است .

با توجه به گزينه ها و گزاره هاي جنگ اخير و درس آموزي از وقايع بايد گفت كه گزينه مقاومت در نوار غزه در جبهه هاي مختلف قابل اجرا است و در سايه وحدت و اراده داخلي امكان تكرار پيروزي وجود دارد البته پس از پيروزي در جبهه نظامي حفظ اين پيروزي در عرصه سياسي به چگونگي مديريت آن بستگي دارد. به رغم شايستگي فرماندهان حماس و نيروهاي مقاوم آن در برابر حملات اسراييل بايد رهبري حماس به اين نكته واقف باشد برعكس شعارهاي برخي از سران عرب مبني بر همراهي و حمايت از آن هم در رويارويي با اسراييل در عرصه عمل در جنگ اخير اقدامي صورت نگرفت؛ بلكه اين رسالت بزرگ را ملت ايران برعهده داشت كه با احساس تكليف و بدون توقع هرگونه مطالبه سياسي با توان خويش در كنار مقاومت قرار گرفت. براي حفظ اين پيروزي لازم وحدت داخلي در جبهه مقاومت گسترده تر شود و ترديد رهبران حماس در شناخت دوست و دشمن واقعي خويش برطرف گردد .

نكته ديگر اينكه، سران اسراييل بار ديگر اشتباه تسلط به زور بر مناطق سرزميني ديگران را تكرار كردند گرچه اين ارث سياسي از بانيان غاصب اين رژيم به رهبر حزب ليكود (نتانياهو) رسيده است ولي اين تز شوم (از نيل تا فرات) یک روياروي دست نيافتني است و هرگونه تكيه بر آن به جنگ بي سرانجام و سرنوشت نامتحمل قابل بيان است . اكثر كارشناسان مسايل منطقه براي آينده اسراييل وضعيت نامطمئني را ترسيم مي كنند . شرايطي که با پايان جنگ اخير آشكارتر هم شده است؛ فرار روزافزون صهيونيست ها يا مهاجرت معكوس و نيز فروپاشي داخلي و عدم تقارن نژادها و قوميت ها و حتي تعميق اختلافات ميان لائيك ها و ديني ها و قوميت هاي شرقي و غربي از جمله نتايج آن عنوان مي شود.