5 دلیل بر نقض متن توافق ژنو

تدبیر24: منتقدین - ایالات متحده آمریکا برای چندمین بار از زمان اعلام توافق ضعیف ژنو، ضمن تقش "برنامه مشترک اقدام"، تحریم های جدیدی را علیه ایران به اجرا گذاشت اما تیم مذاکره کننده دولت یازدهم نیز برای چندمین، در موضعگیری ضعیف، نقض متن توافق اعلام شده را به روح آن منتقل کردند!

طی یک سالی که از آغاز مذاکرات به روش مدعیان اعتدال می گذرد، طرف عهدشکن و غیرقابل اعتماد و امتجان پس داده مذاکره کنندگان، بارها با گستاخی در سخن و رفتار خصمانه در میدان عمل، خوی گرگ صفتی خود را به نمایش گذاردند اما در همه این موارد، دستگاه دیپلماسی دولت یازدهم، با بستن چشم خود بر این اقدامات، رفتار شکل گرفته را در تعارض با روح موهوم توافق مرتبط دانست.

تازه ترین اقدام آمریکا به تحریم 25 شرکت، 8 فرد و 6 نفتکش ایرانی مرتبط با موضوعات هسته ای و موشکی مربوط می شود که نقش آشکار متن (و نه روح) توافق ضعیف ژنو است.

با این حال، شیخ حسن روحانی که با اظهارات غیرهوشمندانه، مسئولیت نتایج مذاکرات را رسما به عهده خود گرفت، در پاسخ به این عهدشکنی آمریکایی ها گفت: "کار آمریکایی ها برای تحریم، کار زشتی بوده و با روح توافقات سازگار نیست".

اسحاق جهانگیری، معاون اول روحانی، نیز به تاسی از رییس خود در این باره بیان داشت: "تحریم‌ها با روح توافق ژنو در تعارض است و ما اصرار داریم با کشورهای 1+5 گفت‌وگویمان را ادامه دهیم". که اصرار به گفتگو در چنین شرایطی، به شدت تامل برانگیز است.

در نهایت، ظریف، وزیر خارجه دولت یازدهم، هم سخنان مدیران ارشد دستگاه اجرایی را اینگونه ادامه داد: "این تلاش آنها برای پاسخ دادن به فشارهای گروه‌های داخلی آمریکا است اما این روش و دیدگاه خطرناک، غیرسازنده است و لااقل با روح توافق ژنو مغایرت دارد". وزیر خوش خنده خارجه البته درصدد توجیه اقدام عهدشکنانه آمریکا برآمد و تحریم جدید علیه ایران را برای پاسخ به گروه های فشار داخلی ایالات متحده مربوط دانست و البته به این سوال پاسخ نداد که چرا وی نیز مانند همتایان یانکی اش، به زعم خود، برای پاسخ به منتقدان داخلی به اقدام در تعارض با روح توافق ژنو دست نمی زند؟!

با این همه، آنچه که مهم جلوه می کند التفات به این نکته اساسی است که در عالم دیپلماتیک، فضای مذاکرات بر مبنای متون و معاهده های حقیقی و اسناد رسمی قابل بررسی است نه جعلیات موهوم و غیرقابل مستندی مانند روح. در واقع، در میدان مذاکرات، باید به جای پرداختن به حواشی و انحراف افکار عمومی از اصلیات، تنها به متون منتشره و وعده های مکتوب ارایه شده متمرکز شد و اقدام طرفین تنها بر مبنای تعهدات امضاشده آنان قابل ارزیابی است نه روح و هاله!

به همین جهت، عباراتی از متن توافق ضعیف ژنو که درباره اقدام اخیر دولت آمریکا باید بر روی آن دقت شود، در ادامه می آید تا مشخص شود که آیا رفتار دوستان مودب بعضی ها(!) با اصل و متن توافق ضعیف ژنو (برنامه مشترک اقدام) در تعارض هست یا خیر؟!

لیست نقض متن اصلی توافق ژنو از سوی ایالات متحده آمریکا در ادامه می آید با این توضیح که عباراتی که برجسته شده اند، عین متن ترجمه شده برنامه مشترک اقدام هستند:

1- "در این دوره [گام اول که همچنان در آن به سر می بریم!] همه طرف­ها، برای حفظ فضای سازنده ی مذاکرات، با حسن نیت فعالیت خواهند کرد". سوال مطرح در این باره این است که آیا اقدامات چندماه گذشته آمریکا و سخنان مقامات این کشور در راستای حسن نیت بوده است؟ اگر پاسخ منفی است، که قطعا اینچنین است، آمریکا به صراحت متن توافق ضعیف ژنو (برنامه مشترک اقدام) را نقض کرده است.

2- اقدام های داوطلبانه آمریکا و کشورهای اروپایی: "انجام وقفه­ در تلاش ­ها برای کاهش بیشتر فروش نفت خام ایران". در تحریم جدید، دولت آمریکا رسما 6 نفتکش ایرانی را به جهت ارتباط با برنامه هسته ای کشورمان به لیست تحریم ها افزود که این مساله، با متن توافق ضعیف ژنو (برنامه مشترک اقدام) در تعارض قطعی است.

3- ادامه اقدام های داوطلبانه 5+1 : "تحریم ­های اتحادیه اروپا و آمریکا بر بیمه و خدمات حمل و نقل مرتبط، تعلیق می­ شود". اگر از زمزمه های مطرح در محافل کارشناسی که معتقدند این بند از عبارت تا این لحظه از سوی طرف های غربی صورت نگرفته، بگذریم، در تحریم جدید آمریکا که بحث نفتکش ها نیز مطرح شده است، نه تنها تحریم خدمات حمل و نقل تعلیق نشده، بلکه به آن افزوده شده است و این مساله، با متن صریح توافق ضعیف ژنو در تعارض است.

4- "دولت آمریکا، در چارچوب اختیارات قانونی رئیس جمهور و کنگره، از تحمیل تحریم­ های جدید مرتبط با هسته ای خودداری خواهد کرد". نقض این عبارت از متن توافق ضعیف ژنو که دیگر نیاز به توضیح ندارد. وزارت خزانه داری دولت آمریکا در بیانیه رسمی خود اعلام کرده که تحریم های جدید علیه ایران مرتبط با برنامه هسته ای کشورمان بوده است.

5- "هیچ چیزی توافق نمی شود مگر اینکه در مورد همه چیز توافق شود". این جمله در برنامه مشترک اقدام دوبار درج شده است که نشان از اهمیت خاص آن دارد. اگرچه بار منفی آن برای طرف ایرانی به مراتب بیشتر است و همین جمله باعث شده تا چتر حمایتی برای زیاده خواهی های آمریکایی ها در مذاکرات به حساب آید، اما در اینجا می تواند به عنوان یکی از اهرم های فشار ضعیف تیم مذاکره کننده ایرانی قابل استفاده باشد. با توجه به موارد 4 گانه فوق که به صورت مستند نشان داد رفتار آمریکایی ها در تضاد حقیقی با متن توافق ضعیف ژنو است، از جمله مندرج در بند پنجم که در متن توافق دوبار بر آن تاکید شده، می توان استفاده کرد که باتوجه به رفتار در تضاد با حسن نیت از طرف آمریکایی ها و نیز، نقض پی در پی متن توافق ضعیف ژنو، دیگر نمی توان بر روی هیچ توافق نمود و طرف ایرانی در صورت تمایل (که متاسفانه مشاهده نمی شود) می تواند توافقات صورت گرفته را ابطال نماید.

حال، آیا با ادله اشاره شده، مدعیان تدبیر و امید همچنان به دنبال روح توافق هستند؟ آیا نقض متن برنامه مشترک اقدام برای هر فرد غیرکارشناسی به اثبات نرسیده است؟ خطابه خوانان مردم را چه فرض کرده اند؟ آیا تیم مذاکره کننده در میز مذاکرات با ارواح به رایزنی می پردازند یا افرادی که همان ها همینک مشغول نقض متن توافق خود هستند؟

به رییس جمهور، معاون اول و وزیر خارجه اش، یکی از توصیه های 15 گانه اخیر امام خامنه ای در دیدار با کابینه یازدهم را یادآور می شویم که معظم له فرمودند: "موضع‌گیری صریح و قاطع در مسائلی همچون فلسطین، رژیم صهیونیستی، غزه، سوریه، عراق، تکفیری‌ها و دخالت‌های آمریکا، به نفع نظام جمهوری اسلامی است و منافاتی هم با زبان دیپلماسی و مذاکره ندارد."