از شر حشرات خانگی خلاص شویم

تدبیر24: حشرات بزرگ ترین رده جانوری هستند که نزدیک به یک درصدشان از نظر گونه ای مشکل سازند ولی به طورکلی فایده شان از ضررشان بیشتر است و ما فقط زمانی با آنها مشکل پیدا می کنیم که مستقیما بر سلامت یا اقتصادمان تاثیر سوء بگذارند. برای آگاهی از اصول مبارزه با دو گونه مهم از حشرات خانگی (سوسری ها و مورچه ها) با مهندس مژگان بنی اردلانی، کارشناس ارشد حشره شناسی پزشکی و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران گفتگویی کرده ایم که پیش روی شماست...

 حشرات از چه راه هایی سلامت ما را تهدید می کنند؟
 حشرات به روش های مختلفی می توانند سلامت ما را تهدید کنند که یکی از مهم ترین آنها انتقال عوامل بیماری زاست؛ یعنی حشرات می توانند به عنوان ناقل بیماری عمل کنند. راه دیگر این است که مستقیما ایجاد آلودگی و مشکل می کنند (مانند بیماری میازیس) و مساله دیگر بهداشت روانی افراد است که خیلی از افراد از به نوعی از حشرات می ترسند که این ترس می تواند درجات مختلفی داشته باشد. بحث دیگر مساله آلرژی زا بودن حشرات است. بسیاری از حشرات مانند سوسری ها در خانه و در بعضی افراد ایجاد عطسه، آبریزش بینی، آبریزش چشم و حتی مشکلاتی شبیه به آسم می کنند، ضمن اینکه گزش حشرات هم می تواند مشکلاتی ایجاد کند.
 
 مورچه ها هم ناقل بیماری هستند؟
نه! مورچه های خانگی بیماری خاصی را انتقال نمی دهند اما مورچه هایی داریم که در انتقال بعضی از عوامل بیماری زا نقش دارند که البته به عنوان میزبان واسط عمل می کنند و در منازل یافت نمی شوند. اینها مورچه هایی هستند که از طریق مصرف مواد غذایی آلوده مانند سبزی های آلوده وارد بدن انسان شده و سبب بیماری می شوند و البته شستن و ضد عفونی کردن کامل سبزی ها به راحتی این آلودگی ها را برطرف می کند.
 
 حشرات در کجاهای خانه بیشتر مخفی می شوند؟
 سوسک های ریز یا آلمانی بیشتر در داخل آشپزخانه و در درز کابینت ها، شکاف های بین وسایل موجود در آشپزخانه، پشت یخچال و اجاق گاز، خلل و فرج روی دیوارها و زمین و پریز برق لانه می کنند. ممکن است حتی داخل یخچال و نوارهای درزگیر یخچال هم وجود داشته باشند. اما سوسک های بزرگ یا آمریکایی بیشتر در مجاری فاضلاب، دستشویی و توالت، حمام، سقف های کاذب و به طورکلی جاهای تاریکی که دمای مناسب و رطوبت کافی داشته باشد مخفی می شوند.
 
 مورچه ها چطور؟
 مورچه ها هر جایی می توانند باشند، به این دلیل که آنها از محیط داخلی منزل به عنوان پناهگاه استفاده نمی کنند بلکه کارگرهایی هستند که به دنبال غذا می گردند و هر چه را که پیدا کنند به سمت لانه می برند. پس برای کنترل این حشرات باید منشاء آن را پیدا کرد و مساله ای که باید به آن توجه کرد این است که همه این حشرات به دنبال غذا می گردند، پس تمیز نگه داشتن محیط از خرده ریزهای غذا، شیرینی و بیسکوییت بهترین کاری است که می توان برای کنترل آنها انجام داد.
 
برای دفع مورچه ها چه باید کرد؟
ـ نکته مهم این است که بدانید مورچه ها کلونی یا لانه خود را داخل یا خارج از منزل ایجاد کرده اند. اگر لانه شان داخل منزل یا نزدیک به ورودی ها باشد، به راحتی می توانند وارد خانه شوند و ممکن است آنها را به طور سرگردان و در قسمت های مختلف خانه ببینید اما اگر کلونی آنها خارج از منزل باشد، این حالت پیش نمی آید. برای مبارزه با کلونی های داخل منزل باید ابتدا جای آنها را پیدا کرد و روی سوراخ هایی که ایجاد کرده اند سیمان کشید.

 اگر به طور دقیق این کار انجام شود، مورچه ها داخل کلونی مانده و می میرند اما اگر مورچه ها یک مسیر خروجی دیگر ایجاد کردند توصیه می شود از طعمه مسموم استفاده شود؛ یعنی مقداری مواد غذایی را آغشته به حشره کش های خاص کنید و آنها را در مسیر مورچه ها بگذارید. وقتی مورچه ها این مواد را به کلونی خود می برند سبب مرگ بقیه مورچه های داخل کلونی می شوند. راه دیگری که توصیه می کنم استفاده از جاروبرقی و دستمال نم دار در تمام مسیرهایی است که مورچه ها حرکت می کنند، چون آنها در حین حرکت از خودشان موادی ترشح کرده و به اصطلاح یک تونل بو ایجاد می کنند و تا زمانی که مورچه ها در این تونل بو حرکت می کنند، مسیر خود را گم نمی کنند اما اگر از این تونل خارج شوند، مسیر خود را گم کرده و دیگر نمی توانند کلونی را پیدا کنند و این امر به مرگ آنها منجر می شود. پس استفاده از دستمال نم دار در از بین بردن تونل بوی مورچه ها بسیار موثر است.

 در مورد سوسک ها چه طور؟

ببینید؛ همان طورکه گفتم همه این حشرات به دنبال غذا و پناهگاه هستند. بنابراین باید بتوانید این دو عامل را حذف کنید و اگر هم با سمپاشی نتیجه نگرفتید، باید این احتمال را در نظر بگیرید که روش شما صحیح نبوده است. باید دقیقا جاهایی را که آلودگی وجود دارد، کنترل کنید. اگر اتاق را سم پاشی کنید و آنها در حمام یا توالت باشند، فایده ای ندارد. اگر سرویس ها را سمپاشی کنید و آنها در جاهای دیگر هم وجود داشته باشند، باز بی فایده خواهد بود.
 

 سم خاصی برای مبارزه با حشرات خانگی پیشنهاد می کنید؟
ـ بهتر است از مراکز یا دفاتر مبارزه با آفات کمک بگیرید. به هر حال، این مواد، سمی هستند و مخاطراتی که ایجاد می کنند خیلی بیشتر از فوایدی است که دارند. سم ها عمدتا وسیع الطیف هستند و گروه وسیعی از آفات را از بین می برند. به عنوان مثال اگر سمی برای سوسری ها استفاده شود، می تواند مورچه ها را هم از بین ببرد و برعکس. بنابراین به دوز مصرفی حشره کش ها بستگی دارد، به همین دلیل بهتر است با یک کارشناس مشورت شود و بر اساس نوع آلودگی، نوع خانه و شدت آلودگی، دوز لازم استفاده شود.
 
 نظرتان در مورد استفاده از اسپری ها و قرص های مبارزه با حشرات چیست؟
ـ در استفاده از اسپری چون فرد مرگ حشره را می بیند، از نظر روانی، برایش آرامش بخش است. این روش خوب است ولی روش اساسی نیست. این روش برای مبارزه با حشراتی خوب است که به صورت عبوری یا گذری وارد خانه می شوند اما اگر در خانه تخم ریزی کرده و در حال رشد و نمو باشند، دیگر فایده ندارد و باید پناهگاه ها را پاکسازی کرد و مواد غذایی را از آنها دور کرد.
 
 این سم ها برای انسان خطری ندارند؟
ـ به هر حال سم، سم است و استفاده از آن باید در نهایت دقت باشد. اگر به طور مرتب یک اسپری دست بگیریم و به محض اینکه یک حشره می بینیم روی آن اسپری کنیم، سمی که در فضا پخش می شود، وارد دستگاه تنفسی مان می شود یا از طریق پوست جذب می شود و به هر حال تاثیرات سویی خواهد داشت. بعضی از قرص ها هم که تحت عنوان قرص حشره کش مصرف می شوند به محض اینکه از لفاف خود خارج شوند، در محیط متصاعد می شوند، بنابراین خیلی توصیه نمی شوند؛ مگر اینکه فردی در طولانی مدت در محیط حضور نداشته باشد.
 
بعضی ها در چاه فاضلاب نفت می ریزند. این کار، صحیح است؟
ـ اگر نفت روی خود حشره ریخته شود، موجب مرگش می شود اما سوسک ها معمولا در دیواره و سقف لوله های فاضلاب هستند و بوی نفت آنها را فراری می دهد ولی مجددا برمی گردند، پس فایده چندانی نخواهد داشت.