«قصه‌ها»ی رخشان دل «ونیز» را ربود

تدبیر24: جایزه بهترین فیلمنامه هفتادویکمین جشنواره بین‌المللی فیلم ونیز به راویان «قصه‌ها»ی رخشان بنی‌اعتماد رسید. درساعت 19 به وقت ونیز در تالار سالاگرانده کاخ سینما در «لیدو» ونیز از میان جایزه‌های اصلی، جایزه برترین فیلمنامه، نصیب رخشان بنی‌اعتماد و فرید مصطفوی شد. شب پایانی جشنواره ونیز شب گذشته در ایتالیا برگزار شد و فیلمنامه «قصه‌ها» در رقابت با 20رقیب، گوی سبقت را از آنها ربود.

بنی‌اعتماد در آخرین ساخته خود با گردآوردن همه شخصیت‌های اصلی فیلم‌های پیشین خود از «خارج از محدوده» تا «خون‌بازی» روایتی از تهران امروزی را در پس سرنوشت شخصیت‌های خود جای داده است. شاید در میان جایزه‌های این جشنواره قدیمی‌ و مهم اروپایی، بهترین جایزه‌ای بود که نصیب فیلم‌سازی شد که روایتگری، مهم‌ترین خصوصیت کارهایش است. بنی‌اعتماد در قصه‌ها هم روایت تلخ و صریحی از روزگار امروز دارد. شاید همین تلخی و صراحت باعث شد تا راه بلندی را از خیابان‌های تهران و گنجه سازنده‌اش تا تالار سالاگرانده کاخ سینما در «لیدو» ونیز طی‌کند و به جایزه بهترین فیلمنامه یا همان اوسلای طلایی ونیز برسد. قصه‌ها روایت هفت‌قصه است که از زبان شخصیت‌های فیلم‌های بنی‌اعتماد روایت می‌شود.

شخصیت‌هایی که بازیگران شناخته‌شده و شاخص سینمای ایران چون گلاب‌آدینه، مهدی هاشمی، فاطمه معتمدآریا، فرهاد اصلانی، باران کوثری، پیمان معادی، حبیب رضایی، نگار جواهریان، عاطفه رضوی، شاهرخ فروتنیان، بابک حمیدیان و حسن معجونی نقش‌های اصلی آن را بازی می‌کنند. این فیلم که در سال 90 ساخته شد هرچند با مشکلات زیادی روبه‌رو بود اما در نهایت به سی‌ودومین جشنواره فیلم فجر رسید و توانست مجوز پخش در ایران را بگیرد. مجوزی که بنی‌اعتماد می‌گوید اگر آن را نگرفته بود در جشنواره‌ای شرکت نمی‌کرد. او در نشست مطبوعاتی این فیلم در ونیز با پیمان معادی و حبیب رضایی شرکت کرده بود و در آنجا از رفع تحریم‌ها علیه ایران گفت. حرف‌هایی که با پوشش خبری رسانه‌های مهمی همراه شد. اما حرف‌های فیلمساز نبود که با واکنش منتقدان و رسانه‌های اروپایی روبه‌رو شد، خود فیلم نیز یکی از فیلم‌هایی بود که با روی خوش منتقدان مواجه شد و بسیاری آن را فیلمی صادق دانستند که راوی حرف‌های مردم سرزمین خود است. هرچند که استقبال خارجی‌ها با برخی واکنش‌ها در ایران هم روبه‌رو شد و حتی کار به وزیر فرهنگ‌وارشاد اسلامی هم رسید و جمله‌ای از وزیر نقل قول شد که سوال کرده بود چرا به این فیلم مجوز داده شده است؟

 جمله‌ای که رییس سازمان سینمایی اعلام کرد برداشت غلطی از صحبت‌های آقای جنتی بوده و موضوع مخاطب این فیلم نیست و این فیلم همه راه‌های قانونی برای کسب مجوز را طی کرده است. با همه این افت‌وخیزها فیلم آخر بنی‌اعتماد در دومین جشنواره بزرگ فیلم دنیا  توسط هیات داوران دیده شد. البته راه قصه‌ها در ونیز به پایان نمی‌رسد. این فیلم بعد از این قرار است از هشتم اکتبر در جشنواره لندن به نمایش در‌آید.  «قصه‌ها» محصول ایران‌نوین است. سال گذشته «ماهی و گربه» به کارگردانی شهرام مکری و از محصولات ایران‌نوین موفق به کسب جایزه بخش افق‌های جشنواره ونیز شده بود. جشنواره فیلم ونیز امسال با حضور شماری از هنرمندان ایرانی همراه بود که از جمله آنان می‌توان به رخشان بنی‌اعتماد، رامین بحرانی، نیما جاویدی، علی عسگری و امیر نادری اشاره کرد. در بخش مسابقه جشنواره 71 ونیز، کنار رخشان بنی‌اعتماد و «قصه‌ها»یش رامین بحرانی و «99خانه» هم شرکت کرده بودند. امیر نادری هم فیلم مستند 210 دقیقه‌ای از گفت‌وگوهایش با آرتور پن، از تاثیرگذارترین سینماگران سینمای مدرن آمریکا، در جلسات مختلف از سال ۲۰۰۵ داشت که در قالب فیلمی با نام «میزانسن با آرتور پن (یک مکالمه)» در بخش «کلاسیک‌ها» در جشنواره ونیز نمایش داده شد.  از میان سه چهره جوان سینماگر ایرانی، رامین بحرانی با دو فیلم «99 خانه» و یک فیلم کوتاه هشت‌دقیقه‌ای در بخش غیرمسابقه‌ای «افق‌ها»، نیما جاویدی با فیلم «ملبورن» با حضور نگار جواهریان و علی عسگری با فیلم «بچه» در بخش «افق‌ها» حضور داشتند.

 از ایرانی‌های حاضر، فقط «قصه‌ها» بود که توانست جایزه بهترین فیلمنامه را از آن خود کند. بهترین هنرپیشه مرد، آدام درایور از فیلم «قلب‌های گرسنه» بود. جایزه بهترین هنرپیشه جوان به رومین پاول برای فیلمی از فرانسه با نام «زمان آخرین ضربه (Le Dernier Coup De Marteau)» رسید و جایزه ویژه هیات ژوری نیز به «سیواس»، فیلمی مشترک بین ترکیه و آلمان به کارگردانی «مژدهی» رسید. جایزه شیر نقره‌ای ونیز اما به فیلم «شب‌های سفید پستچی» آندره کونچالوفسکی از روسیه رسید. در بخش افق‌ها که علی عسگری با «بچه» حضور داشت، «دادگاه» به‌عنوان بهترین فیلم شناخته شد. بهترین کارگردان، کسی جز ناجی ابونوار برای فیلم «تیب (Theeb)» نبود. جایزه ویژه هیات ژوری در این بخش را فرانکو مورسکو برای فیلم «برلوسکونی» از آن خود کرد. به عنوان بهترین فیلم کوتاه، «مریم» به کارگردانی سیدی صالح انتخاب شد و در نهایت، در بخش کلاسیک نیز، که امیر نادری از ایران حضور داشت، اتوره اسکولا موفق شد برای فیلم «یک روز ویژه (Una Giornata Particolare)» این جایزه را کسب کند.