ايران و روسيه گامي به پيش

تدبیر24: تفاهمنامه اقتصادی ایران و روسیه در شرایط کنونی نشان دهنده عزم استوار دو کشور برای استفاده از توانمندی های اقتصادی متنوع یکدیگر است. در طول سال های گذشته به ویژه پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی روابط ایران و روسیه در بالاترین سطح، بیشتر تمرکز بر سطوح نظامی، سیاسی و امنیتی را تجربه کرده است و همواره  روابط  اقتصادی و ظرفیت های گسترده این عرصه مورد غفلت قرار گرفته است.

در دوره دولت پیشین و اجرای سیاست نگاه به شرق  ما شاهد توسعه قابل توجه روابطه دو کشور در حوزه اقتصادی و تجاری بودیم. آنچه که این تفاهم‌نامه کنونی ایران و روسیه را پر اهمیت می‌سازد شرایط فدراسیون روسیه در وضع تحریم های فزاینده علیه ایران از سوی اروپا و آمریکاست که اهمیت این رویکرد را برجسته می‌سازد درواقع این تفاهمنامه می تواند سرآغازی برای استفاده عملی دو کشور از وضعیت های اقتصادی و فنی یکدیگر باشد.

اما توضیح قابل توجه این است که با در نظر گرفتن شرایط  حاکم بر روابط دو کشور در دو دهه گذشته به نظر می رسد همچنان برنده این شرایط و این روابط فدراسیون روسیه است که می تواند همچنان نفوذ ایران را در حوزه های مورد توجه خود تحت کنترل درآورد و همچنان می تواند از بازارهای ایران در غیبت رقبای غربی بهره برداری کند و شرکت های اروپایی و آمریکایی را در حسرت بهره برداری از بازار بزرگ ایران به تلاش وادارد و در واقع توجه به این نکته که ضمن آنکه توسعه روابط اقتصادی با روسیه یک ضرورت انکار ناپذیر است اما نمی توان این نکته را نیز از نظر دور داشت که تامین منافع جمهوری اسلامی ایران در چنین رابطه ای موکول به موازنه ژئوپلیتیکی و روابط آن با بازیگران منطقه ای و بین‌المللی‌است، تجربه روابط دو کشور نشان داده است چنانچه ایران از این ظرفیت ژئوپلیتیکی بی همتای خود بهره گیرد به برنده اصلی رابطه طرف مقابل خواهد بود و این بار نیز بعد از تجربه  روابط با چین  و منابع بی منتها و عظیم طرف چینی در مبادلات تجاری با ایران که یک بازی کاملا یک طرفه به نفع چین را شکل داد می توان انتظار داشت از شرایط به وجود نیامدن موازنه ژئوپلیتیکی روسیه نیز در چنین شرایطی قرار گیرد .

البته این نکته نیز قابل توجه است که با در نظر گرفتن تلاش های کنونی برای حل اختلافات ایران با کشورهای غربی به ویژه آمریکا می توان انتظار داشت امضای این تفاهمنامه سبب بالاتر رفتن دست ایران در مذاکرات تجاری با همه طرف های خارجی شود. امضای این تفاهمنامه می تواند برای جمهوری اسلامی ایران فرصت چانه زنی بهتر و تعامل بهتر با شرکای تجاری خود نه تنها با روسیه و چین بلکه کشورهای اروپایی و آمریکایی فراهم آورد پس استفاده از این فرصت بسته به تدبیر و درایتی است که تصمیم گیرندگان و مجریان سیاست خارجی و روابط خارجی کشور ما از آن برخوردار هستند و در عمل آن را به کار خواهند گرفت.