دودی که به چشم همه می رود

تدبیر24: داریوش کشاورز - کره خاکی چند قرن پیش از اختراع و پیدایش تکنولوژیها چگونه بوده است؟ نه کارخانه ای، نه خودرو و نه بسیاری از وسایل آلوده کننده دیگر در زمین وجود نداشت. آن روزها درختان زیادی در این کره بودند و هوای زمین پاک بود و تعداد انسانها هم کمتر از حال بود. اما با رشد تکنولوژی، آمار انسانها و آلاینده ها رفته رفته زیاد شد و این افزایش در طی دو سه قرن گذشته تاکنون ادامه یافت؛ تا به امروز که محیط زیست در وضعیت بحرانی قرار دارد. حال سوال این است، با وجود این که بسیاری از منابع بوجودآورنده آلاینده ها را نمی توان از زندگی انسان امروز حذف کرد چگونه می توان زمین و هوایی پاک تر داشته باشیم تا سالم تر زندگی کنیم؟ برای رسیدن به جواب، ابتدا سوال دیگری را مطرح می نمایم. اگر از یک فرد عامی بپرسیم که روشن شدن یک کبریت برای چند لحظه، چه تاثیری بر کره زمین و محیط زیست دارد؟ ممکن است بخندد و جواب دهد که چندان تاثیری ندارد. اما اگر همین سوال را از یک دانشمند بپرسیم حتما به ما جواب خواهد داد: روشن شدن همین چند لحظه هم در گرمایش و آلودگی کره زمین به اندازه و سهم خود تاثیرگذار است. تصور کنید یکصد میلیون انسان در جهان روزانه یک نخ کبریت بیشتری روشن کنند. اگر حجم آتش این یکصد میلیون کبریت را در کنار هم قرار دهیم، آتش عظیمی بوجود می آید. متاسفانه هر روز در رسانه ها، اخباری پیرامون آتش سوزی جنگلها و مراتع کشور در یکی از نقاط کشور منتشر می شود و باید بدانیم که با این روند، آسیب ها و هزینه های فراوانی در زمینه های گوناگون زندگی ما و طبیعت وارد می شود که در ذیل به چند مورد از آنها می پردازیم: 1- همانطور که می دانیم باید سالیان زیادی طی شود تا یک بذر یا نهال به درختی نسبتا قوی و تنومند تبدیل شود. آیا می دانید در طول این سالها به چه میزان تصفیه کننده های هوا را از دست داده ایم؟ و در پی آن، چه اندازه بیماریها افزایش یافته و جان انسانها به خطر می افتد؟ آیا می دانید که برای درمان افراد، چقدر از منابع طبیعی باید مصرف شود تا داروهای درمانی آنها به دست آید؟ آیا می دانید که درمان انسانها چه هزینه های سنگین مالی برای افراد و دولتها در بر دارد؟ که این فشارهای مالی منجر به مشکلات روانی نیز می گردد. آیا می دانید که در پی این آتش سوزیها، چه گونه های زیستی، گیاهی و داروئی با اهمیتی که برای تعادل محیط زیست بسیار مهم هستند از بین می روند؟ 2-درختان منبع تولید اکسیژن می باشند و نابودی آنها به منزله کاهش اکسیژن می باشد. بی شک اهمیت اکسیژن بر کسی پوشیده نیست. 3-درختان زیستگاه حیوانات و پرندگان هستند. با نابودی درختان و مراتع، شمار زیادی از حیوانات و پرندگان، محیط زیست و منبع تغذیه خود را از دست می دهند و با خطر انقراض روبرو می شوند. 4-درختان در کاهش آلودگی صوتی مؤثرند. بنابراین هرچه تعداد درختان (بویژه در شهرها) کاسته شود، میزان آلودگی صوتی افزایش می یابد. و همانطور که می دانیم آلودگی صوتی از خطرناک ترین آلودگی های زیست محیطی می باشد. 5-درختان منبع تولید چوب هستند. با نابودی درختان در طولانی مدت با مشکل کمبود چوب مواجه می شویم و بسیاری از صنایع چوبی با خطر تعطیلی روبرو شده و افراد زیادی بیکار می شوند. بنابراین باید از منابع چوب حفاظت نموده و بصورت بهینه از آنها استفاده نماییم. 6-درختان نقش بسزایی در کاهش فرسایش خاک دارند. همچنین درختان از منابع آبی حفاظت می کنند. بنابراین با کاهش درختان، بحران کم آبی و فرسایش خاک افزایش می یابد. 7- انسان از دیر باز علاقه وافری به زیبایی داشته است. هرجا که درخت باشد، زیبایی بوجود می آید. پس وجود درختان تاثیرات روانی مثبتی بر انسانها دارند. 8- درختان به خنکی هوا کمک می کنند. کاهش درختان موجب بالاتر رفتن دمای هوا می شود. 9-جنگل یک منبع کارآفرینی مهم می باشد و با سوختن جنگل ها، آمار بیکاری افزایش می یابد. 10-بسیاری از مراتع و جنگلها منبع تغذیه و چراگاه دامها می باشند. با آسیب دیدن مراتع، دامهای کمتری می توان پرورش داد و در نتیجه منابع تغذیه ای انسانها به خطر می افتد که این امر برسلامت انسانها تاثیر گذار خواهد بود . اگر یک درخت در نقطه ای از زمین آسیب، قطع و آتش بگیرد بی گمان بر آلودگی هوا و گرم شدن کره زمین تاثیر گذار است. اما راهکارهای پیشگیری از آتش سوزیها و مشکلات زیست محیطی چیست؟ 1-فرهنگ سازی از طریق رسانه های دیداری شنیداری و نوشتاری که می تواند آحاد جامعه را نسبت به اهمیت محیط زیست آگاه تر نماید. البته این فرهنگ سازی باید به گونه ای باشد که تمامی مردم را در بر گیرد؛ چرا که بسیاری از آتش سوزیها توسط برخی افراد سهل انگار، بی تعهد و ناآگاه انجام می شود که فکر می کنند جنگل، کوه و دریا به آنها تعلق ندارد و نسبت به آن تعهدی ندارند. بنابراین این فرهنگ سازی می بایست منجر به آگاه سازی افراد ناآگاه شود. 2-می توان در پایه های مختلف تحصیلی، دروسی را پیرامون اهمیت محیط زیست قرار داد. همچنین در تمام رشته های دانشگاهی یک واحد درسی در رابطه با محیط زیست اضافه گردد. 3-ضرورت دارد که اکنون یک حرکت جهادی در رابطه با موضوع محیط زیست صورت گیرد و آن هم می تواند از طریق مدارس بهتر پیش برود. بسیاری از دقایق آخر درس کلاسهای مدرسه به بیکاری می گذرد که می بایست معلمان محترم و زحمت کش نسبت به این موضوع تعهد بیشتری خرج داده و کمی مطالعات در رابطه با محیط زیست انجام داده و نسبت به اهمیت آن در کلاس با مشارکت خود دانش آموزان بحث و گفتگو شود. 3-طرح انشاءهایی در رابطه با محیط زیست. 4-فعالیت بیشتر افراد دوستدار و آگاه به محیط زیست در حوزه های اجتماعی جهت ارائه راهکارهایی پیرامون حفظ محیط زیست. 5-الگو برداری از راهکارهای کشورهایی که در زمینه حفظ محیط زیست موفق تر عمل نموده اند. 6-ایجاد فضاهایی جهت برپایی آتش در مناطق تفریحی و گردشگری. 7-قرار دادن سطل آشغال در مکانهای مورد نیاز جهت حفظ محیط زیست. 8- استفاده از توان بیان و جایگاه مبلغان و صاحب منبران به ویژه در ایام مذهبی که به اکثر نقاط کشور سفر می کنند. 9-مجالس و مهمانی ها فرصت مناسبی برای مطرح کردن اهمیت محیط زیست و موضوعات موثر بر کیفیت و تعالی زندگی ما می باشد. بهتر است دوستداران محیط زیست چنین مسائلی را مطرح کرده تا منجر به شکستن سکوت حاکم بر مجلس و پرهیز از گفت و شنودهای کلیشه ای شود. که این امر باعت بالا رفتن آگاهی عمومی پیرامون این حوزه از مسائل می گردد. 10- اجرای قوانین و جرائم سخت گیرانه تری در برابر آسیب رسانندگان به محیط زیست. 11-درختان نیز جاندار هستند و همانند هر جاندار دیگری حق نفس کشیدن دارند. و از بین بردن یک درخت به منزله قطع حیات و کشتن یک موجود زنده می باشد. که از دیدگاه انسانی، اخلاقی و مذهبی، از بین بردن آن مردود است. و در پایان بدانیم با روشن بودن چند دقیقه ای یک لامپ و رها کردن یک کیسه پلاستیکی در طبیعت و... آسیبی جدی به محیط زیست وارد می شود . پس سوختن حتی یک درخت در کره زمین بر کل زمین تاثیرگذار است. هر حرکت و عمل ما در هر نقطه از زمین و یا زمان صورت گیرد، بی شک انعکاس آن به ما بر می گردد و در صورت انجام یک عمل منفی، " دود آن به چشم همه ما خواهد رفت ". پس نسبت به مسائل به ویژه مسائل زیست محیطی بی توجه نباشیم چرا که محیط زیست به عنوان زیستگاه ما و مادر و مرجع حوزه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، اجتماعی، خانوادگی و ... می باشد. و با آسیب دیدن آن، تمام حوزه های فوق دچار آسیب می گردد. به قول سعدی پارسی گوی:

" بنی آدم اعضای یکدیگرند که در آفرینش ز یک گوهرند

چو عضوی به درد آورد روزگار دگر عضوها را نماند قرار "