جنگل‌های گیلان سطل زباله شده‌اند

تدبیر24: گیلان استانی است زیبا و سرسبز که از نعمتهای بزرگ الهی چون کوه، دریا، جنگل و آبشارها، رودخانه‌ها و ییلاقات سرسبز برخوردار است اما با معضلات بزرگی هم دست به گریبان است و یکی از مهمترین آنها زباله است که چشم اندازهای بکر طبیعی گیلان را دست خوش تغییرات ناخوشایندی کرده است.

براساس اعلام اداره کل حفاظت محیط زیست گیلان، سرانه تولید زباله در کشور برای هر نفر روزانه حدود 700 گرم است این در حالی است که این رقم در گیلان به طور میانگین بین 800 گرم تا یک کیلو و 200 گرم برآورد می‌شود.

محمدرضا برجی، مدیرکل محیط زیست گیلان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنای گیلان، قرار گرفتن مکان‌های دفن زباله در حاشیه رودخانه‌ها، جنگل‌ها و دریاها، دفن غیر اصولی و بالا بودن سطح آب‌های زیر زمینی را از مهمترین دلایل موفق نبودن دفن زباله عنوان کرد و گفت: متاسفانه مطالعه‌ای بر روی جانمایی جایگاه‌های دفن زباله استان صورت نگرفته به طوری که بخش قابل توجهی از زباله‌ها در دل جنگل، کنار رودخانه و حاشیه ساحل انباشته و دفن می‌شوند.

وی با اشاره به اینکه بیش از 30 مرکز دفن زباله در استان وجود دارد، خاطرنشان کرد: عملیات دفن زباله در هیچ یک از 30 جایگاه دفن زباله استان، اصولی و استاندارد نیست. متاسفانه استانداردهایی از جمله زیرسازی و ایزوله محل دفن و نصب سیستم تصفیه شیرابه، رعایت نشده که این امر سبب پراکنده شدن زباله دراطراف، ایجاد منظره ناخوشایند و بوی نامطبوع تا شعاع چند کیلومتری و نیز نَشت شیرابه‌های زباله به منابع آبی با هر بارندگی شده است.

وی متذکر شد: بخش عمده‌ای از منابع آبی زیرزمینی و رودخانه‌های گیلان آلوده به شیرابه‌های زباله است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست گیلان افزود: به علت پراکندگی زباله‌های روستایی و زباله‌هایی که در طبیعت رها شده، تاکنون محاسبه‌ای برای تخمین میزان شیرابه‌های مناطق دیگر انجام نشده است. بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد سالانه تعداد زیادی از آبزیان و پرندگان بر اثر تماس با آبهای آلوده از بین رفته و تعدادی از افراد هم بر اثر مصرف آب‌های آلوده، شنا در آن و همچنین تماس با آبهای زراعی که شیرابه‌های زباله در آن نفوذ کرده، دچار بیماری‌های گوارشی و پوستی می‌شوند.

به گفته وی یک تن زباله انباشته شده، دو مترمکعب گاز گلخانه‌ای تولید می‌کند که در طولانی مدت سبب گرم شدن زمین و وارونگی هوا می‌شود.

مدیرکل محیط زیست گیلان با بیان اینکه بارندگی‌های فراوان در گیلان میزان شیرابه‌ها و قدرت و سرعت نفوذ آنها به خاک و آب را افزایش داده است، ادامه داد: مهم ترین راهکار حل معضل شیرابه‌ها، ایجاد سامانه جمع‌آوری شیرابه‌ها و نصب سیستم تصفیه در محل‌های دفن زباله است.

وی تصریح کرد: براساس قانون برنامه پنجم توسعه تا 2 سال دیگر، باید مراکز دفن زباله در استانهای شمالی تعطیل شده و شیوه‌های دیگری از جمله تولید کمپوست و برق از سوزاندن زباله جایگزین شود.

دکتر محمد علی نجفی، استاندار گیلان پیش از این گفته بود: فعالیت چهار کارخانه زباله سوز در استان بخش زیادی از پسماندهای تولید شده را امحاء می‌کند.

وی بیان کرده بود: گیلان یکی از استان‌های گردشگرپذیر است از این رو روزانه حجم زیادی زباله در آن تولید می شود که مشکلات زیادی را برای استان شمالی کشور به وجود می‌آورد.

استاندار گیلان افزوده بود: روزانه حدود 2000 تن زباله در استان گیلان تولید می‌شود که 600 تا 700 تن از آن مربوط به شهر رشت است، همچنین روستاهای استان روزانه حدود 800 تن زباله تولید می‌کنند در حالیکه تا چند سال گذشته هیچ زباله‌ای در روستاها تولید نمی‌شد اما به علت افزایش جمعیت و رفت و آمد مسافران و گردشگران، این بخش‌ها نیز به تولید کنندگان زباله پیوستند.

وی با تاکید بر اینکه جمع آوری و امحای این میزان زباله نیازمند بکارگیری مکانیزم کارآمدی است، گفته بود: سه کارخانه کمپوست در استان گیلان فعال بود اما بنا به دلایلی تعطیل شده بود، اکنون با اقدامات انجام شده دو کارخانه فعال شده است و سومی نیز به زودی شروع به کار خواهد کرد.

نجفی افزوده بود: استانداری گیلان با شهرداری استان برای راه‌اندازی یک کارخانه زباله سوز قرارداد منعقد کرده است و مبلغ 11 میلیارد تومان از بخش دولتی به آن اختصاص داده است. اقدامات اجرایی ساخت این کارخانه آغاز شده و بر اساس پیش‌بینی انجام شده تا دو سال آینده به بهره برداری می‌رسد. همچنین با شهرداری استان در حال مذاکره برای ساخت کارخانه زباله سوز در هشت نقطه دیگر از استان هستیم.

وی درباره آلودگی دریای خزر گفته بود: ورود فاضلاب‌های خانگی و کشاورزی به دریای خزر یکی از مشکلات زیست محیطی این پهنه آبی است، از این رو اقدامات لازم برای جلوگیری از این کار در استان انجام شده و به تمام دستگاه ها نیز رعایت تمام موازین زیست محیطی تاکید شده است.

وی تاکید کرده بود: اگر نهادی نسبت به اجرای قوانین زیست محیطی کوتاهی کند قطعا با آن برخورد می‌شود و با اینکه از نظر اشتغال، استان گیلان دارای مقام خوبی در کشور نیست، اما با این حال با متخلف به شدت برخورد خواهد شد.

احداث نیروگاه زباله سوز به عنوان سریعترین گزینه برای مدیریت پسماند زباله استان گیلان انتخاب شده است.

فرهاد کرمی، مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری گیلان گفته بود: در خوش بینانه‌ترین وضعیت چنانچه روزانه 400 تن زباله در کارخانه‌های گیلان تبدیل به کود آلی (کمپوست) شود حدود 1600 تن زباله سرگردان در استان باقی می‌ماند.

وی، پایین بودن ظرفیت و تعداد کارخانه‌ها، مسقف نبودن محل‌های نگهداری و تبدیل زباله به کمپوست، قابلیت تبدیل شدن فقط 50 تا 60 درصد زباله‌ها به کمپوست، استقبال نکردن کشاورزان از کود آلی و درنهایت سودآور نبودن این صنعت را از مهمترین دلایل عدم موفقیت طرح تبدیل زباله به کمپوست در گیلان دانست.

مدیرکل دفتر امور شهری و شوراهای استانداری گیلان بیان کرده بود: پس از جداسازی زباله‌های قابل بازیافت، زباله‌های خُرد شده باید حدود 50 تا 75 روز در فضایی سرپوشیده بماند. متاسفانه در گیلان محل‌های نگهداری زباله کارخانه‌های کمپوست مسقف نبوده و با وجود بارندگی‌های فراوان و رطوبت هوا میزان قابل توجهی از زباله ها در فرآیند تبدیل به کمپوست از بین می‌رود و در مواقعی ایجاد شیرابه کرده و کمپوست تولیدی هم کیفیت لازم را ندارد.

کرمی خاطرنشان کرده بود: هزینه مسقف کردن یک سالن 250 تنی کمپوست حدود 6 میلیارد تومان است که صرف این هزینه برای صاحبان کارخانه‌ها، با توجه به سود کم تولید کمپوست در گیلان، اقتصادی و به صرفه نیست.

وی، استقبال نکردن کشاورزان از کود آلی را هم مزید بر علت دانست و گفت: کود تولیدی از زباله بیشتر مصرف و کاربرد باغبانی دارد، بر این اساس بخش عمده‌ای از کشاورزان گیلانی که شالیکارند، تمایلی به استفاده از آن ندارند، از طرفی بسیاری از این کودها نامرغوب بوده، ناخالصی هایی همچون شیشه و پلاستیک داشته و قابلیت استفاده در زمینهای کشاورزی را ندارد.

مدیرکل دفتر امورشهری و شوراهای استانداری گیلان افزوده بود: از آنجا که فقط حدود 50 تا 60 درصد زباله هایی که به کارخانه کمپوست فرستاده می‌شود قابلیت تبدیل به کود آلی را دارد، حتی اگر امکان تبدیل همه زباله های تولیدی استان به کمپوست وجود داشته باشد، حدود 700 تا 800 تن زباله قابلیت کمپوست شدن نداشته و به محل های دفن زباله بر می‌گردد.

کرمی در خصوص طرح جامع مدیریت پسماند گفت: در این طرح راهکارهای دفن، تولید کمپوست و زباله سوز، بررسی و در نهایت طرح احداث نیروگاه زباله سوز به عنوان سریعترین و موثرترین گزینه برای مدیریت پسماند زباله استان، معرفی و انتخاب شد.

حجت شعبان پور، معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار گیلان در خصوص نیروگاه زباله سوز گیلان که در رشت ساخته خواهد شد گفته بود: شهرداری رشت متولی اجرای طرح نیروگاه زباله سوز است. اگرچه این نیروگاه، زباله‌های رشت و شهرهای اطراف را تحت پوشش قرار می‌دهد اما در نظر داریم صنعت تولید برق از زباله را در استان گسترش دهیم که در این باره مذاکراتی نیز با سرمایه گذاران خارجی برای احداث نیروگاه زباله سوز در غرب گیلان انجام شده است.

معاون استاندار گیلان، مهم ترین مزیت این طرح را سودآور بودن آن دانست و گفت: بخشی از برق تولیدی، نیاز کارخانه را تامین کرده و بخش دیگر نیز به شرکت برق منطقه‌ای فروخته خواهد شد. از طرفی، این شیوه تولید شیرابه نداشته و از آلودگی زیست محیطی نیز جلوگیری می‌کند.

باید دید راهکار ساخت نیروگاه زباله سوز گیلان برای حل معضل زباله در گیلان می‌تواند این معضل را حل کند یا اینکه مثل تجربه‌های قبلی نیمه کاره و بی نتیجه رها شده و راهکار دیگری جایگزین آن می شود. چنانچه طرح نیروگاه زباله سوز گیلان با موفقیت به سرانجام برسد بازهم معضل شیرابه‌های زباله تا 50 سال دیگر منابع آبی و خاک گیلان را تهدید می‌کند.