ویتنام میدان رقابت آمریکا و چین

تدبیر24: تصمیم رفع بخشی از ممنوعیت فروش سلاح واشنگتن به هانوی روز پنجشنبه پس از دیدار 'جان کری' وزیر امور خارجه آمریکا با 'فم بین مین' معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه ویتنام اعلام شد.

تحریم تسلیحاتی آمریکا علیه ویتنام از سال 1984 به اجرا درآمد. واشنگتن و هانوی روابط دیپلماتیک را از حدود 20 سال پیش از سر گرفتند.

کارشناسان اعتقاد دارند آمریکا تلاش دارد در شرق، جنوب شرق آسیا و منطقه اقیانوس آرام به مقابله با چین برخیزد و هر نقطه ای که پکن حضور و نفوذ دارد واشنگتن نیز رایزنی با کشورهای آن منطقه را در دستور کار قرار می دهد.

برقراری مناسبات نظامی ویتنام و آمریکا در پی گسترش اختلافات هانوی با پکن که طی چند ماه گذشته با انتقال سکوی حفاری چین به نزدیکی ویتنام و محل اختلافات ارضی دو کشور تشدید شد، نشانه تلاش کاخ سفید برای ادامه مقابله با چین در منطقه است.

نفوذ در کشورهای جنوب شرق آسیا که با چین اختلاف دارند مرکز رقابت پکن و واشنگتن شده است. چین تلاش دارد به رغم اختلافات مرزی با کشورهای عضو آ.سه.آن که واشنگتن به آن دامن می زند با کشورهای عضو از جمله اندونزی، مالزی، ویتنام، تایلند، کامبوج و ویتنام تعامل بیشتر اقتصادی برقرار کند تا به خنثی سازی برنامه های کاخ سفید بپردازد.

از سوی دیگر کاخ سفید با ایجاد رعب در بین این کشورها و با بزرگ کردن اختلافات مرزی و فروش تسلیحات و کمک های نظامی به آن ها نفوذ خود را در آ.سه.آن بیشتر می کند تا سدی در مقابل نفوذ چین ایجاد نماید.

وزارت امور خارجه آمریکا پس از دیدار روز پنجشنبه جان کری با همتای ویتنامی خود در واشنگتن اعلام کرد آمریکا ممنوعیت فروش تسلیحات مورد استفاده برای دفاع از مرزهای دریایی ویتنام را برداشته است.

هر چند 'جن ساکی' سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا این تصمیم را بی ارتباط با چین می داند، اما کارشناسان معتقدند تجهیز تسلیحاتی ویتنام و فیلیپین توسط کاخ سفید تنها برای مقابله با چین انجام می شود و این مساله هر روز رو به گسترش است.

ژنرال 'مارتین دمپسی' رئیس ستاد مشترک ارتش آمریکا نیز مرداد ماه امسال با ادعای 'تعهد واشنگتن به استقرار ثبات در منطقه' به ویتنام سفر کرد.

در دیدارهای این ژنرال آمریکایی با 'نگوین تان دونگ' نخست وزیر ویتنام، تقویت همکاری های جامع بین هانوی و واشنگتن در زمینه همکاری های نظامی در پنج حوزه مورد موافقت قرار گرفت.

این مقام ارشد نظامی آمریکایی در راستای اهداف واشنگتن برای ممانعت از نفوذ چین در این منطقه گفت که کاخ سفید در زمینه آمادگی های نظامی با ویتنام همکاری نزدیک خواهد کرد چرا که این امر جزو اولویت های مهم واشنگتن تلقی می شود .

این افسر بلندپایه نظامی آمریکا تاکید کرده بود اگر ممنوعیت فروش تسلیحات مرگبار به ویتنام لغو شود، آمریکا می تواند به ساخت ظرفیت نیروی دریایی این کشور جنوب شرق آسیا کمک کند.

وی 'حوزه دریایی' را 'بزرگ ترین نقطه مورد علاقه مشترک دو کشور' برای همکاری دانسته بود، نقطه ای که برای چین نیز از حساسیت ویژه ای برخوردار است و بار دیگر وزیران امور خارجه آمریکا و ویتنام در دیدار روز گذشته بر آن انگشت گذاشتند.

مشاوره ژنرال آمریکایی که گفته بود 'اگر ممنوعیت فروش تسلیحات به ویتنام لغو شود، توصیه من این خواهد بود که ما با حوزه دریایی شروع کنیم' نیز نتیجه داده و این مناسبات پس از دیدار دیپلمات های بلندپایه آمریکا و ویتنام آغاز شد.

از زمان عادی سازی روابط ویتنام و آمریکا در سال 1995 تجارت بین این دو دشمن سابق دوران جنگ رونق گرفته، ولی به علت ممنوعیت فروش تسلیحات مرگبار آمریکایی به ویتنام، همکاری های نظامی تاکنون محدود بود که کلید رونق این همکاری ها را وزیران خارجه دو کشور در واشنگتن زدند.

هانوی در حال حاضر درگیر یک مناقشه دریایی شدید با پکن بر سر آب های مورد مناقشه و مجموعه جزایری در دریای چین جنوبی است.

حفر چاه نفت توسط چین در مناطق مورد چالش با ویتنام از اردیبهشت ماه باعث اعتراضات گسترده ای در ویتنام شد که چهار چینی در این اعتراضات کشته شدند.

چین و ویتنام بر سر مالکیت جزایر پارسل یا شیشا همواره اختلاف داشته اند. این جزایر تحت کنترل چین قرار دارد، اما ویتنام نیز ادعای مالکیت بر آن را مطرح می کند.

چین از سال 1974 میلادی و بدنبال نبرد با ویتنام جنوبی که تحت حمایت آمریکا بود، کنترل این جزایر را که گفته می شود از منابع غنی انرژی بهره می برد در اختیار گرفت.

از سوی دیگر نباید نادیده گرفت علاوه بر این که ویتنام از حوزه های نفوذ چین است و واشنگتن تلاش دارد از این نفوذ جلوگیری کرده و به اختلافات دو کشور دامن بزند، هند نیز تلاش دارد با حضور بیشتر در این حوزه با قدرت نخست اقتصادی آسیا به رقابت نزدیک بپردازد.

دولت 'نارندار مودی' نخست وزیر جدید هند این مساله را به صورت آشکار با اعزام هیات هایی به هانوی طی چند ماه حکومت خود آشکار ساخته است.

همکاری های نظامی هند و ویتنام نیز به شدت در حال توسعه است.هر چند آماری از حجم تجارت دو کشور در این زمینه وجود ندارد، اما دهلی تلاش دارد هانوی را در مقابل قدرت چین تجهیز کند.

موضوع همکاری نظامی بین هند و ویتنام مؤید نگاه راهبردی دهلی نو به منابع اش در منطقه و تلاش برای قدرتمند کردن ویتنامی است که می تواند به عنوان یک بازیگر در منطقه آسیای شرقی ظهور کند.

تقویت نیروی دریایی ویتنام توسط آمریکا نیز به نگاه کاخ سفید برای مقابله با هر دو قدرت اقتصادی آسیا یعنی چین و هند انجام می شود.