چرایی عدم حضور فعال روسیه در ائتلاف علیه داعش

تدبیر24: دکتر مصطفی مطهری - با توجه به تقابل اخیر روسیه با غرب و بویژه ایالات متحده آمریکا در تحولات اخیرِ منتج شده به بحران اکراین و صف آرایی جهان غرب در برابر روسیه، ما شاهد عدم مداخله روسیه در جنگ به اصطلاح ائتلافی غرب با سرکردگی آمریکا بر علیه داعش در عراق و سوریه هستیم.

آنچه روس ها را از این ائتلاف دور نگه داشته است علاوه بر تقابل اخیر طرفین با یکدیگر در بحران اکراین، تضاد منافع طرفین ( در عراق و سوریه ) نیز عاملی حیاتی برای عدم مشارکت با هم در رویدادهای اخیر در خاورمیانه محسوب می گردد که در چند ماه اخیر با توجه به ادعاهای داعش منوط ایجاد خلافت اسلامی و منتشر نمودن نقشه و مختصات سرزمین های قلمرو خلافت مذکور و نیز فجایع انسانی صورت گرفته از سوی آنها شکل جهانی تری به خود گرفته است.

کما اینکه این تضاد منافع کشورهای مزبور در خاورمیانه با توجه به تجهیز کردن و پشتیبانی کشورهای غربی از مخالفان دولت بشار اسد نمود عینی پیدا کرد که در مقابل روسیه نیز به دلیل هم پیمانی با دولت اسد و با توجه به جایگاه سوریه به عنوان یک کشور استراتژیک برای روسیه و دسترسی آبهای آزاد ( مدیترانه ) از طریق سوریه و داشتن پایگاه های نظامی در این کشور، از دست دادن سوریه و شامات به مثابه از دست دادن خاورمیانه برای روسیه و وسیع تر شدن دامنه نفوذ و نقش آمریکا در این منطقه محسوب می گردد.

از سوی دیگر از جمله اهداف اعلامی در این ائتلاف مذکور، جنگ علیه داعش و برچیدن شبه نظامیان موسوم به دولت اسلامی عراق و شام است که هر روز بیش از پیش قوی تر شده و احتمال این می رود که در آینده نه چندان دور منافع غرب بویژه آمریکا را در منطقه مورد تهاجم قرار دهند؛ فلذا این ائتلاف سایر گروه های معارض دولت سوریه را نه تنها مورد هدف خود قرار نداده بلکه اکثریت قریب به اتفاق کشورهای حضور یافته در این ائتلاف خود را متعهد به حمایت و تجهیز دیگر گروهای مسلح در سوریه تا سقوط دولت سوریه ( بشار اسد ) می دانند که این تعهد اعضای موسوم به ائتلاف به طور علنی با منافع و اهداف روسیه در سوریه در تضاد و تعارض بوده و این اصطکاک استراتژیک دلیل متقنی بر دوری روسیه از آن را گواهی می دهد. کما اینکه پوتین" رئیس جمهور روسیه در جلسه شواری امنیت ملی روسیه پیشنهاد ایجاد یک ائتلاف روسی علیه تروریست های داعش در سوریه را مطرح نموده است؛ درر واقع این موضع گیری روسیه ترجیحا نوعی تحرک روسیه با توجه به موقعیت زمانی است تا عرصه سوریه را برای آمریکا و ائتلافی که به منظور اجرای برنامه هایش در این کشور تشکیل داده است، خالی نگذارد.

یکی دیگر از دلایل عدم حضور فعال روسیه در ائتلاف علیه رادیکالیسم سلفی ( داعش ) که بطور واضح، مهم تر و بنیادی تر از موارد مسبوق الذکر می باشد این است که روسیه از شرایط به وجود آمده برای غرب در سوریه و عراق متنبه می گردد چرا که حضور و درگیر شدن غرب علی الخصوص آمریکا در سوریه و عراق، کانون توجه غرب را از اکراین و تحولات آن به سوی عراق و سوریه سوق خواهد داد و عرصه را برای فعالیت بیشتر روسیه در اکراین فراهم می نماید؛ به بیانی دیگر با غافل شدن و یا توجه کمتر غرب به ادامه تحولات در اکراین زمینه برای فعالیت های حداکثری روسیه خواه در شکل مداخله سیاسی و شانتاژ مخالفین در اکراین و یا خواه در نوع حمایت و تجهیز مخالفان بیش از پیش مهیا می گردد.

از جمله دیگر ادله های عدم حضور فعال روسیه در این ائتلاف محتمل نداشتن مجوز شورای امنیت سازمان ملل اعضای این ائتلاف می باشد. کما اینکه با توجه به شواهد موجود در حملات نظامی آمریکا در یک دهه اخیر، روسیه همواره با مجوز حمله نظامی از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد بوده وارد کاراز جنگ و نبرد نظامی شده است.

اگرسطح تحلیل را از دریچه روس ها به سمت غربیان تغییر دهیم انزوای روسیه بعد از الحاق کریمه به خاک خود و متعاقب با آن تحریم های فردی و سازمانی کشورعای غربی بر علیه روسیه نیز می تواند بر عدم اعتنا و دعوت برای نقش پررنگ تر نقش کنونی از روسیه برای شرکت در این ائتلاف تلقی گردد. بنحویکه به روسیه و شخص پوتین بقولانند که در دنیای امروز در قرن بیست و یکم مهره ها به تنهایی قابلیت حرکت نداشته و محتوم به شکست اند.

نتیجتاً آنچه در مجموع قابل ارزیابی و در خور تحلیل می باشد در شرایط وخیم به وجود آمده در منطقه خاورمیانه هم روسیه و هم کشورهای غربی به رهبری ایالات متحده آمریکا منتفع می گردند؛ اما میزان انتفاع از این وضعیت بحرانی به نوعی متاثر از نقش جهانی هریک از کشورهای مذکور می باشد که با توجه به برنامه ریزی های اولویتی و اهداف سیاستگذاری شده بلند مدت و کوتاه مدت آنها راهبری و عملیاتی می گردد.