روایت بی بی سی فارسی از جنگ

تدبیر24: محمد صادقیان - فرانچسکا بوری از مسئولان حقوق بشر متولد ایتالیا که بسیاری او را با دو کتابش در رابطه با کوزوو و اسرائیل-فلسطین می شناسند،امروزه به عنوان یک خبرنگار خوب جنگ در سوریه حضور دارد و گزارش هایش با توجه به صداقت و روحیه حقیقت طلب خبرنگار از اهمیت بالایی در رسانه های جهانی برخوردار است و به محض انتشار به چندین زبان ترجمه و مورد استناد قرار می گیرند.

به گزارش  "سایت روز نو "، او در مقاله ای قابل تامل می نویسد:"سوری ها دیگر تحمل ما را ندارند. چون ما به دنیا چیزهایی مثل عکس آن بچه ‌ هفت ساله با سیگار و کلاشینکوف را نشان می‌ دهیم. کاملاً مشخص است که این عکس شکاری نیست و دستکاری شده است، با این حال همین عکس در روزنامه ها و وب ‌سایت های سرتاسر جهان منتشر شد و صدای مردم در آمد که این سوری ها! این عرب ها! چقدر بربر و عقب‌ مانده هستند".

او در مهمترین پارامتر صداقت خبرنگار و واقعی بودن روایات جنگ را مورد تاکید قرار می دهد و ادامه می دهد "میدان جنگ جایی برای هیجان نیست.خبرنگار باید واقعیت را به تصویر بکشد ولو اینکه واقعیت برای مخاطب جذابیتی نداشته باشد".

امروزه شبکه های تلویزیونی با توجه به حساسیت جنگ و اهمیت گزارش های آن که باید دقیق،واقعی و بدون دستکاری باشد،خبرنگارهایی را به میادین جنگ می فرستند که دارای بالاترین مهارت ها بوده و کم اشتباه ترین باشد.ضمن اینکه خبرنگاری که برای تهیه گزارش به میدان جنگ می رود باید آموزش های لازم را در این ارتباط دیده و آشنایی کامل به شرایط جنگ داشته باشد.

کمااینکه امروزه "خبرنگاری جنگ" بصورت جدا در موسسه های رسانه ای تدریس می شود.

در این کلاس ها خبرنگار آموزش های متعددی را در شرایط جنگ دیده و وقتی به میدان جنگ برای تهیه گزارش اعزام می شود که به اندازه یک کارشناس اطلاعات و به اندازه یک سرباز جنگ مهارت دارد.اما متاسفانه در رسانه های فارسی زبان این موضوع کمتر مورد توجه قرار گرفته و به گفته یکی از استاتید ارتباطات،گزارش های جنگ این رسانه ها را غیرقابل اعتنا و اهمیت می سازد. بارزترین آن گزارش های شبکه بی بی سی فارسی است که این روزها با بحرانی تر شدن اوضاع منطقه با حضور دو خبرنگار در این زمینه اطلاع رسانی می کند.

این شبکه که مدعی حرفه ای بودن هست و همواره بر اصل بی طرفی تاکید دارد اما عملا در گزارش هایی که از تحولات اخیر منطقه بویژه عراق پس از حمله داعش پخش می کند نه تنها ضعیف و غیرحرفه ای عمل کرده بلکه مخاطب را کمتر در جریان واقعیت های موجود جنگ قرار می دهد.گاه حتی گزارش به جای روایت ماجرا به قهرمان بازی خبرنگار می گذرد.

به عنوان نمونه در گزارشی با عنوان" انفجار در چند متری خبرنگار بی بی سی در عراق"،خبرنگار عملا یک بازی کمدی را به جای گزارش جنگ به نمایش می گذارد.ضمن اینکه بوضوح مبتدی بودن خبرنگار و مهارت های پایین زبانی او در این گزارش مشهود است.

نفیسه کوهنورد به عنوان خبرنگار اعزامی بی بی سی فارسی به طرز ناشیانه ای،شلیک از توپخانه پیشمرگه را که بارها هشدار داده و حتی به کلام می گوید که شلیک توپخانه خودی است،شلیک از سوی "داعش" وانمود کرده و حتی خود این دروغ را باور کرده و پا به فرار می گذارد که این صحنه سازی با واکنش های زیادی مواجه می شود.

به گزارش روزنو، حتی یکی از رزمندگان دفاع مقدس که سالها در جنگ ایران و عراق حضور داشته به این گزارش واکنش نشان داده و در صفحه خود نوشت" بی بی سی فارسی بهتر است قبل از قهرمان بازی فقط کمی فکر و دقت کند.این شلیک از سوی داعش نیست.توپخانه خودی است"

یکی از کاربران هم به مزاح پیشنهاد کرد بی بی سی فارسی قبل از تهیه گزارش حداقل با یک سرباز مشاوره کند تا چنین گاف بزرگی ندهد.

این درحالیست که خبرنگار هم در پاسخ کاربران علنا می گوید "پیشمرگه صد بار تجربه جنگ داشته اما من که جنگ نبودم".

حال سوال این است خبرنگاری که از بدیهی ترین موضوعات جنگ بی اطلاع است و کوچک ترین آموزشی در این رابطه ندیده،چگونه به میدان جنگ برای تهیه گزارش اعزام می شود.

آیا فردا روز بی بی سی فارسی این گزارش ها را که صرفا به قهرمان بازی خبرنگار می گذرد به عنوان مدرک و سند جنگ از آرشیو خود به نمایش خواهد گذاشت؟

مارگارت هیگینز نخستین خبرنگار زن برنده پولیتزر برای خبرنگاری جنگ یک جمله طلایی دارد که می گوید "من برای هر کلمه ای که می نوشتم احساس مسئولیت می کردم چون واقعی و مستند بودن روایات من احترام به تاریخ و مردم بود".

آیا برای این خبرنگار جنگ صرفا پوشیدن جلیقه ضدگلوله اهمیت دارد و هورای دوستان که او را شیرزن خطاب کنند و یک خبرنگار نباید در حوزه ای که اطلاعات و آگاهی ندارد ورود کند.آیا این بی احترامی به مخاطب نیست که به راحتی جلوی دوربین شعورش را به بازی گرفته و در حالیکه همه سربازان ایستاده و شرایط عادی است،ادعا می کند مورد حمله قرار گرفته و شبکه هم با ادعای حرفه ای بودن دروغ او را به عنوان تیتر یک خود انتخاب می کند. این خبرنگار که پر اشتباه ترین خبرنگار در برنامه "نوبت شما " بوده و حتی در حوزه ترکیه که مدعی کارشناس بودن در آن است،اشتباهات فاحشی در روایات حوادث داشته چگونه است که امروز با کمترین اطلاعات در حالیکه حتی وضعیت استقرار در سنگر را نمی داند به روایت یک جنگ حساس در منطقه می پردازد.

حال آنکه در بی بی سی انگلیسی،اغلب خبرنگارانی که برای تهیه گزارش از منطقه اعزام می شوند خبرنگارانی زبده و حرفه ای هستند و در گزارش های تهیه شده از سوی آنها حتی طرز ایستادن و نشست شان در خودرو به گونه ای است که کاملا محرز است آموزش های حرفه ای لازم را دیده اند.اما اینکه چرا در بخش بی بی سی فارسی این دقت در انتخاب خبرنگار صورت نگرفته و واقعیت جنگ در سایه قرار می گیرد جای سوال است.

در گزارش های خانم کوهنورد از اوضاع عراق،آنقدر که اسم ایران و گفته ها و شنیده ها در این مورد عنوان می شود به اصل ماجرا پرداخته نمی شود.ضمن اینکه اغلب گزارش ها از مناطق امن تهیه شده ولی وانمود می شود که خبرنگار در محدوده درگیری ها حضور داشته است و برای اینکه برای خواننده باورپذیر کنند اغلب پوکه های گلوله و خرابی سنگر را به تصویر می کشند و از قول یکی از افراد پیشمرگه نقل می شود که مثلا دیروز یا دو ساعت قبل داعش به این منطقه حمله کرده است.

به گفته یکی از خبرنگاران جنگ که سالها در میادین جنگی حضور داشته، بی بی سی عامدانه یا ناخواسته ضعیف ترین گزارش ها را از حوادث اخیر به تصویر می کشد.آیا از نظر بی بی سی فارسی خبرنگاری جنگ صرفا پوشیدن جلیقه ضدگلوله است؟

شاید اینجا یادآوری این جمله فرانچسکا بوری،خبرنگار خوب جنگ ضروری باشد که می نویسد:"سردبیرم از من خواست تا گزارشی درباره غزه بنویسم متوجه می شدم چرا که غزه به مانند همیشه زیر بمباران بود. من این ایمیل را دریافت کردم: «تو غزه را خوب می شناسی. چه کسی اهمیت می دهد که تو در حلب هستی؟»