انتخاب مستقیم شهرداران با رای مردم

تدبیر24: انتخاب مستقیم شهرداران با رای مردم، موضوع برنامه مناظره این هفته صدا و سیما بود که علی نوذر پور نماینده وزارت کشور، محمد قسیم عثمانی نماینده مجلس شورای اسلامی،غلامرضا انصاری عضو شورای اسلامی شهر تهران، مهدی چمران رییس شورای عالی استانها و رییس شورای اسلامی شهر تهران به بیان دیدگاههای خود پرداختند.

غلامرضا انصاری گفت: درقانون اساسی بر مردمسالاری دینی، شهروند مداری، مشارکت مردم، واگذاری تصدی های دولت به دولت های محلی و هماهنگ سازی ماموریت ها و وظایف در حریم شهرها و قانون جامع مدیریت شهری تاکید شده و شورا به عنوان رکن چهارم دموکراسی است که در دوره چهارم آن به سر می بریم.

وی با بیان اینکه از قانون بلدیه یک صد سال می گذرد و قانون شهرداری ها 6 دهه را پشت سر گذاشته است، افزود: بازنگری اساسی در قانون مدیریت شهری ، شوراها و شهرداری از نکاتی است که دولت باید در دستور کار قرار دهد.

این عضو شورای اسلامی شهر تهران افزود: با اینکه در دوره چهارم شوراها هستیم، هنوز بحث مدیریت منابع مالی و یا به تعبیری دیوان محاسبات شهری را شکل نداده ایم و بحث ذی حسابی ها و استقلال مالی شوراها از نکاتی است که باید انجام شود.

وی تاکید کرد: وظیفه اصلی شوراها نظارت ، مقررات گذاری و سیاست گذاری و هماهنگی است .

انصاری خاطر نشان کرد: با توجه به گذشت عمر شورا باید به سمتی برویم که در کنار انتخاب نمایندگان مردم در شهر، به طور همزمان نیز شهردار را انتخاب کنیم؛ بدین صورت می توانیم چهره ملی و کارآمد را در دستور کار قرار دهیم و هم انتخابات ما برنامه محور می شود و هم می توانیم به سمتی برویم که کل انتخابات را در قالب برنامه محوری دنبال کنیم.

وی ادامه داد: با توجه به 4 اصل وظیفه شوراها، منتخب مردم در مدیریت شهری و منتخبین مردم در شوراها می توانند تعامل سازنده داشته باشند و در ذیل آن شهرداران و مدیریت شهری با رای شوراها منصوب شود تا برای کوچکترین اتفاقات شهر مجبور نشویم شهردار را استیضاح کنیم بلکه خود شهرداران منطقه ای را به پرسش می گیریم.

«مهدی چمران» رییس شورای اسلامی شهر تهران گفت: از ماهیت شوراها دفاع می کنم زیرا شوراها در کشور ما مظلوم واقع شده اند و هر از چند گاهی مورد هجمه قرار می گیرند تا از اختیاراتشان کاسته شود.

وی با بیان اینکه شروع کار شوراها با فرمان امام خمینی در 19 اردیبشهت 59 بود، گفت: جمهوری اسلامی جمهوری اسلامی بر پایه مردم سالاری دینی پایه ریزی شده است و هر چقدر مردم را بیشتر در امور دخالت دهیم، مطمئنا موفق تر خواهیم بود.

وی افزود: انتخاب شهردار توسط شورای شهر را مهم می دانم زیرا اولین وظیفه شورای شهر انتخاب شهردار است.

در ادامه محمد قسیم عثمانی نماینده مردم بوکان در مجلس شورای اسلامی گفت: اصل 100 قانون به طور واضح و روشن حدود اختیارات و سلسله مراتب شوراها را مشخص کرده یعنی اختیاراتی در مجلس به شوراها داده شده است.

وی ادامه داد: آنچه امروز ما را نگران کرده این است که شوراها مستقیما در امورشهرداری ها دخالت کنند که خلاف نص صریح قانون است.

عثمانی افزود: با کمال تاسف، شورای شهر در شهرداری خلاصه شده است و مجلس اصولگرا و دولت اعتدال نیز به این نتیجه رسیده اند که شوراها در وضعیت فعلی نه تنها باری از دوش مردم برنداشته اند بلکه به باری بر دوش مردم تبدیل شده اند.

جعفر قادری نماینده مردم شیراز در مجلس شورای اسلامی نیز گفت :مدلی که از سوی مجلس برای انتخاب شهردار مطرح شده، دارای اشکالاتی است از جمله اینکه با قانون اساسی مغایرت دارد زیرا نماینده مجلس نمی تواند در امور اجرایی دخالت کند.همچنین بر بحث نظارت توسط مجلس خدشه وارد می شود زیرا اگر شهردار توسط مجلس انتخاب شود دیگر مجلس نمی تواند بر آن نظارت کند.

وی بیان داشت: باید به سمتی برویم که مجلس به سمت کارهای کلان برود در حالی که طرح دوستان مغایر این وظیفه است؛ مدلی هم که از سوی دولت مطرح می شود مغایرت های قانونی دارد. انتخاب شهرداران در قانون نیست و قطعا شورای نگهبان نسبت به این موضوع ایراد می گیرد.

قادری ادامه داد: نظام ما حزبی نیست بنابراین معتقدم تا زمانی که چنین نظامی شکل نگرفته است حتی انتخاب رییس جمهور نیز توسط رای مستقیم مردم دارای اشکال است.

در ادامه علی نوذرپور نماینده دولت با بیان اینکه مدل مدیریت شهری یکی ازموضوعات کلیدی در نحوه اداره شهرها است، گفت: به رغم ظرفیت های خوبی که در قانون فعلی شوراها وجود دارد اما مدل فعلی در انتخاب شهردار دارای اشکالاتی است.

وی یکی از این اشکالات را تفکیک نشدن مدیریت تخصصی از مدیریت اجتماعی دانست و ضعف نظارتی، یکسان بودن مدل مدیریت شهری و محدود بودن وظایف نهاد مدیریت شهری را از دیگر ضعف های مدل فعلی در انتخاب شهرداران بیان کرد.

** تغییر قانون شوراها هجمه نیست وظیفه است

محمد قسیم عثمانی در واکنش رییس شواری شهر تهران اظهار داشت: اینکه مجلس به تغییر قانون شوراها بپردازد هجمه نیست بلکه وظیفه نمایندگان مردم است؛ این اصلاح امور و خواست مردم است.

وی خطاب به چمران گفت: شما در رسانه ها گفته اید در مورد این طرح کوتاه نمی آیید؛ بدانید که به فرمایش رهبرمعظم انقلاب قانون فصل الخطاب است ؛ هرچیزی را مجلس تصویب کند و شورا تایید کرد باید اجرا شود.

رییس شورای شهر تهران نیز در جواب افزود: من در مقابل شما کوتاه نمی آیم نه در مقابل مردم.

نماینده مردم بوکان و طراح طرح یک فوریتی انتخاب شهرداران توسط مردم افزود: این نظر سنجی است و خواست مردم است؛ مردم چطور تشخیص می دهند، نماینده و عضو شورا را انتخاب کنند ولی قدرت تشخیص انتخاب شهردار را ندارند؟

عثمانی خاطر نشان کرد: اولویت انتخاب ما در انتخاب شهرداران مردم هستند و آنها می توانند شهردار را انتخاب کنند؛ این موضوع طبق اصل ششم قانون اساسی هیچ منافاتی با اصل قانون ندارد.

عثمانی افزود: من موافق طرح دولت هم در این زمینه هستم و بر این تغییر در نحوه انتخاب شهرداران تاکید دارم.

وی اضافه کرد: یک فوریت این طرح در مجلس تصویب شده و جزییاتش هنوز تصویب نشده است؛ اینکه باید خارج از نوبت رسیدگی شود تصویب شده است ولی هنوز زمان لازم را می خواهد.

انصاری عضو شورای شهر افزود: مواردی در قانون است که باید بازنگری شود؛ طراحان این طرح را مورد توجه قرار ندهند و نکات دیگری باید اضافه کنیم.

وی ادامه داد: باید اصل را بر این بگذاریم که مداخله قوا در این مورد انجام نگیرد؛ اصل برون سپاری ها در دولت را مورد لحاظ قرار دهیم.

این عضو شورا اضافه کرد: درباره قانونی که یک قرن از آن می گذرد باید بازنگری انجام گیرد و در شورا موضوع نظارت، ذی حسابی و توجه به نظارت بر شورا باید مد نظر قرار گیرد.

وی تصریح کرد: مدیریت شهری نه تنها جلوی کار را نگرفته بلکه باید قانون را اصلاح کند و مدیریت به صورت محلی شود.

** دولت از شورا و شهرداری قوی حمایت می کند

نوذرپور نماینده دولت در ادامه این مناظره گفت: در لایحه جدید دولت شورای محلی را در نظر گرفته ایم یعنی ارتباط بدنه جامعه با شورای شهر برقرار شود.

وی افزود: ضعف جدی در مدل فعلی این است که ارتباط شوراهای ما به خصوص در شهرها ی بزرگ با مردم نظامند و سازمان یافته نیست همچنین عدم وجود مدیریت یکپارچه شهری نیز از دیگر ضعف هاست.

نوذرپور معتقد است: مدلی که وزارت کشور از آن دفاع می کند مدل شورای قوی و شهرداری قوی است و نه شورای شهر تضعیف شده؛ بنابراین در مدل جدید شورا تقویت خواهد شد .

قادری نیز گفت: همه اذعان دارند مدلی که از سوی مجلس مطرح بوده، مغایر قانون است و در اجرا اشکالاتی دارد، این طرح در محتوا دارای اشکال جدی است البته مدل دولت نیز مشکلات جدی ایجاد می کند در این مدل اگر کسی شهردار شد اما نظر مردم را تامین نکرد چه کسی می خواهد وی را عزل کند؟

عثمانی نماینده مجلس نهم نیز پاسخ داد: فعلا در اینجا همه به این توافق رسیده ایم که وضع موجود قابل ادامه نبوده و دارای مشکل است، تمام مدل های موفق دنیا براساس انتخاب شهردار توسط رای مستقیم مردم است.

در این هنگام قادری دیگر نماینده مجلس نهم گفت : نباید با مشاهده مشکلی جامعه را دچار تنش کنیم بلکه باید راهکار ارایه دهیم.

سپس نوذرپور نماینده دولت در پاسخ گفت : ضرروت بازنگری در قانون فعلی جدی است در برنامه پنجم توسعه ماده 173 دولت را مکلف کرده است نظام جدید برنامه ریزی شهری را تنظیم کند پس لاجرم باید به این موضوع پرداخت،لایحه دولت براساس تحقیقات بسیار که از سال 85 به این طرف شروع شده تدوین شده است.

چمران رییس شورای شهر تهران نیز چنین اظهار نظر کرد که آنچه در حال حاضر مطرح بوده این است که می خواهند انتخاب شهردار را هم از شورای شهر بگیرند.

**اختیار شورا را در دخالت باید حذف کنیم

در این هنگام محمد قسیم عثمانی گفت: وضع موجود قابل تحمل نیست و باید اصلاح شود. اختیار شورا را در دخالت باید حذف کنیم و در نظارت افزایش دهیم.

وی خاطر نشان کرد: شهرداران گاهی امنیت شغلی ندارند؛ به محض آنکه به خواسته شورا نه بگویند فردا سوال و استیضاح می شوند.

چمران در واکنش به این اظهارات نماینده بوکان در مجلس اظهار داشت: مگر مجلس با وزرا اینگونه نیست ؟

عثمانی در این هنگام از چمران پرسید: آیا قبول دارید انتخاب شهرداران را سیاسی کرده اید؟

چمران پاسخ داد: خیر.

عثمانی در پاسخ گفت: میانگین عمر شهرداران در کشور 2.6 سال است و در تهران به غیر از شهردار فعلی 1.9 سال است.

وی اضافه کرد: شوراها جرات و جسارت را از شهرداران گرفته اند چرا که در صورت جواب منفی شهرداران آنها به کنج گذاشته می شوند.

سپس انصاری عضو شورای شهر از چمران پرسید: انتخاب شهردار سیاسی است یا تخصصی؟

چمران پاسخ داد: تخصصی انتخاب می شود.

انصاری گفت: شهرداری که در دور دوم شورا انتخاب شد و از شهرداری به دولت پَرکشید و دولت را در اختیار داشت یا شهردار فعلی، کجایش مبنای تخصصی داشت؟

این عضو شورای شهر تهران اظهار داشت: احمدی نژاد تخصص داشت یا قالبیاف؟ مردم به تجربه و بر اساس برنامه رای می دهند؛ البته شهردار باید سیاسی باشد. سیاسی شدن بد نیست؛ من می گویم انتخاب شهردار سیاسی است و اگر سیاسی است، پس حق عمومی مردم است که انتخاب کنند و آنجا شورا می تواند نظارت کند.

**وظیفه شورا نظارت است

به گزارش ایرنا، در ادامه این برنامه از انصاری سوال شد: آیا با انتخاب شهردار با رای مستقیم مردم، عملا اعضای شوراها بیکار نخواهند شد؟ نقش شورا چه خواهد بود؟

این عضو شورای شهر پاسخ داد: وظیفه شورا نظارت، مقررات گذاری و سیاست گذاری و هماهنگی است؛ الگویی که من در ذهن دارم انتخاب شهردار توسط مردم است چون فردی ملی تر، متخصص تر و توانمند تر حضور پیدا می کند.

انصاری افزود: با این کار، میزان مداخلات غیر تخصصی اعضای شورا را در کلانشهرها کاهش می دهیم و از آن سو نظارت را می توانیم دقیق تر کنیم.

**شورا و شهرداری نباید مقابل هم باشند

از چمران نیز سوال شد: گفته می شود در بسیاری شهرها شوراها به محل اخذ رانت و سهم خواهی ها یا زیر فشار گذاشتن شهردار تبدیل شده و آیا این به نحوه انتخاب شهردار باز می گردد یا خیر؟

رییس شورای اسلامی شهر تهران پاسخ داد: اینکه در جایی شورا تهدید کند ربطی به انتخاب مردم ندارد چون اگر مردم هم انتخاب کنند بازهم تهدیدش می کنند؛ این بستگی به ذات افراد شوراها و شهردار دارد.

وی ادامه داد: اسم شهردار و شورا نباید در هیچ نقطه ای مقابل هم قرار گیرند؛ اگر با هماهنگی باشند این هماهنگی بیشتر خواهد شد.

رییس شورای شهر تهران خاطر نشان کرد: در یک شهر کوچک شهردار و شورا مجزا و درگیری باشد خوب نیست.

از چمران سوال شد: با کدامیک از مدل های مطرح شده می توان به سمت تقویت احزاب و مدیریت یکپارچه شهری رفت؟

رییس شورای شهر تهران گفت: برای رسیدن به تقویت احزاب باید مدل انتخاب شهردار توسط رای مستقیم مردم را برگزینیم.

از نوذرپور نماینده وزارت کشور در این مناظره نیز سوال شد: در صورت نصب شهردار از سوی مردم عزل وی از سوی چه کسی خواهد بود؟

وی پاسخ داد: برای شهرهای بالای 200 هزار نفر انتخاب شهردار توسط مردم صورت گرفته و در شهرهای کمتر از 200 هزار نفر به شکل فعلی یعنی انتخاب توسط شورای شهر انجام می شود. در هر دو مدل عزل شهردار توسط شورای شهر است .

انصاری،عضو شورای شهر تهران نیز در پاسخ به این پرسش که با توجه به اینکه معتقدید شهردار سیاسی انتخاب می شود پس چطور به این نتیجه رسیدید که وقتی شهردار مستقیما از سوی مردم انتخاب شود غیر سیاسی تر می شود؟ گفت: انتخاب سیاسی را حسن می دانم و نه قبح. در جایی که انتخاب مستقیما از سوی مردم صورت گیرد عوارضش کمتر می شود .

از عثمانی نماینده بوکان نیز درباره لزوم واکاوی مدل های مطرح شده سوال شد که پاسخ داد: چرا به دنبال خلق مدل های جدید هستیم در حالیکه می توانیم مدل های موفق دنیا را عملیاتی کنیم.

قادری نماینده مردم شیراز نیز درپاسخ به سوالی مبنی براینکه چرا مردم یک شهری که با معضلات آن درگیر هستند توان لازم را برای انتخاب شهردار نداشته باشند؟ گفت :شهرداری تشکیلات تخصصی است به عنوان مثال زمانی که نمایندگان مجلس برخی شهرها در حد یک نماینده نباشند اتفاق خاصی رخ نمی دهد اما در مورد شهردار اینگونه نیست و نباید ریسک کرد.

در ادامه نوذرپور در پاسخ به این سوال که آیا انتخاب شهردار توسط مردم با بحث انتصاب فرماندار که از سوی دولت است تزاحم ایجاد نمی کند؟ گفت :شهردار مقام محلی است اما فرماندار مقام دولتی است پس این دو موقعیت از هم جدا هستند.