تحلیلی از تک رقمی شدن نرخ بیکاری

تدبیر24: مرکز آمار ایران در تازه‌ترین گزارش خود آماری از آخرین نرخ بیکاری در کشور منتشر کرد که بر اساس آن نرخ بیکاری در تابستان امسال را با 1.2 درصد کاهش نسبت به فصل گذشته 9.5 درصد نشان می‌دهد.

وزارت کار از سال گذشته تا کنون تهیه و تدوین طرح‌های متعددی را با هدف ایجاد اشتغال پایدار و کاهش بیکاری در کشور در دستور کار قرار داده که از آن جمله می‌توان به طرح تکاپو، کارورزی فارغ التحصیلان دانشگاهی و لایحه نظام کارآفرینی اشاره کرد.

با توجه به دغدغه شخص وزیر کار برای ساماندهی متقاضیان کار به ویژه دانش آموختگان امید است هرچه سریعتر طرح‌های مذکور به بار بنشیند و خروجی آن اهداف اشتغالزایی دولت تدبیر و امید و رونق فضای کسب و کار را تحقق بخشد.

بر این اساس بررسی نرخ بیکاری جوانان 15 تا 24 ساله کشور در گزارش مرکز آمار ایران حاکی از آن است که 22.9 درصد از جمعیت فعال این گروه سنی بیکار بوده که این شاخص در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده است، همچنین در گروه جوانان 15 تا 29 ساله نرخ بیکاری برابر 20.2 درصد است که این شاخص در بین زنان نسبت به مردان و در نقاط شهری نسبت به نقاط روستایی بیشتر بوده و نسبت به فصل مشابه سال گذشته 0.9 درصد و نسبت به بهار سال گذشته دو درصد کاهش پیدا کرده است.

انتشار آمار تک رقمی شدن نرخ بیکاری به فاصله چندی با بازتاب گسترده‌ای روبه رو شد و به دلیل آنکه فراتر از انتظار آحاد جامعه بود برداشتها و نظرات متفاوت و متعددی را به دنبال داشت تا آنجا که غلامرضا تاج‌گردون - رییس کمیسیون برنامه و بودجه مجلس - صراحتا اعلام کرد که آمارهای فصلی بر اساس تجربیات گذشته در سرشماری‌ها پاسخ نمی‌دهد که قطعیت دارد و تک رقمی شدن بیکاری در شرایط اقتصادی فعلی حاصل نشده است.

از نگاه وی به دلیل رکود اقتصادی حاکم بر کشور و با توجه به متغیرهای کلان اقتصادی از محالات است که در این مقطع زمانی شاهد تک رقمی شدن نرخ بیکاری باشیم.

به گفته تاجگردون در صورتی که نرخ بیکاری درمدت زمان کوتاه و حداقل یکسال آینده کاهش یابد و تک رقمی شود مبنای مناسبی برای محاسبات و بررسی مجدد خواهد بود.

در همین راستا فتح الله بیات - رییس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی کشور - می‌گوید: با وجود اقداماتی که در جهت تحرک بازار کار و کاهش بیکاری در کشور صورت گرفته، وضعیت کنونی اشتغال و حجم بالای متقاضیان جویای کار ضعف مجموعه اقدامات را نشان می‌دهد.

او در واکنش به تازه‌ترین آمار مرکز آمار ایران درباره تک رقمی شدن نرخ بیکاری می‌گوید: این آمار و ارقام باید سندیت داشته باشد و مشخص شود که اشتغال مذکور در چه بخشهایی و به چه شکلی ایجاد شده و نرخ بیکاری چگونه تک رقمی شده است تا بتوان از آن دفاع کرد.

به گفته رییس اتحادیه کارگران قراردادی و پیمانی کشور زمانی می‌توان از ایجاد چندصدهزار شغل در کشور خبر داد که فرصتهای شغلی زیادی ایجاد و از تعداد متقاضیان جویای کار کم شده باشد.

برخی از تحلیلگران بازار کار و کارشناسان اقتصادی بر این باورند که آمار بیکاران کشور به ویژه تحصیلکردگان دانشگاهی همچنان روبه افزایش است و اعداد و ارقامی که در خصوص تک رقمی شدن بیکاری ارائه می‌شود نمود چندانی در بازار کار نداشته و با واقعیات موجود نیز همخوانی ندارد چرا که اساسا تغییر قابل توجهی به لحاظ کاهش بیکاری مشاهده نمی‌شود و جامعه هنوز تحرک و فضایی که باید در بازار و محیط کسب و کار ایجاد شود احساس نکرده است.

در بررسی علل افزایش بیکاری عوامل متعددی نقش دارد که عمده فعالان بازار کار این عوامل را در واردات بی رویه کالای خارجی، بی‌توجهی به تولید داخلی، نبود روحیه کار، ضعف فرهنگ کارآفرینی و عدم شناسایی بازار کار جست‌وجو می‌کنند.

عبدالله مختاری در این باره می‌گوید: اگر بخواهیم رونق اقتصادی و کاهش بیکاری در کشور اتفاق بیفتد باید چند مساله را مدنظر قرار بدهیم و اولین عامل اهمیت دادن به تولید داخل و کاهش واردات بی رویه است که به اشتغال کشور کمک می‌کند.

وی‌ می‌افزاید: واردات بی رویه اجناس خارجی چه از مبادی قانونی و چه از طریق قاچاق توجه به تولید داخل را کاهش می‌دهد و به دنبال وفور کالای خارجی در بازار و تشویق مردم به خرید جنس خارجی از ارزش و اهمیت تولید داخل کاسته می‌شود.

به اعتقاد این فعال حوزه کار دلسردی نیروی کار و کارفرما از دیگرعلل کاهش رونق اقتصادی به شمار می‌رود چرا که واردات کالا و عدم توجه به تولید داخل، کارگر و کارفرما را به لحاظ سرمایه‌گذاری و اهمیت به کیفیت تولید بی‌انگیزه می‌کند.

مختاری در عین حال شناسایی بازار کار را یکی از اساسی‌ترین اقدامات دولت ذکر کرده و می‌گوید: موفقیت در ایجاد شغل زمانی حاصل می‌شود که سلیقه‌های مصرف کننده به روز شناسایی و بازار مصرف به خوبی مدیریت شود.

از نگاه وی روحیه کار و ترویج فرهنگ کارآفرینی باید از دولتمردان شروع شود تا مردم الگو بگیرند و به آن عمل کنند.

در کنار نظرات متعددی که نسبت به تک رقمی شدن نرخ بیکاری در کشور مطرح می‌شود دیدگاه برخی اقتصاددانان و دانشگاهیان نیز به چشم می‌خورد.

حجت‌الله عبدالملکی - عضو هیات علمی دانشگاه امام صادق (ع) - بهترین راهکار ایجاد فرصت‌های شغلی در کشور را توجه به اقتصاد مقاومتی و اجرای مجموعه سیاست‌های پیش‌بینی شده در آن می‌داند.

وی می‌گوید: اگر به دنبال حل مساله بیکاری هستیم باید سیاست‌های اقتصاد مقاومتی را که شامل توسعه و تقویت صادرات، اصلاح نظام بانکی، اصلاح الگوی مصرف، تقویت کارآفرینی، ترویج فرهنگ کار و تقویت اقتصاد دانش بنیان است همزمان اجرا کنیم در آن صورت به نقطه‌ای می‌رسیم که تشنه داشتن نیروهای کار در کشور خواهیم بود.

این کارشناس اقتصادی در عین حال ایجاد اشتغال بدون توجه به رویکرد تولید را غیرممکن دانسته و می‌افزاید: با تقویت تولید ملی، اشتغال خود به خود افزایش می‌یابد.

به گزارش ایسنا، در حال حاضر میلیاردها تومان نقدینگی سرگردان در دست مردم وجود دارد که دولت می‌تواند با ساماندهی آن، بخش اعظمی از سرمایه‌های سرگردان را در راه اشتغالزایی جوانان جویای کار صرف کند؛ از آن گذشته اتخاذ برخی سیاستهای صادرات و واردات در کشور با محور تقویت صادرات، حمایت از تولید ملی و جلوگیری از واردات بی رویه می‌تواند به بهبود فضای کسب و کار،‌ افزایش اشتغال و رونق اقتصادی منجر شود.

اما وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان این‌که افراد توانمند امنیت شغلی بیشتری دارند، تصریح کرده است: با همکاری سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور طرحی را پیش می‌بریم که براساس آن با تک‌تک وزارتخانه‌ها، NGO‌ها و تشکل‌های صنفی که کانون ایجاد اشتغال هستند تفاهم‌نامه امضاء خواهیم کرد و معتقدیم اگر این تفاهم‌نامه‌ها امسال به نتیجه برسد، در سه ماهه پایان سال نتایج آن را اعلام می‌کنیم.

ربیعی ابراز امیدواری کرد: با تداوم تفاهم‌نامه همکاری شبکه‌ای از افراد توانمند که در بازار کار فعالیت دارند و افرادی که قرار است به بازار کار بپیوندند ایجاد شود.

وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی گفت: رییس جمهوری بارها بر آشنایی فارغ‌التحصیلان کشور با بازار کار تاکید داشته‌اند براین اساس در چند استان مطالعاتی را در خصوص میزان فارغ‌التحصیلان آغاز کرده‌ایم که در برخی استان‌ها رابطه‌ی بین نیاز به شغل و میزان فارغ‌التحصیلان استانی چهار درصد و میزان آشنایی فارغ‌التحصیلان با سیمای بازار کار از چهار درصد تا 25 درصد در نوسان بوده است که وضعیت خوبی برای کشوری که می‌خواهد خیز بزرگی بردارد نیست و هنوز نتایج این مطالعات را منتشر نکرده‌ایم، اما به زودی انتشار خواهیم داد.

وی در بخشی از سخنان خود از قانون الزام جذب نخبگان مهارتی خبر داد و گفت: درصدد پیشبرد این قانون هستیم و معتقدیم که باید تا پایان سال 1393 در بسیاری از استان‌ها شبکه ملی نخبگان و استعداد‌های برتر مهارتی ایجاد شود.