بیانیه کارگروه خانواده سالم معاونت امور زنان و خانواده رئیس جمهوری

تدبیر24: کارگروه خانواده سالم معاونت امور زنان و خانواده به مناسبت روز ملی خانواده بیانه ای را به شرح ذیل صادر کرد :


  28 مهر، روز ملی خانواده و تکریم بازنشستگان گرامی‌باد
از سال ۱۳۸۶ روز ۲۵ ذیحجه به عنوان روز "خانواده و تکریم بازنشستگان” در تقویم رسمی کشور درج شده است. علت انتخاب این روز شأن نزول آیه «هل اتی» در سوره الانسان که راجع به خانواده و استحکام پایه‌های آن است، عنوان شده است. سوره هل اتی در روز ۲۵ ذیحجه در شان اهل بیت پیامبر (ص) نازل شد که پس از سه روز روزه و انفاق افطار خود، از طرف خداوند اطعام شدند.
دیدگاه ایرانیان به خانواده، مانند بسیاری از ملل دیگر، نگاهی متعالی و واجد ارزش و اهمیت فراوان است. خانواده، نه تنها مهد پیدایش و پرورش انسان‌ها، بلکه مکانی برای سکونت و امنیت آنهاست، که آن هم در سایه عشق و محبت حاصل می‌شود، همچنان که در کتاب آسمانی ما آمده است "و از نشانه‌های خدا آن است که برای شما از خودتان، جفت‌هایی آفرید که بواسطه آنها، به سکونت و آرامش برسید و در میان شما دوستی و مهر نهاد." سوره روم، آیه ۲۱. با این نگاه، همه جهان مانند، یک خانواده و یا به تعبیر حکیمانه شاعر برجسته ایرانی، سعدی، همچون یک پیکر، دیده می‌شود. موضوعات مهمی مانند امنیت غذایی خانواده، کنترل فقر خانواده و محرومیت‌های اجتماعی آن، زنان و شیوه زندگی سالم، زنان و فرزند‌آوری، اشتغال زنان و مردان، سلامت روانی و معنوی افراد خانواده، اهمیت زایمان طبیعی، اهمیت تغذیه نوزادان با شیر مادر، تامین آموزش ابتدائی همگانی، شرایط شغلی آبرومندانه، ترویج عدالت جنسیتی و توانمندسازی زنان، کاهش مرگ و میر کودکان، ارتقا سلامت مادران، مبارزه با ایدز و سایر بیماری‌های واگیردار، توجه به بیماری‌های خاص،  ثبات روحی دوران کودکی و تربیت‌پذیری بهتر، ارتباط عاطفی، روانی و هوشیاری بیشتر نوزادان، افزایش قدرت مکالمه‌، تقویت حافظه و افزایش ضریب هوشی در دوران کودکی و بزرگسالی، کمترشدن اضطراب و اختلال‌های عصبی و کاهش بروز برخی بیماری‌ها در سنین نوجوانی، از جمله مواردی است که در مناسبتهای ملی و بین المللی فرصت خودنمایی پیدا می کنند. در جهان صنعتی کنونی، برقراری تعادل، بین کار و زندگی خانوادگی، می‌تواند چالش بزرگی برای پدر و یا مادر پدید آورد، چالشی که چون با موفقیت انجام پذیرد، نتایج گران‌باری را برای خانواده و کل اجتماع، به ارمغان خواهد آورد که یکی از آنها، آرامش و آسایش و سلامت روحی و جسمی اعضای خانواده است. امروزه، توجه و حمایت همه جانبه از انسان، نیازهایش و حفظ تکریم همه‌جانبه از او، تنها در چهارچوب ایجاد، حفظ و استمرار حیات مادی و معنوی خانواده سالم، ممکن است. در عصر کنونی، شعار بسیاری از دولتمردان، توجه به سلامت روان جوانان و مسائل مبتلابه آنان است. برای بهبود شرایط آنان، موضوعاتی متنوعی مانند آموزش، اشتغال، گرسنگی و فقر، محیط زیست، اعتیاد، بزهکاری، اوقات فراغت، سلامت، چگونگی روابط جوانان، ایدز، ارتباطات و فناوری اطلاعات، مسایل میان‌نسلی، تأثیرات دوگانه جهانی‌شدن، لزوم مشارکت جویی جوانان و موضوعات دیگری از این دست، مطرح است. از طرف دیگر، همه کودکان، استحقاق برخورداری از آموزش و مراقبت مناسب را دارند، چه والدین آنان، نیاز به اشتغال داشته باشند یا نه و چه تشخیص داده شود، کودک نیازمند دریافت این خدمات می‌باشد یا نمی‌باشد. واقعیت آن است که خانواده بشریت در جهان امروز، دچار محرومیت ها، آسیب‌ها و نابسامانی‌هایی است که نیازمند حرکت‌هایی ورای نام‌گذاری یک روز خاص و انتخاب شعاری، برای آن می‌باشد. وضعیت خانواده سالم، با تعریف ویژه آن، در بیشتر جوامع کنونی، با حداقل استانداردهای معمول و رایج، فاصله دارد. این در حالی است که اصولاً، نگاه به انسان و خانواده سالم در دنیای کنونی، نگاهی یک بعدی و فاقد جامعیت و همه سونگرانه ادیان توحیدی و در رأس آنها، دین مبین اسلام است.اکنون به درستی مشخص شده است که منشاء بسیاری از مشکلات اجتماعی، ناکارآمدی و کمرنگ شدن کارکردهای خانواده است. آن‌چه خانواده را در نگاه دین، از جای‌گاهی رفیع برخوردار کرده، کارکردهای منحصر به فردی است که از خانواده، بنیانی مقدس و از ازدواج، پیمانی الهی می‌سازد. خانواده‌ سالم، خانواده‌ای است که کانون محبت، انعطاف و رحمت باشد، از این‌رو، آرامش روانی و کاهش اضطراب‌ها، مهم‌ترین کارکرد خانواده سالم، قلمداد می‌گردد. در نظام‌های سالم خانوادگی، نقش‌ها، همه سالم هستند و فرزندان از رفتار پدر و مادر، بیشترین الگو را، می‌گیرند. پدر و مادر، نقش آموزگاران را بازی می‌کنند، روی فرزندان خود وقت صرف می‌کنند، به آنها توجه می‌نمایند و آنها را جهت می‌دهند، همه آنها در کنار هم و حامی همدیگرند، اینها همه، باعث افزایش اعتماد به نفس و ایجاد غروری مثبت در آنان خواهد شد. در یک خانواده سالم، نقش‌ها انعطاف‌پذیرند و دست به دست می‌شوند. حرکت آرام و آهسته است، تبادل افکار با یکدیگر دارند، روابط آنها با هم ملایم است. مادر، ممکن است در یک زمان، بر اساس اقتضا، در نقش بلا‌گردان، ظاهر شود و سپس، این وظیفه، به پدر و چندی بعد، به فرزندان واگذار گردد. کاری روی زمین نمی‌ماند. یکی از آسیب‌های دیگر خانواده، اَشکال مختلف معلولیت‌های ذهنی و روانی است. افراد معلول ذهنی، به دلیل وضعیت خود، اغلب قربانی ذهنیت‌های غلط، کم‌توجهی، تبعیض و بعضاً، سوءاستفاده و بدرفتاری قرار می‌گیرند و به دلیل برچسب‌های ناصحیح، همواره نیازمند معرفی شده و بدین ترتیب، به عنوان قربانی، در خواهند آمد. خانواده سالم، با هدف مبارزه با این اَشکال رفتاری و ذهنیت‌های غلط، به‌ حاشیه رانده‌شدن معلول ذهنی را به دلیل معلولیتش، نتیجه بی‌توجهی و ترسِ بی‌منطق دیگران دانسته و به منظور تأمین کمک‌های موثر و آموزش‌های لازم و مورد نیاز این دسته از اعضای خود، می‌تواند نقشی کلیدی را ایفا نماید. در این میان، شبکه همکاری و ارتباطی سازمان‌های غیردولتی و مردم‌نهاد، با توجه به اهمیت جایگاه آنان در پیشبرد اهداف اجتماعی و تحقق آرمان‌ها و ارزش‌های متعالی انسانی خانواده سالم، نقش موثری را در شتاب بیشتر و جامعیت فزون‌تر برنامه‌ها خواهند داشت. حقیقت این است که در جهان امروز، موضوع کارآمدی خانواده که با تحقق خانواده سالم، ممکن خواهد بود، به عنوان یکی از راهبردهای مهم دولت‌ها و فرهنگ‌های پیشرو و تمدن ساز، مطرح شده است. خانواده سالم و موفق، مجموعه‌ای است که در آن، همه اعضا، موفق هستند، همه مناسبات میان افراد آن، روال طبیعی و موفقی دارد. اعضای این خانواده می‌توانند، از قدرت‌های انسانی خود به خوبی و به موقع، استفاده کنند. آنها از این قدرت‌ها، برای مشارکت و تعاون و ارضای نیازهای فردی و جمعی معقول خود، استفاده می‌کنند. خانواده سالم مانند خاک سالمی است که در آن، افراد، رشد سالم دارند و انسان‌ها مرتباً در حال بالغ‌تر شدنند. برای داشتن چنین خانواده‌ای باید بدانیم و بپذیریم که:
- خانواده، واحدی برای رشد و بقاست.
- خانواده مکانی است که نیازهای احساسی و عاطفی همه اعضای خود را تأمین می‌کند.
- خانواده سالم، رشد و اعتلای همه اعضای خود، یعنی پدر، مادر و فرزندان را در نظر می‌گیرد.
- خانواده مکانی است که درآن عزت نفس، ایجاد می‌شود.
- خانواده، واحد مهمی در اجتماع است و برای جامعه‌ای که قصد دوام دارد، حائز اهمیت بسیار است .
- خانواده خاکی حاصل‌خیز برای پرورش انسان‌هاست
- خانواده موجودی به واقع، زنده و مقدس است .
امروزه ثابت شده است که وابستگی و روابط حاکم در یک خانواده سالم، به دلیل میل است و نه از روی نیاز. در چنین شرایطی، هر یک از اعضای خانواده، در جهت کامل‌تر شدن، در حرکتی رو به جلوست. همگی، از کامل بودن و کامل شدن یکدیگر، حمایت و حراست می‌کنند، به هم می‌پیوندند و رشد می‌کنند. هر کدام از آنها، با پرهیز از انتقاد، سرزنش و داوری بی‌مورد، به رشد دیگری، کمک می‌کند. در خانواده زنده و بالنده، به طور مداوم، شاهد الگوهای متفاوتی هستیم. ارتباط‌ها، مستقیم، واضح، صریح و صمیمانه است. قاعده‌ها، قابل انعطاف، انسانی، مقتضی و دستخوش تغییر است و پیوند با اجتماع نیز، بارز و امیدبخش می‌باشد.مقررات در چنین خانواده‌‌ای، روشن است.زن و شوهر، از تفاوت‌های رفتاری، ارتباطی و نگرش خانواده‌های خود، آگاهند و آنها را بدون تعصب و بی‌آن‌که، به درست بودن یا نبودن آن، کاری داشته باشند، می‌پذیرند و متفاوت بودن آنها را، تصدیق می‌کنند. زن و شوهر، هر کدام در جهت یافتن راه‌حل‌های مسالمت‌آمیز، قدم بر می‌دارند و این هرگز، به معنای آن نیست که تضاد و اختلافی میان آنها بروز نمی‌کند. ظرفیت قبول تفاوت و مواجهه منطقی با تضادها و اختلاف‌ها، نشانه صمیمت و نشانه خانواده سالم است، اختلاف سالم، چنانچه مورد استفاده درست قرار گیرد، مفید و سازنده خواهد بود. در یک ازدواج موفق، زن و شوهر متعهدند که بر سَرِ، تفاوت‌های خود، باید به توافق برسند. آنان، در وضعیت تضاد و اختلاف، باقی نمی‌مانند و به این هم، تن نمی‌دهند که با هم، بحث و مخالفت نکنند. در عوض و به جای آن، برای مصالحه، صمیمت و درک متقابل، تلاش می‌کنند. با هم گفتگوکردن، بخشی از تماس، مصالحه و مُفاهمه است. اگر میان اعضای خانواده سالم، اختلافی ایجاد شود، با اختلافات خود، برخورد منصفانه می‌کنند. اما چگونه می‌توان، در برابر اختلافات، برخورد منصفانه داشت؟ با:
جرات داشتن به جای پرخاشگری
توجه به زمان اکنون و اجتناب از مراجعه بی‌مورد به سوابق امر
اجتناب از پُرگویی و نپرداختن به جزئیات
اجتناب از داوری بی ‌مورد
صداقت داشتن و توجیه واقعیت‌ها، به جای کمال‌طلبی
اجتناب از سرزنش
گوش کردن پویا
پرداختن به یک موضوع بخصوص در هر زمان و پرهیز از درهمگویی‌های به هم ریخته
توجه به یافتن راه‌حل، به جای تلاش برای اثبات نظریه خود
در خانواده سالم، هیچ کس، هیچ وقت، بازنشسته نیست. روز ملی خانواده و تکریم بازنشستگان گرامی باد و درراستای رسیدن به ایده ها وآرمان های فوق،معاونت امور زنان و خانواده نهاد ریاست جمهوری همه ی تلاش خود را به کار خواهد گرفت تا خانواده سالم که خانواده ای حقوقمند است رابرقرار سازد چرا که جامعه سالم،جامعه ای حقوقمند ونهایتا دولت سالم،دولتی حقوقمند است.