موزه‌ای به وسعت تهران

تدبیر24: عضو هیات موسس و هیات مدیره موسسه «مطالعات تهران و کلانشهر» با بیان اینکه در تهران مجموعه‌ای از انواع گونه‌های معماری از دوره قاجاریه، ابتدای مدرن، بعد از مدرن به گونه‌ی ایرانی داریم و به نوعی یک موزه معماری است، اظهار کرد: این موزه از دو حیث قابل اهمیت است، یکی از حیث آثار ارزش و هنر معماری، جنبه بعدی از نقطه نظر جامعه‌شناسی چون برشی از تاریخ سیاسی- اجتماعی - فرهنگی و دفتر خاطرات تاریخی جامعه ماست. دفتر خاطرات لزوما از طریق کتاب‌ها و نوشته‌ها موجودیت پیدا نمی‌کند، بلکه ساختمان‌ها هم می‌توانند شیوه‌های زندگی، افکار و عقاید و خصوصیات آدمهای دوران خودشان را به نمایش بگذارند.

حمیدرضا ناصر نصیر ادامه داد:‌ در واقع دوران تحول و انتقال از دوران تاریخی قاجاریه به مدرن اهمیت ویژه‌ای دارد و آن مقطع آشنایی و مواجه جامعه ایرانی با پدیده مدرنیته است که یک مقطع منحصر بفرد است و منجر به بروز و ظهور خبط‌های متنوعی می‌شود. ما در معماری پهلوی اول همزمان هم ادامه معماری دوران قاجاریه را داریم و هم معماری ابتدای دوران مدرن که از اروپا وارد شده است و هم معماری تلفیقی که حاصل کار معمارانی که تلاش می‌کنند تا معماری جدید را با معماری گذشته ایرانی تلفیق کنند تا یک گونه‌ی آشنا و هم باستان‌گرایی را به دست بیاورند که تلاش برای کسب هویت از عظمت ایران باستان است.

او افزود: این دوره با اکتشافات باستان‌شناسی جدیدی همراه است، بنابراین یک تصویر دیگری از گذشته باستانی ایران را ارائه می‌دهد. این معماری‌ها عمدتا در حلقه‌ای از پیرامون تهران دوره قاجاری شکل می‌گیرند و تا حوالی خیابان انقلاب و نواحی بالاتر هنوز هم دیده می‌شوند.

این استاد دانشگاه اضافه کرد:‌ پس از آن در حوالی دهه 40 تا قبل از طرح جامعه تهران در سال 49 و تا دهه‌های 20 و 30 تجربه ایرانی معماری مدرن را داریم که آن هم در نوع خود بناهای ارزشمند و حائز اهمیتی راشکل می‌دهد و رقم می‌زند و این را می‌توان در جاهای مختلف تهران مانند خیابان‌های طالقانی، جامی، شیخ هادی و مناطق دیگر ببینیم و متوجه شویم که تهران در نوع خودش یک موزه معماری است.

عضو هیات موسس و هیات مدیره موسسه «مطالعات تهران و کلانشهر» بیان کرد: همان‌طور که در عکس‌های قدیمی با روحیات آدمهای آن دوران آشنا می‌شویم در معماری‌ها هم می‌توانیم با نگاه آدم‌های آن دوران آشنا شویم. ما میراث فرهنگی ارزشمندی را تخریب می‌کنیم و به جایش ساختمان‌های بسیار بی‌کیفیت و بی‌ارزش می‌سازیم. این پیکره اقتصاد بر مسائل زیباشناسی و معماری است.

ناصر نصیر گفت: از آنجایی که میراث فرهنگی مظلوم واقع شده است، نیازمند یک حمایت جدی سازمان یافته است و باید دولت به عنوان نماینده جامعه از محل اموال جامعه بتواند حمایت ویژه‌ای از میراث فرهنگی کند، طبیعتا نمی‌توانیم با فشار آوردن به مالکین و حقوقی که به عنوان مالکانه آنها تلقی شده که البته آن هم جای بازنگری دارد، را نقض کنیم. بنابراین به ناچار، دولت باید در مواردی حامی میراث فرهنگی باشد و بتواند این ساختمان‌ها را از نابودی نجات دهد.