سرآغاز رابطه ایران و تونس

تدبیر24: صادق رمضانی گل‌افزانی که متخصص شمال آفریقا و مغرب عربی است، درباره پیشینه روابط ایران و تونس اظهار کرد: تونس با تاریخ و تمدن سه‌هزارساله در دو عصر قبل و بعد از اسلام همواره محل تردد تمدن ایرانی - اسلامی قرار گرفته، به گونه‌ای که براساس تألیفات مورخ بزرگ تونسی مرحوم عثمان الکعاک، نویسنده کتاب «روابط تاریخی تونس و ایران»، اگر ایرانیان در ساختن تاریخ و تمدن تونس حضور نمی‌داشتند شاید به عبارتی امروز شاهد این شکوفایی تمدن در شمال آفریقا و مغرب عربی و اسلامی به شکلی که امروز وجود دارد، نبودیم. به طور کلی بسیاری از گل‌ها، میوه‌ها، رنگ‌ها، معماری و آلات و دستگاه‌های موسیقی حضور پیوسته ایرانیان را از دوره قبل از اسلام در تونس رقم زده‌اند.

او در ادامه یادآور شد: همچنین در سال 50 هجری بعد از اسلام ایرانیان خراسانی تمدن افریقیه را شکل دادند و شهر اسلامی «قیروان» که همان کاروان فارسی است و امروزه به عنوان پایتخت اسلامی مغرب عربی از آن اسم برده می‌شود، با معماری و فرهنگ ایرانی ساخته شد. کاربرد بیش از 800 کلمه فارسی در لهجه محلی و گویش تونسی به گونه‌ای در آن تنیده شده که امکان حذف این واژه‌های فارسی وجود ندارد. بسیاری از بزرگان تونس از جمله مورخ و جامعه‌شناس معروف ابن خلدون به فرازهایی از این حضور متمدنانه ایرانیان در ساختارسازی تمدن تونسی به وضوح اشاره کرده‌اند که همه این‌ها گویای ارتباطی هماهنگ و ناگسستنی میان دو تمدن بزرگ تونسی و ایرانی است. اوج بالندگی این حضور در عصر اسلامی به گونه‌ای خود را نشان می‌دهد که صدها کتاب و شعر شاعران در این حوزه منتشر می‌شود و به زبان فارسی و عربی بیان‌کننده این عظمت است.

رمضانی سپس با اشاره به برپایی هفته فرهنگی ایران در تونس که به تازگی برگزار شد، به ایسنا گفت: هفته فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تونس که برای اولین‌بار با حضور وزیران فرهنگ دو کشور و مجموعه‌ای از هنرمندان در حوزه‌های موسیقی، صنایع دستی، هنرهای تجسمی، تئاتر، سینما و شعر و ادب در کنار امضای دو تفاهم‌نامه در زمینه ترجمه و نشر و موسیقی برگزار شد، گویای علاقه‌مندی دو کشور به تعمیق روابط و گسترش ارتباطات فرهنگی در همه زمینه‌هاست.

او در ادامه درباره شناخت تونسی‌ها از ایران اظهار کرد: شناخت تونسی‌ها نسبت به فرهنگ و تمدن کهن و معاصر ایران در حوزه مردم و نخبگان تفاوت‌های قابل توجهی دارد. در حوزه نخبگان، استادان دانشگاه‌ها و دانشجوها عمدتا نسبت به فرهنگ و تمدن ایران شناخت بسیار خوبی وجود دارد، به گونه‌ای که شاعران بزرگ ایران، فردوسی، خیام، حافظ، سعدی، و شاعران معاصر، پروین اعتصامی، سهراب سپهری و... ، به عنوان موضوعات رساله‌های دانشگاهی مورد توجه دانشجویان در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری قرار گرفته‌اند. همچنین در زمینه موسیقی ایرانی در دانشکده‌های موسیقی دو استان تونس و سوسه نسبت به مقامات موسیقی ایرانی، پژوهش‌های دانشگاهی بسیار ماندگاری انجام شده که بعضا با حضور هنرمندان و موسیقی‌دانان ایرانی از آن‌ها دفاع شده است. زبان فارسی در دانشکده‌های ادبیات دانشگاه‌های سوسه، منویه، المنار، نهم آوریل و انستیتو آموزش زبان‌های خارجی بورقیبه و رایزنی فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در تونس در سطوح کارشناسی، ارشد و دکتری توسط استادان ایرانی و تونسی مسلط به زبان فارسی برای بیش از دوهزار دانشجو و فارسی‌آموز تونسی تدریس می‌شود و دانشجویان تونسی بعضا به مرحله‌ای رسیده‌اند که توانسته‌اند بسیاری از شعرهای فارسی را به عربی و برعکس ترجمه کنند.

رایزان فرهنگی کشورمان در تونس افزود: با توجه به این‌که در تونس زیر نظر وزارت فرهنگ مرکزی به نام مرکز ترجمه و نشر و همچنین مرکز موسیقی وجود دارد، براساس درخواست وزارت فرهنگ تونس اقدام به تهیه پیش‌نویس دو تفاهم‌نامه در این دو حوزه توسط طرف تونسی شد که این پیش‌نویس‌ها توسط مرکز ترجمه و نشر سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی و مرکز موسیقی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی مورد بررسی و تدقیق قرار گرفت و نهایتا توسط وزیران فرهنگ دو کشور به امضا رسید. از جمله مفاد تفاهم‌نامه ترجمه و نشر که شاید بتواند کمک بزرگی به اشتغال‌زایی برای فارغ‌التحصیلان زبان فارسی در تونس باشد، ترجمه متون فارسی و عربی اعم از کتاب‌ها، ‌دیوان‌های شعر شاعران معاصر و کهن و همچنین منابع و متون مورد نیاز دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌های علمی تونس و ایران است. در موسیقی نیز طرفین آمادگی خود را برای تبادل تجربه‌های مشترک و نیز برخورداری از توانمندی‌های حوزه‌های تخصصی و انجام پژوهش‌های تخصصی در حوزه موسیقی اعلام کردند.