حال و هوای نشریات دانشجویی

تدبیر24: نمایشگاه مطبوعات امسال در حالی برگزار شده که تنها 13 دانشگاه از سراسر کشور در این نمایشگاه غرفه مستقل داشتند. البته ابتکار شورای فرهنگی وزارت علوم سبب شد تا دانشگاه‌هایی که به هر دلیلی در نمایشگاه مطبوعات غرفه مستقل ندارند، بتوانند با ارائه نشریات منتخب خود به وزارت علوم، نشریات دانشجویی خود را درغرفه این معاونت عرضه کنند.

علی نقی حبیبی کارشناس نشریات وزارت علوم درهمین زمینه می گوید: در حال حاضر 16 دانشگاه بخشی از نشریات خود را برای ما فرستاده اند و در این غرفه200 نشریه موجود است.

وی درخصوص زمان اطلاع رسانی به دانشگاه ها برای شرکت در نمایشگاه توضیح می دهد: از مهر ماه طی سه دوره زمانی از سوی وزارت علوم به دانشگاه های کشور نامه فرستاده و به آنها اعلام شد که درصورت تمایل درخواست خود را برای دریافت غرفه به ما ارسال کنند. بعضی از دانشگاه های شهرهای نزدیک و حتی تهران هنوز هم برای ما هیچ نشریه ای نفرستاده اند درحالی که همین هفته دو دانشجو از چابهار به اینجا آمدند و چندین نسخه از نشریاتشان را به من دادند تا آن را در نمایشگاه عرضه کنیم.

حبیبی در خصوص محل استقرار غرفه های دانشگاهی تصریح می کند: امسال به وزارت ارشاد اعلام کردیم تنها درصورتی در نمایشگاه شرکت می کنیم که مکان غرفه های دانشگاهی در بالکن شبستان نباشد.

البته با وجود جانمایی غرفه نشریات دانشجویی در طبقه اصلی و در جوار سایر رسانه های حرفه‌ای و اختصاص رایگان غرفه ها، اما کارشناس نشریات دانشگاه تبریز همچنان از محل استقرار غرفه های دانشگاهی ناراضی است و می افزاید: این مسئله نشان می دهد که نشریات دانشجویی جدی گرفته نشده اند و اطلاع رسانی دیر انجام شده است.

تاخیر در اطلاع‌رسانی نکته ای بود که علاوه بر نماینده دانشگاه تبریز، کارشناسان نشریات دانشگاه‌های علامه و الزهرا هم به آن اشاره کردند که حبیبی کارشناس نشریات وزارت علوم به آن اینگونه پاسخ داد: من فکر می کنم روند انتقال نامه هایی که وزارت علوم به سازمان مرکزی دانشگاه فرستاده، تا زمانی که به دست مسئولان مربوطه برسد طولانی بوده. چون ما سه بار به همه دانشگاه ها نامه زدیم، تاریخ و محل برگزاری نمایشگاه را اعلام کرده و از آنها خواستیم درصورت تمایل خود به ما اعلام کنند.

دانشجویانی که از شهرهای دور و نزدیک در این نمایشگاه شرکت کرده اند حضور در این محفل بزرگ فعالان رسانه ای کشور را فرصت مغتنمی برای افزایش ارتباط با آنها، عرضه آثارشان و بهره مندی از تخصص و تجربیات این افراد می دانند.

فلاحی یکی از دانشجویان علوم پزشکی شیراز و مدیرمسئول نشریه خط قرمز در گفت‌و‌گو با ایسنا حضور فعالان حرفه ای و باسابقه رسانه کشور را اتفاق بسیار خوبی می داند که به منزله فرصتی برای برقراری ارتباط با آنها و بهره مندی از تجربیاتشان و درنهایت عرضه محصولات خود به آنهاست.

وی که از بدو ورود به دانشگاه و آشنایی با فعالیت رسانه ای علی رغم تحصیل در رشته پزشکی در حوزه رسانه هم فعالیت می کند، برگزاری کارگاه های تخصصی را یکی دیگر از فواید این نمایشگاه می داند و می گوید: وقتی به اینجا می آییم بیشتر دیده می شویم و این می تواند سکوی پرشی برای ارتقاء فعالیت ما دراین حوزه باشد.

مدنی یکی از دانشجویان سابق دانشگاه یزد هم در گفت‌و‌گو با ایسنا، با اعلام این خبر که مدیرمسئولان نشریات دانشجویی می توانند با کمک دانشگاه برای حضور در نمایشگاه مطبوعات یک روزه به تهران بیایند، ادامه می دهد: البته این دانشجویان وظیفه دارند وقتی به یزد برگشتند تمام وقایع و تجربیات خود از این سفر یک روزه را به دیگر دانشحویان انتقال دهند.

او نیز این نمایشگاه را فرصتی برای تعامل تازه واردان با پیشکسوتان رسانه کشور می داند، آنچنان که کارشناس نشریات دانشگاه تبریز هم در این باره می گوید: خیلی از دانشجویان امروز در آینده ای نزدیک وارد فعالیت های رسانه ای می شوند. به همین دلیل یادگیری فعالیت رسانه ای دراین دوره می تواند کمک بزرگی به سازمان های رسانه ای کشور کند.

فرودی دانشجوی دانشگاه حکیم سبزواری هم انگیزه خود از حضور در این نمایشگاه را رساندن صدای دانشجویان به مسئولان توصیف می کند و بیان می کند: مسئولان باید بدانند شرایط دانشگاه چگونه است و این را از طریق خواندن نشریات دانشجویی می توان فهمید.

اینجا رسانه ها حال و هوای دیگری دارند و مطبوعاتی دانشجویی چندین فرق اساسی با رسانه های بزرگ کشور دارند اول اینکه تقریبا تمامشان کاغذی هستند ضمن اینکه بخش عمده‌ای از هزینه انتشار این نشریات دانشجویی توسط خود دانشجویان تامین می‌شود.

خیلی از آنها براین باورند که حق آزادی بیان یکی از ساده ترین حقوق انسانی است و به همین دلیل بر روند نظارت پیش از چاپ که به گفته آنها برخلاف آیین نامه مطبوعات وزارت علوم، همچنان در دانشگاهشان ادامه دارد، انتقاد دارند.

این دانشجویان فعال نشریات دانشجویی همچنین به روند اداری طولانی برای چاپ هر شماره از نشریات معترضند.

سیفی دانشجوی دانشگاه شهید چمران اهواز و فرودی دانشجوی دانشگاه حکیم سبزواری، دانشجو را حسگر جامعه می دانند و معتقدند دانشجو باید به هر چیزی حساس باشد و با واکنشی که نشان می دهد جامعه را بیدار نگهدارد و مردم را نسبت به وقایع اطرافشان آگاه تر کند.

فلاحی دانشجوی علوم پزشکی دانشگاه شیراز و احمدی دانشجوی دانشگاه شهید چمران اهواز هم این نکته را در گفته‌های خود تأیید می کنند و برسر این مسئله وفاق دارند که چاپ نشریات و تحلیل و بررسی وقایع سیاسی، فرهنگی و اجتماعی و حتی صنفی- دانشگاهی باعث می شود دید دانشجویان نسبت به این مسائل باز شود و با آگاهی بیشتری به این موارد فکر کنند.

او انتشار نشریات دانشجویی را در فضای فکری دانشجویی و تعییرات آن مؤثر می داند و می گوید: وقتی راجع به مسائلی که دانشجویان نسبت به آنها دغدغه دارند یا آن را بخشی از مسئله خود می دانند حرف موثری بزنی متقاضیان زیادی پیدا می شوند.

این درحالیست که فرودی دانشجوی حکیم سبزواری و احمدی دانشجوی دانشگاه شهید چمران اهواز از کاهش محسوس مخاطبان و متقاضیان نشریات دانشجویی در دانشگاه گله دارند و فکر می کنند اگر ساختارها کمی انعطاف پذیرتر باشند مسلما وضعیت تغییر خواهد کرد.

علی رغم نظر کارشناسان نشریات و مسولان فرهنگی که بر اهمیت فعالیت علمی حتی برای چاپ نشریات دانشجویی تأکید می کنند و آن چنان که به گفته مسئله گو کارشناس نشریات دانشگاه فردوسی مشهد، نشریات که با محتوای علمی چاپ شوند از تسهیلات بیشتری برخوردار می شوند، اما دانشجویان فعال در حوزه رسانه دانشجویی براین باورند که پیگیری حقوق صنفی-رفاهی و اظهارنظر درخصوص وقایع فرهنگی، اجتماعی و سیاسی کشور حق هر دانشجویی است و انتشار نشریه ابزاری است که این امکان را برایشان فراهم می کند.

ارائه تسهیلات برای چاپ نشریات در هر دانشگاه کمی متفاوت است. مثلا دانشگاه شیرازو الزهرا با یک چاپخانه مستقل قرارداد بسته اند و تمام یا بخشی ازهزینه چاپ نشریات دانشجویی را متقبل می شوند و در دانشگاه‌های امیرکبیر و شریف هم دانشجویان با ارائه فاکتور به مسئولین فرهنگی تمام یا بیش از 80 درصد هزینه را از سوی دانشگاه دریافت می کنند. اما دانشگاه علامه، تبریز، حکیم سبزواری و شهید چمران اهواز نشریات دانشجویی را در چاپخانه دانشگاه چاپ می کنند. تیراژ نشریات هم مختلف است مثلا به گفته سیفی دانشجوی دانشگاه شهید چمران اهواز هر نشریه دانشجویی مستقل فقط 300 نسخه کپی می شود درحالی که تیراژ نشریات دانشجویی تشکل ها خیلی بیشتر است.

کارشناس نشریات دانشگاه فردوسی مشهد هم تیراژ نشریات دانشجویی را 130 نسخه عنوان کرد اما وزیری کارشناس نشریات دانشگاه الزهرا با بیان اینکه تیراژ بعضی از نشریات ما به یکهزار نسخه هم رسیده می افزاید: نشریات دانشجویی ما اغلب علمی است به همین دلیل نیازی به چاپ با تیراژبالا نیست نکته ای که مسئله گو کارشناس نشریات دانشگاه فردوسی مشهد هم آن را تأیید می کند.

یکی دیگر از معضلات نشریات دانشجویی تفاوت فاحش بین تعداد نشریات دارای مجوز با نشریات فعال است.

فلاحی دانشجوی دانشگاه شیراز با اشاره به اینکه تعداد نشریات فعال ما 30 عنوان است، می گوید: طبق اطلاعاتی که من از پارسال دارم فکر می کنم بیش از 200 مجوز چاپ نشریه داریم درحالی که خیلی از آنها فعال نیستند.

مدنی دانشجوی دانشگاه یزد هم با تصریح این نکته که دانشجویان نسبت به دوره قبل فعال تر شده اند، اظهار می کند: نشریات فعال ما 85 عنوان است.

فرودی دانشجوی دانشگاه حکیم سبزواری هم با تأکید براینکه اکثر نشریات فعال طی یک سال گذشته آغاز به کار کرده اند می گوید: ما 40 نشریه فعال داریم.

حضور بیش از 300 نشریه دانشگاه آزاد در نمایشگاه مطبوعات

دانشگاه آزاد اسلامی برای اولین بار و به پیشنهاد معاونت فرهنگی این دانشگاه در بیستمین نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری‌ها شرکت می کند.

محمدی مدیر کل فرهنگی و اجتماعی دانشگاه آزاد اسلامی از حضور بیش از 300 نشریه دانشجویی این دانشگاه از سراسر کشور در نمایشگاه مطبوعات خبر می‌دهد و می‌گوید: سیاست فرهنگی دانشگاه آزاد اسلامی در دوره مدیریتی جدید "حمایت از گسترش نشریات دانشجویی با سلایق و دیدگاه های مختلف در چارچوب قوانین" است.

طلوعی مدیر مسئول یکی از نشریات دانشگاهی و مسئول غرفه نشریات فرهنگی اجتماعی دانشگاه آزاد نیز در این خصوص توضیح می‌دهد: به دلیل کثرت تعداد نشریات تصمیم گرفتیم غرفه‌های دانشگاه را به سه بخش قرآن و عترت و نماز، تشکل‌های سیاسی-اسلامی و فرهنگی اجتماعی تقسیم کنیم.

زمان یک هفته ای نمایشگاه مطبوعات و خبرگزاری ها اگرچه فرصتی کوتاه و مغتنم برای دانشجویان است تا با ارائه محصولات و دستاوردهای خود دراین حوزه و برقراری ارتباط با فعالان حرفه ای رسانه کشور در جهت ارتقاء کیفیت فعالیت رسانه ای تلاش کنند اما به نظر می رسد لزوم پیگیری خواسته‌های دانشجویان برای افزایش انگیزه آنها و ازسوی دیگر حمایت مالی و ترغیب آنها به انجام فعالیت‌های رسانه ای از سوی مسئولان دانشگاهی و سطوح بالاتر بیشتر احساس می شود.

همچنین حضور پررنگ دانشگاه های شهرستان در چنین محافلی نشان دهنده تفاوت انگیزه دانشگاه های سراسر کشور و جستجوی فرصت ها از سوی این دانشجویان است.