تاکتیک ایران برای لغو تحریم‌ها

تدبیر24: مذاکره کننده ارشد تیم هسته‌ای در گفت وگو با رسانه‌ها بیان کرده است در صورت توافق همه تحریم‌ها باید حذف شود. مراد او از حذف همه تحریم‌ها، تحریم‌های شورای امنیت، اتحادیه اروپا، دولت آمریکا و کنگره آمریکاست. درباره اینکه بر اساس توافق نامه ژنو، تحریم‌ها در یک بازه زمانی لغو می‌شود، تردیدی نیست. اما سوال در مورد تحریم‌های شورای امنیت است. اینکه با توجه به شناخت تیم مذاکره کننده‌ای از ساختار و سازوکار شورای امنیت، چرا صحبت از حذف تحریم‌های این شورا می شود، جای پرسش دارد. و اینکه با بیان چنین موضعی آیا پرونده هسته‌ای قابل حل شدن است یا نه؟ نکته نخست آنکه پرونده هسته‌ای ایران بیشتر معطوف بر اراده سیاسی است. طرفین بر اساس اراده سیاسی که دارند درصدد حل مشکل در توافق اولیه هستند. اما امکان سنجی آن دشوار است، زیرا داده‌ها به نحوی نیست که بتوان به درستی شاخص ها را تعریف کرده و طبق آن توافق را پیش بینی کرد. در حال حاضر شاهد تحول سیاسی قابل توجهی در آمریکا هستیم. برگزاری انتخابات کنگره موجب شد جمهوری خواهان اکثریت را در اختیار بگیرند. افرادی که با ایران مخالفت‌هایی نیز دارند. از طرفی مطالبات طرفین دور از هم بوده و درباره اینکه این مواضع چگونه به هم نزدیک شود، نشانه‌ای که بتوان مورد سنجش قرار داد، وجود ندارد. همچنین سنجش‌ها در حوزه کار حقوقی نیست. این موضوع به تصمیم گیری دولت ها در شرایط خاص، چگونگی تعریف خط میانی، بازی برد- برد، کوتاه آمدن از منافع کوتاه مدت در برابر منافع دراز مدت، و تعریف تاکتیک بر اساس استراتژی مربوط می شود. نکته دیگر اینکه تیم مذاکره‌کننده به سازوکارهای شورای امنیت آگاهی داشته و می‌دانند که با طرح این موضوع قطعا به نتیجه‌ای دست نخواهند یافت. شاید بتوان گفت چنین اظهار نظری برآمده از یک تاکتیک سیاسی و اهرم فشاری به منظور ایجاد انعطاف بر روی برخی مواضع آمریکا است. می دانیم که برای طرح چنین موضوعی در شورای امنیت علاوه بر اعضای دائم، نظر اعضای غیردائم نیز اثرگذار است، بنابراین طرح حذف تحریم‌های ایران از شورای امنیت، بیان کننده حداکثر مطالبات ایران است. طرفین می‌دانند که هیچگاه به حداکثر مطالبات خود نمی‌رسند، بنابراین مجبور هستند که کوتاه بیایند تا خط میانی را تعریف کنند. نکته آخر اینکه در پاراف آخر توافقنامه اولیه آمده است: «در خصوص گام نهایی و هر یک از گام‌های میانی، این اصل اساسی که «تا در مورد همه چیز توافق نشود، در خصوص هیچ چیزی توافق حاصل نشده است» اعمال می شود.»  در این صورت اگر اوباما توافقنامه‌ای را امضا کند که مورد قبول کنگره نباشد، آیا در این صورت کنگره از حق عدم تعهد به توافقنامه برخوردار است یا نه؟ باید گفت کنگره می تواند تصمیمات رئیس جمهور را وتو کند. در مقابل نیز رئیس جمهور می‌تواند بر اساس سازوکارهای تعیین شده در قانون اساسی، تصمیمات کنگره را وتو کند. اما با توجه به فضای سیاسی و بین‌المللی ایجاد شده و منافع آمریکا، بعید به نظر می‌رسد که کنگره از حق قانونی خود برای عدم لغو تحریم ها بهره ببرد.