مرگ خاموش یک باغ در ولنجک

تدبیر24: انتهای کوچه مسجد جامع، آدرسمان باغ محلوجی است. قرار است عصر یک روز پاییزی مهمان اهالی نگران بهترین منطقه تهران باشیم جایی که تنها ده دقیقه پیاده روی تا ایستگاه یک توچال دارد! آنقدر محله با صفایی است که دلالان نیز به آن علاقمند شده‌اند.

بمقصدمان باغی حدود 22 هزار مترمربعی در ولنجک است، باغی که به گفته افراد محلی متعلق به آقای محلوجی بوده که پس از مرگش ورثه آن را به یکی از بزرگترین برج سازهای تهران که برای خودش برندی است، فروخته‌اند.

باغ محلوجی واقع در قریه ولنجک، از ابتدای محله ولنجک قدیم شروع و تا انتهای این محله (تنگه ولنجک ) ادامه دارد. این باغ در منطقه‌ای بسیار دنج و دور از دید انظارعموم واقع شده است.

بنا به گفته اهالی، این باغ مساحتی حدود 22هزار متر مربع دارد و در سالیان گذشته مکان مناسبی برای تفریحات ییلاقی مالکین آن بوده است و موقعیت آن به نحوی است که نقشی بسزا در سلامت آب و هوایی منطقه داشته است.

نام آن با توجه به نام صاحب اولیه آن به باغ محلوجی معروف است؛ ولیکن بعد از انتقال و فروش آن، نام و نشانی از مالک یا مالکین کنونی آن در دست اهالی این محله نیست!

این باغ مشجر طبق گفته اهالی و سالکنین محله، در دوره‌های مختلف مورد تصاحب افرادی ناشناس قرار گرفته و به دلیل سوء استفاده‌های شخصی به منظور ساخت و ساز، آسیب‌های جبران ناپذیری به درختان و پوشش گیاهی آن رسانده‌اند. این درحالی است که تمامی درختان آن داری پلاک ثبتی هستند ولیکن به دلیل عدم رسیدگی و عدم آبیاری به آنها، شاهد خشک شدن و در ادامه قطع شدن پی در پی درختان آن هستیم.

طبق گفته اهالی، پیگیری‌ها و شکایت‌های مکرر به شهرداری منطقه، جهت آبیاری و رسیدگی به این باغ شده است، ولیکن عدم توجه مسئولین مرتبط به هر دلیلی، نقش پر رنگی در زوال درختان کم نظیر این باغ داشته است و تنها بخش محدودی از مرز رودخانه‌ای این باغ که به شهرداری واگذار شده که به پارک ساسان معروف شده است و مابقی در اختیار مالک یا مالکان آن جهت اهداف ساخت و سازی می باشد.

آقا سید، یکی از افراد محلی که حدود پنجاه سال است در منزل مسکونی دوطبقه‌ای درست روبروی باغ محلوجی زندگی می‌کند، می گوید: چهارسال قبل در همین فصل پاییز بود که باغ، از چهارسمت آتش گرفت و جای سوال است که مگر می شود باغ به این وسعت در 22 هزار متر آتش بگیرد؛ آنهم آتشی که ماشین‌های آتش نشانی نتوانستند خاموش کنند.

این پیرمرد حتی مدعی شد که نیمه‌های برخی شبها با چشم هایش دیده است که درختهای انتهای باغ توسط افرادی با سوراخ کردن و یا بنزین و گازوئیل اقدام به خشک کردن آنها می‌کنند و درخت را شبانه بریدند.

وی با اشاره به گودبرداری غیراصولی این باغ که ریشه درختان را تحت تاثیر قرار داده گفت: گوبرداری مربوط به دوسال قبل بود که شبانه انجام شد و بعد از اعتراضات محلی مشخص شد که در آن موقع مجوزنداشتند و حالا دوسالی است که گودبرداری متوقف شده است.

این فرد اهل محله ادامه داد: اگر در این محل ساخت و ساز شود، ورودی امکانات امدادی به مخاطره می افتد. تردد در این خیابان ده متری سخت است و اگر این تعداد خانوار به این محل اضافه شود باید تسهیلاتی برای انها قایل شد که محل با این بافت بوم را دچار مخاطره می کند.

آقا سید، باغ محلوجی را پاتوق دلالان می نامد و می گوید: قرار آخرهفته دلال‌ها باغ محلوجی است و متاسفانه همه بنگاه‌هایی برای این ملک مسابقه می‌گذارند. متری 25 میلیون تومان میخرند و در حال حاضر 400 میلیارد تومان بروی این ملک قیمت گذاشته‌اند.

یکی دیگر از اهالی این منطقه نیز با بیان ینکه پدرش باغبان این باغ بوده است، گفت: این باغ داری چاه عمیق است دارای سند آب درگردش از چشمه سار ولنجک است و چرا باید خشک شود؟ چطور بیست سال پیش خشک نشد؟

او می گوید: امیدوارم سرنوشت این باغ مثل باغ شاطر امامزاده قاسم و چهره قاضی . مثل محله مژده یا آصف تبدیل به برج نشود.

این محلی با بیان اینکه این باغ به روی نقشه خرید و فروش می شود، گفت: خیلی از باغ‌های این منطقه را خشک کردند و هیچ کس به حرف ما گوش نمی دهد، مگر اینکه اعضای محله با مقام‌های ارشد کشور جلسه بگذارند.

او که به سرانجام نجات باغ محلوجی خوش بین نیست، می‌افزاید: خوش بین نیستم و می‌دانم این باغ برج می‌شود چرا که با دلار و یورو کار می‌کنند و پشت این پرونده‌ها پول است و حتی مطمئنم از عرض و ارتفاع این برج نیز هیچ کم و کاستی نمی‌گذارند.

وی برج سفید رنگی را که دیوار به دیوار محلوجی در یک بن بست است را نشان داده و مدعی می‌شود: این برج را می بینید متری 35میلیون فروخته شد و سازنده برای اینکه بتواندآن را متری 40 میلیون بفروشد نیاز داشت تا دسترسی اختصاصی و راحت‌تری ایجاد کند و برهمین اساس شبانه با بیل مکانیکی سعی داشت تا قسمتی از دیوار مسجد جامع را خراب کند؛ اما مردم با تحصن در مقابل بیل‌های مکانیکی اجازه ندادند اما از قدیم گفته ‌اند که «..هر انکه که زر دارد، زور دارد..»

همانگونه که عکس‌ نشان می دهد، گود برداری این باغ به‌گونه‌ای طراحی و اجرا شده است که ریشه درختان را در برگرفته و درختان مرگ خاموشی را تجربه می‌کنند و سایه برج سفید نیز مانع از رسیدن اکسیژن و آفتاب به درختان شده است و به مرگ آنها سرعت می دهد.

این باغ در حالی خشک می‌ شود که بنا به گفته اهالی، چشمه سالار ولنجک از داخل این باغ عبور می‌کرد و دارای چاه عمیق است و هرچند که به لحاظ مالکیت، قانونی است، اما کاربریش نباید تغییر کند و فی النفسه غلط است.

چندی پیش شهردار منطقه یک، در صحن علنی شورای شهر نیز اعلام کرد که قسمتی از باغ خریداری و به پارک بدل شده است، اما دیوار نامانوس سفید رنگی خط مرزی باغ و فضای سبز شده است، پارکی که بجای فضای سبز به فضای سنگ بیشتر شبیه است. پارکی لخت با درختانی بلند قامت که بدلیل نور پردازی نامناسبش پاتوق معتادان و جوانانی شده است که فارغ از اتفاقات به کار خود مشغول هستند.

یکی از اهالی محل با انتقاد از تاسیس این پارک می‌گوید: به دلیل دنج بودن بیش از حد این پارک در ساعات تاریکی نمی‌توان در آن تردد کرد و حتی در ساعت 22 تبدیل به تردد سگ‌ها شده است.

او با اشاره به حضور هر از چند گاه بازرسان محیط زیست در این باغ گفت: مطمئن هستم این باغ مشمول گذر زمان می‌شود.

با این حال حقانی، رئیس کمیسیون محیط زیست شورای شهر تهران در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: در شهردای عزمی برای حفظ باغات نیست.

او با اشاره به عدم علاقه برخی از مالکان برای حفظ باغات خود اظهار می‌کند: عمدتا به دلیل مسایل مختلف مالکان، انگیزه‌ای برای حفظ باغات ندارند و قوانین را دور می‌زنند.

حقانی می‌گوید: در مصوبه برج باغات، قرار شد سی درصد اشغال باغ به ساختمان و هفتاد درصد به صورت باغ و درخت ثبت شود؛ اما متاسفانه عکس آن اتفاق افتاده است و به شکلی است که مالکان به دنبال قطع هفتاد درصد درختان هستند تا بتواند پارکینک، استخر و آلاچیق ایجاد کنند.

او می‌افزاید: در مجوزهایی که شهرداری صادر می‌کند؛ بعضا سی درصد رعایت نمی‌شود و صد درصد گودبرداری رخ می‌دهد و حالا ما با این اوصاف، قسم عباس یا دم خروس را باور کنیم؟!

حقانی با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری در مورد حفظ باغات می‌گوید:وضعیت سبزینه در دو دهه بدتر شده و اخیرا 5 هزار هکتار از درختان و باغات از بین رفته است.

وی در مورد فرمول حل این مشکلات می‌گوید: اگر شهرداری بتواند به تدریج این باغات را تملک کند که خوب است؛ اما هزیته بالایی می‌خواهد وگرنه باید سازوکاری اندیشیده شود که می‌توان گفت به عنوان مثال، در پایان ساختمان برج باغ و موقع صدور پایان کار، هفتاد درصد چک شود و بعد پروانه بدهیم.

همچنین پیگیری‌های خبرنگار ما از شهرداری منطقه یک سبب شد که سرانجام؛ کاظم داوودی، مدیر روابط عمومی شهرداری منطقه یک در گفتگویی با ما اعلام کند که 70 درصد از این باغ تملک و به پارک عمومی تبدیل شده و برای 30 درصد باقیمانده نیز پروانه ساخت صادر شده است و برای آن 30 درصد زمین باقیمانده که مجوز ساخت توسط شهرداری داده شده باید ساخت و ساز براساس ضوابط و مقررات انجام شود.

وی با بیان اینکه استفاده غیر صحیح و تجمع افراد خلافکار باید از طریق مراجع انتظامی پیگیری شود. می‌گوید: وقتی فضایی تبدیل به پارک می‌شود و از محصور بودن خارج می‌شود، دیگر کسی آسیبی به درختان وارد نمی‌کند.

داوودی در رابطه با ریختن گازوئیل پای درختان واقدام برای خشک کردن درختان نیز توضیح می‌دهد: ما به ناحیه مربوطه اطلاع می‌دهیم تا کنترل داشته باشد، چراکه هرکدام از این باغات شناسنامه دارند و موقعیت درختان در آن مشخص شده است. طبق قانون در صورت تخلف پرونده آن به مراجع قانونی فرستاده می‌شود

باغ محلوجی در حال مرگ است و دیگر از درختان میوه آن نیز خبری نیست. شاید ابطال ساخت در این باغ بتواند مرهمی باشد اما قطعا سالها زمان نیاز است تا بتوان گوشه ای از جراحت سالهای اخیر این باغ را بهبود بخشید و آن را از چنگال دلالان نجات داد.