جنگ قدرت میان القاعده و داعش

تدبیر24: مدت‌هاست که پرچم سیاه جریان تروریستی داعش از مرزهای سوریه و عراق گذشته و گروه‌های رادیکال در دیگر کشورها "خلافت" ابوبکر بغدادی، پیشوای جریان تروریستی داعش را پذیرفته و با او بیعت کرده‌اند.

آخرین بار گروهی در شرق لیبی در شهر درنة موافقت خود را با خلافت بغدادی اعلام کرد و شرق لیبی را یکی از ایالت‌های "دولت" داعش نامید. بغدادی خود در یکی از پیام‌های تبلیغی اعلام کرده که شبه‌نظامیان مصر، یمن، عربستان سعودی و الجزایر نیز "خلافت" او را پذیرفته‌اند.

به این ترتیب شبکه تروریستی القاعده به تدریج رهبری ایدئولوژیک خود را در میان افراط گرایان از دست می‌دهد.

به گزارش دویچه‌وله، داعش به عنوان شاخه‌ای از القاعده فعالیت خود را در عراق آغاز کرد و ابو مصعب الزرقاوی، شهروند اردنی رهبری آن را به دست داشت. زرقاوی به خاطر خشونت بی‌حدش به خصوص نسبت به شیعیان به سرعت مشهور شد.

زرقاوی علاقه چندانی به تبعیت از رهبری القاعده از خود نشان نمی‌داد. القاعده گرچه تشکیلاتی سنی مذهب بود، اما علاقه‌ای به دامن زدن به اختلافات با شیعیان را نداشت.

زرقاوی در سال ۲۰۰۶ میلادی کشته شد. چندسال پس از مرگ زرقاوی رهبری شبکه تروریستی القاعده در عراق به دست ابوبکر بغدادی افتاد. او نام داعش (دولت اسلامی شام و عراق) را برای گروه خود انتخاب کرد. اختلافات داعش با القاعده به تدریج افزایش یافت.

در سوریه افراد القاعده و داعش به شدت با یکدیگر جنگیدند. این جنگ برای دستیابی به رهبری شبه‌نظامیان در سراسر جهان بود و پول و نفوذ در میان افراط گرایان جهان.

اگر القاعده موفق شده شاخه‌های "القاعده در مغرب اسلامی" و "القاعده در شبه‌جزیره عربی" و همچنین "شبه نظامیان الشباب در سومالی" را زیر نفوذ خود درآورد، جریان داعش توانسته "انصار بیت‌المقدس" در صحرای سینا و "جندالخلافه" در الجزایر را به سوی خود جلب کند. جندالخلافه در سپتامبر سال جاری میلادی یک گروگان فرانسوی را سربرید.

تفاوت‌های القاعده و داعش

خانم پروفسور کاترین براون، کارشناس امور تروریسم در لندن تفاوت‌های دیگری را بین دو جریان تروریستی القاعده و داعش قائل است.

براون بر این نظر است که القاعده هرگز خواستار به قدرت رسیدن و حکمرانی در کشوری خاص نبوده است. داعش اما از ابتدای فعالیت خود خلافت به راه انداخته و از گروه‌های مختلفی که به آن می‌پیوندند می‌خواهد بخشی از این خلافت شوند. داعش در حال حاضر در شمال سوریه و غرب عراق منطقه‌ای وسیع را در اختیار خود دارد و اداره می‌کند.

ابوبکر بغدادی، سرکرده جریان تروریستی داعش بر این نظر است که او رهبر همه مسلمانان جهان است؛ اقدامی که رهبران القاعده هیچ گاه به آن نپرداختند.

تفاوت دیگری که براون میان القاعده و داعش قائل است در پیوند با اهداف دوربردیی این دو سازمان افراط گرا قرار دارد.

القاعده بر این نظر بود که باید با دشمنان که آمریکا و متحدانش هستند مبارزه کرد. این سازمان به کشورهای مسلمان و رهبری‌شان کاری نداشت. داعش اما مستقیما با رهبری کشورهای اسلامی منطقه درافتاد و جنگ را با آنها را آغاز کرد. این سازمان اقدامی تروریستی علیه منافع آمریکا یا غرب به راه نیانداخته است.

براون بر این نظر است که از اقداماتی چون رخداد تروریستی یازدهم سپتامبر سال ۲۰۰۱ میلادی در آمریکا، یا اقدام تروریستی سال ۲۰۰۵ در انگلیس سال‌ها گذشته است و القاعده دیگر قدرت اجرای چنین اقداماتی را ندارد. به همین دلیل شمار هواداران آن کاهش یافته و از نظر مالی نیز ضعیف شده است.

هنوز ایمن الظواهری، رهبر القاعده، در باره جریان داعش نظری نداده است. تاکنون این دو سازمان افراط گرا تنها در سوریه مقابل هم صف آرایی کرده‌اند. گفته می‌شود که دومین جبهه برخورد این دو سازمان می‌تواند در یمن آغاز شود.