بازی جدید پاکستانی‌ها با خط لوله صلح

تدبیر24: حدود یک ماه گذشته در جریان سفر هیات پاکستانی با ریاست وزیر انرژی این کشور به ایران با هدف مذاکره درباره وضعیت، دو کشور برای اجرایی شدن این خط لوله تاکید کردند و قرار شد مذاکرات میان آنها مانند روال گذشته ادامه پیدا کند.

اگرچه گفته می‌شود در این دیدار طرف پاکستانی بر دریافت گاز از ایران تاکید دارد و طبق قرارداد منعقد شده بین ایران و پاکستان عملیات ساخت خط لوله در داخل خاک ایران در مجموع با هزینه 2.5 میلیارد دلار انجام شده اما بخش دوم این خط لوله در خاک پاکستان به طول 780 کیلومتر هنوز ساخته نشده و دولت پاکستان در تامین هزینه‌های ساخت این خط لوله در خاک خود با مشکلات بسیاری روبه‌رو شده است.

بر این اساس در حالی که طبق قرارداد بین دوکشور پاکستان از ٣١ دسامبر باید جریمه ای معادل ماهانه ٢٠٠ میلیون دلار به دلیل عدم پایبندی به مفاد قرار داد پرداخت کند، وزیر بازرگانی پاکستان تاکید کرد که پروژه خط لوله گاز آی پی تا پایان دوره کنونی دولت این کشور به تکمیل می‌شود.

از سوی دیگر چندی پیش رییس جمهور ترکمنستان از آغاز عملیات احداث خط لوله گاز تاپی (ترکمنستان ، افغانستان، پاکستان و هند) از ابتدای سال 2015 میلادی خبر داده و احتمال می رود با اجرای خط لوله تاپی و تامین گاز پاکستان از ترکمنستان، قرارداد بین ایران و پاکستان با گره های بیشتری مواجه شود.

بنا به این گزارش، اگرچه در دولت دهم، تاکید بسیاری بر ساخت این پروژه صورت گرفت و اصرار دولت بر اجرایی شدن این پروژه تا جایی پیش رفت که پیشنهاد پرداخت کمک هزینه 500 میلیون دلاری به پاکستان ارائه شد، اما مقامات پاکستانی که مدام به بهانه‌های مختلف ساخت خط لوله آی‌پی را به تعویق می‌انداختند، ضمن درخواست همه وجه مورد نیاز برای ساخت خط لوله معادل 2 میلیارد دلار با قطر نیز برای دریافت ال‌ان‌جی مذاکره کردند. اما پس از روی کار آمدن دولت یازدهم، مقامات نفتی کشور تاکید کردند که هیچ کمکی برای تکمیل این خط لوله در خاک پاکستان نمی‌کنند و این کشور بدون دریافت هیچ کمک مالی از طرف ایران باید آن را تکمیل کند و حتی کار تا جایی پیش رفت که بیژن نامدار زنگنه وزیر نفت، آبان ماه گذشته اعلام کرد که قرار‌داد صادرات گاز به پاکستان احتمالا لغو خواهد شد.

بر اساس این گزارش، نواز شریف، نخست وزیر پاکستان در سفری که اردیبهشت ماه سال جاری به ایران داشت، مذاکراتی را درباره مشکلات کشورش در اجرای پروژه خط لوله صلح با مقامات ایرانی انجام داده و آنطور که گفته می‌شود، یکی از بسته‌های پیشنهادی که مقامات پاکستانی به ایران دادند، دریافت کمک هزینه برای ساخت این خط لوله بوده‌ که به گفته مقامات پاکستانی با مخالفت زنگنه، وزیر نفت کشورمان مواجه شده‌است.

در پی این امر پیشنهاد رسمی دولت پاکستان برای برون رفت از وضعیت موجود و شتاب در ساخت خط لوله واردات گاز از ایران اوایل تیر امسال به دست بیژن زنگنه، وزیر نفت ایران رسید. در این پیشنهاد پاکستانی‌ها راه‌های مختلفی را برای شتاب بخشیدن به احداث خط لوله آی پی مطرح کرده‌اند و خواستار اقدام در این زمینه شدند که جزئیات آن از سوی وزارت نفت در دست بررسی است.

در این راستا وزیر نفت کشورمان با بیان این که طرف پاکستانی تقاضا کرده که زمان تحویل گاز دو سال و نیم به تعویق بیفتد، گفت: در این زمینه به طور اصولی به پاکستان نه نگفته‌ایم و مذاکرات با این کشور همچنان ادامه دارد.

زنگنه با تاکید بر این که "دبه" جزو لاینفک قراردادهای صادرات گاز است، اعلام کرد که پاکستان برای واردات گاز از ایران منتظر لغو تحریم‌ها است.

بر این اساس قرارداد واردات گاز ایران توسط پاکستان توسط دولت قبلی پاکستان به امضا رسیده است، اما دولت جدید پاکستان اجرایی کردن این پروژه را به لغو تحریم‌ها مشروط کرده بود.

البته اگرچه گفته می‌شود مذاکرات ایران و پاکستان درباره احداث خط لوله همچنان ادامه دارد اما به نظر می رسید که این کشور برای فرار از جریمه ماهانه 200 میلیون دلاری به دلیل عدم پایبندی به مفاد قرارداد و همچنین با هدف تامین گاز مورد نیاز خود، تصمیم گرفته طرح جایگزینی را به جای پروژه خط لوله گاز صلح به ایران پیشنهاد کند و واردات را نه از طریق خط لوله بلکه با تبدیل گاز طبیعی به گاز طبیعی مایع(ال ان جی) پیگیری کند.

بر اساس این طرح جدید ایران گاز طبیعی را به LNG تبدیل و سپس به وسیله پایانه‌های LNG عمان به پاکستان صادر خواهد کرد. در حال حاضر ایران و عمان توافق‌نامه‌ای را امضاء کرده‌اند که بر اساس آن عمان ظرف 25 سال آینده حدود 60 میلیارد دلار گاز طبیعی از ایران خریداری خواهد کرد و براساس این پروژه یک خط لوله یک میلیارد دلاری برای انتقال گاز به عمان در خلیج فارس احداث خواهد شد.

البته دو طرف پس از انجام مذاکرات در تهران نه این زمینه به نتیجه نرسیدند و مذاکرات همچنان ادامه خواهد داشت.

خط لوله گاز صادراتی ایران به هند و پاکستان در سال 1990 مطرح شد، اما گفت‌وگوها بر سر این طرح که "خط لوله صلح" نام گرفته از یک دهه پیش آغاز شد، اما اختلافات پاکستان و هند به عنوان مهم‌ترین دلایل کندی مذاکرات مانع توافق نهایی بین سه کشور شده بود تا اینکه هند از مذاکرات سه جانبه کنار کشید و ایران و پاکستان با برگزاری نشست هایی در تهران و اسلام آباد برای عملی کردن این طرح، مذاکرات را دنبال کردند و در نهایت خرداد ماه 1388 قرارداد بین ایران و پاکستان امضا و بنا شد، اولین جریان گاز ایران به پاکستان تا 31 دسامبر 2014 برقرار شود.